Marina Abramović

Marina Abramović

Марина Абрамовић

Marina Abramović, 2012
Data i miejsce urodzenia	30 listopada 1946 Belgrad
Narodowość	serbska
Alma Mater	Akademia Sztuk w Belgradzie Akademia Sztuk Pięknych w Zagrzebiu
Małżeństwo	Neša Paripović (1971–1976)
Partner	Uwe Laysiepen (1976–1988)
Krewni i powinowaci	Barnaba (patriarcha Serbii) (brat dziadka)
Odznaczenia
Strona internetowa

Marina Abramović, sr. Марина Абрамовић (ur. 30 listopada 1946 w Belgradzie)^[1] – serbska artystka intermedialna.

Twórczość Mariny Abramović jest związana w dużej mierze z miejscem jej pochodzenia, sytuacją na Bałkanach i z doświadczeniem XX wieku. Prace wideo często połączone są z aktywnością performance, w którym ciało artystki jest podstawowym medium i jednocześnie częstym tematem (body art).

Życiorys

Rodzice Mariny byli małżeństwem mieszanym serbsko-czarnogórskim, odgrywali ważną rolę w opozycji podczas II wojny światowej.

Początki twórczości

W latach 1965–70 Abramović studiowała na Akademii Sztuk Pięknych w Belgradzie, a w 1972 ukończyła studia na Akademii w Zagrzebiu. Zaczynała od malarstwa, ale już jako studentka wykonywała instalacje i swoje pierwsze, prowokacyjne performance. W latach 1973–1975 zrealizowała jedne z najbardziej radykalnych prac: eksperymenty związane z bólem, obrzydzeniem, reakcjami ciała na ingerencje fizyczne – akcje artystyczne, podczas których artystka dochodziła do granic wytrzymałości fizycznych i psychicznych. Na przykład akcja zatytułowana Art Must Be Beautiful/Artist Must Be Beautiful (1975) polegała na czesaniu włosów, aż do utworzenia krwawiącej rany na głowie^[2].

Współpraca z Ulayem

W 1975 spotkała w Amsterdamie niemieckiego artystę Ulaya, z którym przez dwanaście lat dzieliła życie i pracę. Ich działania były znaczące dla rozwoju performance o tematyce ciała, body artu. Od początku swojej współpracy artyści uważali się za jedność powstałą w wyniku połączenia „męskości” i „kobiecości”. Nie przez przypadek ich pierwszy performance Relation Work mówił o ważnej dwojakości: mężczyzna/kobieta, dźwięk/cisza, inercja/energia. Przez lata Marina i Ulay podróżowali swoim starym citroenem napotykając różne kultury i realizując wiele działań w Europie i Stanach Zjednoczonych.

Po 1980 ich performance stały się mniej intensywne. W tych właśnie latach powstał Night Sea Crossing, w którym obydwoje siedzieli przy jednym stole naprzeciw siebie w ciszy, najpierw przez siedem godzin, potem przez trzy dni, potem prawie dwa tygodnie. W 1988 The Lovers/The Great Wall był zwiastunem nadchodzącego końca współpracy artystów: oboje przemierzali Mur Chiński – on z zachodu, ona ze wschodu. Kiedy po dziewięćdziesięciu dniach spotkali się w połowie drogi, zdecydowali się na rozstanie^[3].

Współczesne realizacje

Marina Abramović w 2005

Od 1989 „Babcia performance’u”, jak ironicznie się autodefiniuje, Marina Abramović działa sama wykonując interwencje artystyczne, z których najbardziej znane są Cleaning the mirror (Czyszczenie lustra)^[4], The onion (Cebula), Cleaning the house (Porządki domowe), Delusional. We współpracy z Charlesem Atlas artystka zdecydowała się na swoją biografię. Biography, to jeden wielki otwarty spektakl, ciągle aktualizowany w relacji z dziejącymi się wydarzeniami.

W 1997 zrealizowała Balkan Baroque, który tak jak Cleaning the house i Delusional był bezpośrednio inspirowany wojną w byłej Jugosławii. Balkan Baroque zrodził się podczas polemik dotyczących wcielenia dzieła Mariny do Narodowych podczas Biennale w Wenecji biorąc pod uwagę fakt, iż artystka mieszkała w Holandii. Kurator sztuki Germano Celant gościł artystkę na swojej własnej wystawie. Praca ta została nagrodzona Złotym Lwem za głęboką symbolikę w relacji z kroniką. Oprócz dwóch video, które transmitują obrazy przedstawiające rodziców, Abramović tłumaczy historię powstania dziwnych bałkańskich zwierząt podobnych do wilków. Zwierzęta te kiedy znajdują się w nieprzewidzianej i trudnej sytuacji ulegają autozniszczeniu. Podczas dni inauguracji Biennale w Wenecji Abramović, ubrana w biel, na środku sali czyści godzinami stos kości zwierzęcych śpiewając melodię bolesnego rytuału puryfikacji.

W 1997 Kunsthalle w Bernie zorganizowała wystawę Marina Abramović Artist Body – Public Body, która została wystawiana w różnych miejscach w Europie.

W 2010 roku odbyła się wystawa retrospektywna Abramović w nowojorskim Museum of Modern Art, gdzie artystka zaprezentowała performance – The Artist Is Present^[5]. W ramach jego dzieliła chwilę ciszy z przypadkowymi osobami, które usiadły naprzeciwko niej przy stole^[6]. Mimo że wówczas rano widziała się z Ulayem, jej głęboko emocjonalna reakcja na jego pojawienie się przy stole stała się viralem^[7].

Zasiadała w jury konkursu głównego na 69. MFF w Wenecji (2012).

Wybrane realizacje

• 1973: Rhythm 10^[8]
• 1974: Rhythm 5^[9]
• 1975: Art Must Be Beautiful/Artist Must Be Beautiful (Sztuka musi być piękna/Artysta musi być piękny), performance^[2];
• 1977: Breathing In/Breathing Out, performance z udziałem Ulaya, Belgrad;
• 1981–87: Night Sea Crossing (Przeprawa przez morze nocy);
• 1988: The Lovers (Kochankowie), performance^[3];
• Transitory Objects (Obiekty przejściowe);
• 1995: Cleaning the Mirror, wideo-instalacja/performance^[4];
• The Onion (Cebula);
• 1995: Cleaning the house (Porządki domowe);
• Delusional;
• 1997: Balkan Baroque;
• 1998: The Expiring Body;
• 2002: The House with the Ocean View, Sean Kelly Gallery;
• 2004: Warrior and Virgin Mary (Wojownik i Madonna), performance z udziałem Jana Fabre;
• 2010: The Artist Is Present, MoMA, New York;
• 2014: 512 Hours, Serpentine Gallery, Londyn^[10].

Filmografia

• „Opowieści z bezsennych nocy” (2011, film dokumentalny, reżyseria: Jonas Mekas)
• „Marina Abramović: artystka obecna” (2012, film dokumentalny, reżyseria: Matthew Akers)
• „Mademoiselle C” (2013, film dokumentalny, reżyseria: Fabien Constant)
• „A Portrait of Marina Abramović” (2014, film dokumentalny, reżyseria: Matthu Placek)

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Sztuka myślenia. Marina Abramović – biografia na portalu NiezlaSztuka.net
• Marina Abramović w serwisie Artnet (ang.)
• Pierre Coulibeuf, Balkan Baroque, adaptacja performance’u Mariny Abramović w serwisie UbuWeb (ang.)
• Seven Easy Pieces (Siedem łatwych utworów) (ang.)
• Stanisław Błaszczyna, Artystka obecna – krew, pot i łzy Mariny Abramović