Marinos z Neapolis

Marinos z Neapolis
Μαρίνος ο Νεαπολίτης
Data i miejsce urodzenia

ok. 440
Neapolis

Data i miejsce śmierci

po 486
Epidauros

Język

grecki

Dziedzina sztuki

filozof

Ważne dzieła

Marinos z Neapolis (gr.: Μαρίνος ὁ Νεαπολίτης, Marinos ho Neapolitēs, ur. ok. 440, zm. po 486) − grecki filozof ze szkoły ateńskiej, neoplatonik, uczeń i biograf Proklosa.

Marinos urodził się w Neapolis (Sychem w Samarii). W wieku 20 lat przybył do Aten i podjął naukę w tamtejszej szkole filozoficznej. Uczył się u Proklosa, a po jego śmierci w 485 roku, zastąpił go w kierowaniu szkołą. Był Samarytaninem, który przeszedł na pogaństwo, i autorem niezachowanych komentarzy do Platona.

Życie

Marinos urodził się w Neapolis w Samarii, dzisiejsze Nablus w Palestynie. Jego rodzina należała do wspólnoty Samarytan, która miała swoje centrum religijne właśnie w Neapolis, leżącym w pobliżu zburzonego Sychem[1]. Samarytanie żyli rozproszeni wśród ludu Izraela. W młodości Marinos znalazł się w konflikcie z Żydami, którzy zarzucali mu wprowadzanie innowacji do ich wiary[2]. Prawdopodobnie około 460 roku przeniósł się do Aten, gdzie mieszkało wielu Samarytan i powrócił do wiary swoich rodziców. Wstąpił też do szkoły filozoficznej, której kierownikiem był w tym czasie Proklos[3].

Marinos szybko zdobył sobie reputację bardzo zdolnego ucznia. Po lekturze jego komentarza do mitu Era w Państwie Platona, Proklos wyznaczył go na swego następcę, wahał się jednak ze względu na jego słabe zdrowie. Po śmierci Proklosa w 485 roku Marinos został jego następcą.

Studentami Marina byli Izydor, Damascjusz i Agapios. Pomiędzy Marinem i Izydorem doszło wkrótce do sporu na temat interpretacji doktryny platońskiej. Damascjusz, który uczył się u Marina geometrii i arytmetyki, miał wątpliwości czy wiele się u niego nauczył. Obydwaj z Izydorem uważali, że Marinos nie potrafi utrzymać szkoły na poziomie, na jakim znalazła się dzięki Proklosowi[4].

Jako neoplatonik, Marinos miał coraz większe trudności w wyznawaniu starej religii pogańskiej, której publiczne praktykowanie było już w tym czasie zakazane. Dodatkowe kłopoty wynikły dla Marina ze stosunków z bogatym Ateńczykiem Teagenesem, dobroczyńcą szkoły, który następnie, prawdopodobnie w związku z przejściem na chrześcijaństwo, odsunął się od niej. Ostatecznie, po 486 roku, Marinos opuścił Ateny i przeniósł się do sanktuarium Asklepiosa w Epidauros, skąd już do Aten nie powrócił. Ostatnią pewną datą z jego życiorysu jest rok 486, w którym wygłosił przemówienie w rocznicę śmierci Proklosa.

Prace

Marinos napisał Życie Proklosa, w którym przywiązanie do mistrza i uwielbienie dla niego idą w parze z bezkrytycznością. Marinos przedstawia go jako boskiego męża - największego z mędrców, ulubieńca bogów i cudotwórcę. Księga Suda podaje informację, że biografię tą opracował również wierszem. Wiadomość zdaje się potwierdzać epigram IX 197 z Antologii Palatyńskiej[5].

Marinos pisał również komentarze do pism Platona, które jednak przepadły[5]. Długi komentarz do platońskiego Fileba spalił po tym jak Izydor skrytykował jego pracę uznając istniejący komentarz Proklosa za wystarczający[6]. Nie zachował się również jego komentarz do Parmenidesa. Przetrwał natomiast komentarz do Danych Euklidesa[5].

Lista prac Marinosa

  • Życie Proklosa (zachowane)
  • Komentarz do Danych Euklidesa (zachowany)
  • Komentarz do Fileba Platona (zniszczony przez autora)
  • Komentarz do Parmenidesa Platona (zaginął)

Przypisy

  1. ↑ Hult 1992 ↓, s. 163-178.
  2. ↑ Damascjusz: Vita Procli 141
  3. ↑ Saffrey 2005 ↓, s. 282-284.
  4. ↑ Sambursky 1985 ↓, s. 15-20.
  5. ↑ a b c Sinko 1959 ↓, s. 826.
  6. ↑ Damascjusz: Vita Procli 142

Bibliografia

  • A.H. Armstrong (red.), The Cambridge History of Late Greek and Early Medieval Philosophy, Cambridge: Cambridge University Press, 2008, ISBN 978-0-521-04054-9.
  • Karin Hult, Marinus the Samaritan. A Study of Damascius Vit. Isid. Fr. 141, [w:] Classica et Mediaevalia 43, 1992.
  • Henri Dominique Saffrey, Marinus de Néapolis, [w:] Richard Goulet (red.), Dictionnaire des philosophes antiques, wyd. CNRS Editions, t. 4, Paryż 2005, s. 282–284, ISBN 2-271-06386-8.
  • Shmuel Sambursky, Proklos, Präsident der platonischen Akademie, und sein Nachfolger, der Samaritaner Marinos, Berlin 1985.
  • Tadeusz Sinko, Zarys historii literatury greckiej, t. 2, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1959.

Linki zewnętrzne