Mariusz Lewandowski

Mariusz Lewandowski
Ilustracja
Pełne imię i nazwisko

Mariusz Michał Lewandowski

Data i miejsce urodzenia

18 maja 1979
Legnica

Wzrost

184 cm

Pozycja

defensywny pomocnik, środkowy obrońca

Kariera juniorska
LataKlub
1988–1997Zagłębie Lubin
Kariera seniorska
LataKlubWyst.Gole
1997–1999Zagłębie Lubin36(0)
2000–2001Dyskobolia Grodzisk Wielkopolski40(2)
2001–2010Szachtar Donieck174(21)
2010–2013PFK Sewastopol76(14)
W sumie:326(37)
Kariera reprezentacyjna
LataReprezentacjaWyst.Gole
2000–2001 Polska U-2118(2)
2002–2013 Polska66(5)
W sumie:84(7)
Kariera trenerska
LataDrużyna
2017–2018Zagłębie Lubin
2020–2021Bruk-Bet Termalica Nieciecza
2022–Radomiak Radom
Odznaczenia
Знак ЗМС Украины.jpg

Mariusz Michał[1] Lewandowski (ur. 18 maja 1979 w Legnicy) – polski trener i piłkarz grający na pozycji środkowego obrońcy lub defensywnego pomocnika. Występował w seniorskiej reprezentacji Polski w latach 2002 – 2013, rozgrywając 66 meczów i strzelając 5 bramek. Uczestnik Mistrzostw Świata 2006 oraz Mistrzostw Europy 2008. Najlepszy Piłkarz Roku 2009 w plebiscycie Tygodnika Piłka Nożna. Członek Klubu Wybitnego Reprezentanta.

Grę w piłkę zaczynał w Zagłębiu Lubin. W 2000 trafił do Dyskobolii Grodzisk Wielkopolski. Rok później został zawodnikiem Szachtara Donieck, z którym zdobył Puchar UEFA, pięciokrotnie sięgnął po Mistrzostwo Ukrainy, trzykrotnie po Puchar Ukrainy i dwukrotnie po Superpuchar Ukrainy. W latach 2010 – 2013 reprezentował barwy PFK Sewastopol. Był pierwszym polskim piłkarzem, który grał w lidze ukraińskiej. W 2014 zakończył karierę piłkarską.

W latach 2017–2018 był trenerem Zagłębia Lubin, natomiast od 2020 do 2021 pełnił rolę szkoleniowca w Bruk Bet Termalice Nieciecza.

Kariera klubowa

Zagłębie Lubin

W wieku 9 lat rozpoczął treningi w klubie Zagłębie Lubin, a następnie trenował w młodzieżowej drużynie, którą prowadził jego ojciec[2]. W wieku 18 lat awansował do kadry pierwszego zespołu, grającego w ekstraklasie i prowadzonego przez trenera Mirosława Dragana[3]. 15 marca 1997 zadebiutował w ekstraklasie w przegranym 1:2 meczu z Legią Warszawa, gdy w 46. minucie zmienił Pawła Piotrowskiego. Był to jego jedyny pierwszoligowy mecz w tamtym sezonie[4]. Z czasem kierownictwo klubu chciało wypożyczyć go do Chrobrego Głogów lub Miedzi Legnica, jednak na transfer nie zgodził się ojciec zawodnika[2].

W sezonie 1997/1998 Lewandowski rozegrał 11 spotkań w polskiej lidze, głównie jako dubler Piotra Przerywacza i Radosława Kałużnego[5]. W kolejnym sezonie zagrał w 21 ligowych spotkaniach[6], a rundę jesienną sezonu 1999/2000 także rozpoczął w Zagłębiu. Rozegrał 3 spotkania, a w październikowym pojedynku z Polonią Warszawa (1:1) strzelił samobójczą bramkę[7]. Ogółem przez 3,5 roku gry w Zagłębiu rozegrał 37 spotkań w polskiej lidze[8].

Dyskobolia

W przerwie zimowej sezonu 1999/2000 Lewandowski przeszedł do Dyskobolii Grodzisk Wielkopolski, którego trenerem był wówczas Janusz Białek. 5 marca 2000 Lewandowski zadebiutował w barwach Dyskobolii w przegranym 0:1 wyjazdowym meczu z Pogonią Szczecin[7]. 10 dni później otrzymał pierwszą czerwoną kartkę w polskiej lidze, w meczu z Polonią Warszawa (0:1). Przez rundę wiosenną Białek wystawiał Lewandowskiego w pierwszym składzie Dyskobolii, a piłkarz występował na środku obrony w parze z Igorem Koziołem. W tamtym sezonie rozegrał 14 spotkań dla klubu z Grodziska Wielkopolskiego[7].

W sezonie 2000/2001 Lewandowski również był podstawowym zawodnikiem Dyskobolii i także grał w obronie z Koziołem. 11 listopada 2000 zdobył pierwszego gola w ekstraklasie (z rzutu karnego), w zremisowanym 1:1 meczu ze Śląskiem Wrocław. W 27. kolejce ligowej w meczu ze Stomilem Olsztyn (1:0) strzelił drugiego gola podczas rozgrywek 2000/2001, a łącznie w sezonie rozegrał 26 spotkań (wszystkie w pełnym wymiarze czasowym)[9].

Szachtar Donieck

Latem 2000 Lewandowski przebywał na wakacjach w Międzyzdrojach, gdy jego menedżer, Włodzimierz Lubański, zadzwonił w celu ustalenia transferu do ukraińskiego Szachtara Donieck[2]. Lewandowski podpisał kontrakt z tym klubem, stając się pierwszym polskim piłkarzem w historii ligi ukraińskiej[10]. Otrzymał koszulkę z numerem 18. W zespole Szachtara, prowadzonym przez trenera Wiktora Prokopenkę, zadebiutował 20 lipca 2001 w wygranym 1:0 domowym spotkaniu z Polihraftechniką Oleksandria[11][12]. Pierwszego gola na Ukrainie Polak zdobył 12 maja 2002 w wygranym 2:0 meczu z Metałurhiem Mariupol[12]. W Szachtarze rozegrał 11 spotkań w sezonie 2001/2002 i głównie był rezerwowym. W przerwie zimowej do Lewandowskiego dołączył rodak i partner z Dyskobolii z sezonu 2000/2001, Wojciech Kowalewski, bramkarz Legii Warszawa[13]. Obaj zostali mistrzami Ukrainy (był to pierwszy tytuł mistrzowski w historii Szachtara), a także zdobyli Puchar Ukrainy (w wygranym 3:2 finale z Dynamem Kijów Lewandowski rozegrał 120 minut)[12].

Jesienią 2002 Lewandowski zadebiutował w europejskich pucharach. Jako rezerwowy wystąpił w dwóch meczach eliminacji do Ligi Mistrzów z Club Brugge (1:1, 1:1 k. 1:4)[11]. W lidze był jednak podstawowym zawodnikiem, rozgrywając 24 mecze i zdobywając 4 gole: z Tawriją Symferopol (5:2), z Obołoniem Kijów (1:0), ponownie z Tawriją (3:3) i Arsenałem Kijów (3:0)[14]. Został wicemistrzem kraju i znów wystąpił w finale krajowego pucharu, tym razem przegranym 1:2 z Dynamem Kijów.

W sezonie 2003/2004 mistrzostwo Ukrainy drugi raz z rzędu zdobyło kijowskie Dynamo, a Szachtar z Lewandowskim w składzie ponownie był drugi w lidze[15]. Lewandowski wystąpił w 27 spotkaniach, strzelając 5 bramek w Wyszczej Lidze: z Worskłą Połtawa (4:0), Wołynią Łuck (3:1), derbach Doniecka z Metałurhiem (2:0), Dynamem Kijów (2:4) i Zirką Kirowohrad (3:0)[15]. 30 maja 2004 zdobył z Szachtarem drugi Puchar Ukrainy (wystąpił w wygranym 2:0 finale z FK Dnipro)[15]. 10 lipca 2004 w Odessie Szachtar z Lewandowskim w składzie wystąpił w Superpucharze Ukrainy z Dynamem. Polak zdobył gola, w serii rzutów karnych wykorzystał swoją „jedenastkę”, jednak Szachtar uległ w niej 5:6[15].

Jesienią 2004 Lewandowski awansował z Szachtarem do fazy grupowej Ligi Mistrzów, a następnie wystąpił także w Pucharze UEFA. W rozgrywkach ligowych Szachtar odzyskał mistrzostwo kraju po trzech latach, a Lewandowski zdobył dwie bramki: z Dynamem (2:0) oraz z Arsenałem Kijów (1:1). 29 maja 2005 polski gracz wystąpił przez 90 minut finału Pucharu Ukrainy z Dynamem. Szachtar przegrał 0:1, a Lewandowski nie strzelił rzutu karnego – jego strzał obronił bramkarz Dynama, Ołeksandr Szowkowski[16].

W sezonie 2005/2006 Lewandowski strzelił 1 bramkę w lidze, z Tawriją Symferopol (1:1). Na koniec sezonu Szachtar i Dynamo miały na koncie po 75 punktów i do rozstrzygnięcia mistrzostwa potrzebny był dodatkowy mecz[16]. W nim Szachtar wygrał 2:1 (91 minut Lewandowskiego) i został mistrzem kraju[16]. W sezonie 2006/2007 Lewandowski nie zdobył z Szachtarem żadnego trofeum. Został wicemistrzem kraju i wystąpił w przegranym 1:2 finale ukraińskiego pucharu z Dynamem. Strzelił 4 gole w lidze: z Tawriją (3:0), z Karpatami Lwów (4:1), Tawriją (3:1) i z Dynamem (2:2)[17].

W sezonie 2007/2008 Lewandowski nie zawsze występował w podstawowym składzie i w lidze ukraińskiej rozegrał 18 spotkań. Zdobył w nich jedną bramkę, w zwycięskim meczu 3:0 z Naftowykiem-Ukrnafta Ochtyrka[18]. Szachtar czwarty raz w swojej historii został mistrzem kraju, a następnie zdobywał kolejno Puchar Ukrainy (Polak nie wystąpił w wygranym 2:0 finale z Dynamem Kijów) i Superpuchar Ukrainy[18]. Latem 2008 kupnem Lewandowskiego były zainteresowane Celtic F.C., Everton F.C., Fulham F.C. i FC Nantes, jednak zawodnik zdecydował się pozostać w Szachtarze, głównie ze względu na możliwość występów w Lidze Mistrzów[19]. W sezonie 2008/2009 Lewandowski z Szachtarem zajął 2. miejsce w lidze[20]. W maju dotarł z drużyną do półfinału ostatniej w historii edycji Pucharu UEFA. W 1/2 piłkarze z Doniecka zmierzyli się z Dynamem Kijów i po pierwszym spotkaniu, zremisowanym 1:1, kibice Dynama zaatakowali kamieniami autobus z piłkarzami Szachtara. Jeden z kamieni trafił w szybę na wysokości siedzenia Lewandowskiego, jednak Polak nie odniósł żadnych obrażeń[21]. 20 maja 2009 Lewandowski zagrał w pierwszym składzie w finale Pucharu UEFA z Werderem Brema. Wystąpił przez pełne 120 minut, a Szachtar wygrał 2:1 po dogrywce (zostali tym samym ostatnimi triumfatorami Pucharu UEFA, gdyż od sezonu 2009/2010 został on przemianowany na Ligę Europy UEFA). Zawodnik stał się tym samym czwartym polskim piłkarzem po Andrzeju Buncolu, Tomaszu Rząsie i Euzebiuszu Smolarku, który sięgnął po to trofeum[22]. Za triumf w Pucharze UEFA Lewandowski otrzymał od prezesa Szachtara Rinata Achmetowa premię w wysokości 400 tysięcy euro[23]. W związku z tym osiągnięciem otrzymał tytuł Zasłużonego Mistrza Sportu Ukrainy oraz został odznaczony ukraińskim Orderem za Odwagę[24]. Został wybrany do jedenastki wszech czasów Szachtara w głosowaniu kibiców[25]. W sezonie 2009/2010, ze względu na wzmocnienia składu zespołu, nie zawsze dostawał szansę gry od trenera Mircei Lucescu[26]. W tym czasie zagrał w lidze ukraińskiej 14 razy, strzelając 2 gole[27].

PFK Sewastopol

27 lipca 2010 Lewandowski podpisał trzyletni kontrakt z beniaminkiem ligi PFK Sewastopol[28][29]. W sezonie 2010/2011 był podstawowym zawodnikiem zespołu, grając 25 meczów w pełnym wymiarze czasu i strzelając 6 goli[30]. W następnym okresie rozgrywkowym PFK Sewastopol spadł do niższej ligi. W tym czasie Lewandowski rozegrał tylko siedem spotkań z powodu naderwania więzadeł krzyżowych[31]. W sezonie 2012/2013, w którym zagrał 28 meczów i zdobył 4 gole, awansował z klubem do ukraińskiej ekstraklasy[32][33]. Przez pewien czas pełnił funkcję kapitana zespołu[34]. Zanim 27 listopada 2013 opuścił sewastopolski klub, wystąpił w 16 meczach i strzelił 2 bramki[35][36].

Koniec kariery piłkarskiej

Mariusz Lewandowski zakończył karierę piłkarską w 2014, choć nie ogłosił oficjalnie tej decyzji[37][38]. W 2017 otrzymał trenerską licencję UEFA Pro[39].

Kariera trenerska

28 listopada 2017 Lewandowski objął stanowisko trenera Zagłębia Lubin, zastępując na nim zwolnionego dzień wcześniej Piotra Stokowca[40]. W wyniku słabych wyników zespołu w rundzie jesiennej sezonu 2018/2019 i Pucharze Polski Zagłębie Lubin zwolniło Lewandowskiego 29 października 2018 z funkcji trenera[41]. 8 stycznia 2020 objął posadę szkoleniowca I ligowego Bruk Betu Termaliki Niecieczy, którą pełnił do 13 grudnia 2021[42][43].

Statystyki

KlubSezonLigaPuchary krajowePuchary europejskieŁącznie
MeczeGoleMeczeGoleMeczeGoleMeczeGole
Zagłębie Lubin1996/199710000010
1997/199811000110
1998/199921010220
1999/2000301040
Łącznie3602000380
Dyskobolia1999/200014000140
2000/200126220280
2001/20022020
Łącznie4022020442
Szachtar Donieck2001/20021115120182
2002/20032446141346
2003/20042756161397
2004/200525282120454
2005/20062113080321
2006/20071844070294
2007/20081812190292
2008/200916141100302
2009/20101421040192
Łącznie1742139762227530
PFK Sewastopol2010/201125600256
2011/2012720072
2012/201328450334
2013/201416200162
Łącznie761450008114
Łącznie[6][11][44][45]3263848764243846

Kariera reprezentacyjna

W latach 2000–2001 Lewandowski był członkiem kadry młodzieżowej reprezentacji Polski U-21, w której rozegrał 18 meczów i zdobył 2 gole[46]. W dorosłej reprezentacji Polski zadebiutował za kadencji selekcjonera Jerzego Engela, 10 lutego 2002 w wygranym 2:1 towarzyskim spotkaniu z Wyspami Owczymi rozegranym na Cyprze[47]. Był to jego jedyny mecz w kadrze Engela i do reprezentacji wrócił po Mistrzostwach Świata 2002, gdy selekcjonerem został Zbigniew Boniek. Wystąpił w pięciu meczach eliminacji do Euro 2004, w tym w trzech, gdy reprezentację prowadził już Paweł Janas[47]. Pierwszego gola w kadrze narodowej zdobył 16 listopada 2005 w zwycięskim 3:1 towarzyskim spotkaniu z reprezentacją Estonii, rozegranym w Ostrowcu Świętokrzyskim[47].

MŚ 2006

Lewandowski w czasie meczu reprezentacji w 2007 roku

W latach 2004–2005 Lewandowski uczestniczył z reprezentacją Polski w eliminacjach do Mistrzostw Świata w Niemczech. Wystąpił w dwóch pierwszych spotkaniach z Irlandią Północną (3:0)[48] i Anglią (1:2)[49], tworząc parę środkowych pomocników z Sebastianem Milą. W kolejnych meczach eliminacyjnych został jednak zastąpiony w pierwszym składzie przez Radosława Sobolewskiego[50]. Do końca kwalifikacji Lewandowski wystąpił jeszcze tylko w jednym spotkaniu, przegranym w Manchesterze 1:2 z Anglią[51].

15 maja 2006 Lewandowski został powołany przez trenera Janasa do 23-osobowej kadry na mundial w Niemczech[52]. Nie wystąpił w pierwszym meczu tego turnieju z Ekwadorem[53], ale zagrał we dwóch kolejnych grupowych spotkaniach „biało–czerwonych”: z Niemcami (0:1)[54] oraz z Kostaryką (2:1)[55]. Reprezentacja Polski zajęła 3. miejsce w swojej grupie i odpadła z mistrzostw świata.

Euro 2008

Po mundialu w Niemczech selekcjonerem reprezentacji Polski został Leo Beenhakker. Od czasu meczu z Serbią (1:1) w eliminacjach do Euro 2008 Lewandowski stał się podstawowym zawodnikiem drużyny narodowej[47]. W meczu kwalifikacyjnym z Kazachstanem (1:0) w Ałmaty został zmieniony w 30. minucie przez Przemysława Kaźmierczaka. Manifestując wściekłość spowodowaną przedwczesną zmianą, nie podał ręki Kaźmierczakowi i zamiast na ławkę rezerwowych udał się do szatni[2]. Po meczu Lewandowski przeprosił za swoje zachowanie:

Bardzo przepraszam wszystkich kibiców, zawodników i trenerów, że nie podałem ręki schodząc z boiska i poszedłem prosto do szatni. Byłem bardzo zdenerwowany, że musiałem zejść. Z trenerem na pewno to sobie wyjaśnimy. Wygraliśmy, mamy trzy punkty i na pewno cała ta sytuacja schodzi na dalszy plan[56]

Pomimo tego incydentu Lewandowski wystąpił w kolejnym meczu kwalifikacji z Portugalią (2:1), a także w kolejnych spotkaniach eliminacyjnych. Polska po raz pierwszy w historii awansowała do mistrzostw Europy, a dorobek Lewandowskiego w eliminacjach do Euro 2008 to 12 meczów i 1 gol, zdobyty w rewanżowym meczu z Portugalią (2:2) w Lizbonie[47].

28 maja 2008 trener Beenhakker ogłosił kadrę Polski na Mistrzostwa Europy w Austrii i Szwajcarii, w której znalazł się Mariusz Lewandowski[57]. Na mistrzostwach piłkarz był podstawowym zawodnikiem polskiej reprezentacji. Rozegrał 3 mecze: z Niemcami (0:2), z Austrią (1:1) i z Chorwacją (0:1), w tym dwa pierwsze w pełnym wymiarze czasowym. W 93. minucie meczu z Austrią przy stanie 1:0 dla Polski, sfaulował w polu karnym Sebastiana Prödla i sędzia Howard Webb podyktował rzut karny dla Austrii, który wykorzystał Ivica Vastić. Na turnieju tym Lewandowski występował w środku pomocy wraz z Dariuszem Dudką[58]. Polska w grupie B zajęła ostatnie miejsce i odpadła z Euro 2008.

Walka o MŚ 2010

Lewandowski był podstawowym zawodnikiem kadry walczącej o awans do Mistrzostw Świata w RPA. W meczu z San Marino (10:0) strzelił swojego piątego gola w kadrze narodowej[47]. Pod koniec maja 2009 zrezygnował z udziału w sparingach reprezentacji w Republice Południowej Afryki z tamtejszą reprezentacją i z Irakiem, tłumacząc swoją decyzję powodami osobistymi i popadając tym samym w konflikt z selekcjonerem Leo Beenhakkerem[59]. Po utracie szans na awans z grupy w przedostatnim meczu grupowym z Czechami, Lewandowski wypowiedział się o zbliżającym się spotkaniu ze Słowacją:

Jeśli chcą, byśmy zagrali z jeszcze większym charakterem, niż zamierzamy, niech dzwonią do naszej federacji i złożą jakąś ofertę. Może to będzie dodatkowy bodziec dla młodych piłkarzy?[60]

Przerwa w występach w kadrze i ponowne powołanie

Po nieudanych dla reprezentacji Polski eliminacjach do MŚ 2010, nowy selekcjoner kadry Franciszek Smuda dość niespodziewanie odsunął go od reprezentacji. W latach 2009–2013 nie otrzymywał powołań od reprezentacji, przez co ominął go m.in. udział na Euro 2012, gdzie Polska wraz z Ukrainą była współgospodarzem. Po czteroletniej przerwie, 27 września 2013 został ponownie powołany do kadry. Tym razem kolejny selekcjoner reprezentacji Waldemar Fornalik powołał go na październikowe, wyjazdowe mecze eliminacji Mistrzostw Świata w Brazylii z Ukrainą i Anglią[61]. Wystąpił on w obydwu spotkaniach w podstawowym składzie.

Mecze i gole w reprezentacji

Wykaz meczów i goli Mariusza Lewandowskiego w reprezentacji Polski[47]:

Styl gry i umiejętności

Zgodnie z opinią dziennikarza Rzeczpospolitej oraz informacjami podanymi na stronach internetowych TVN–u oraz UEFA Lewandowski na boisku był głównie odpowiedzialny za odbiór piłki, gdy rywale próbowali rozpocząć atak. Gracz prawonożny, miał silny strzał z dystansu. Potrafił przytrzymać i rozegrać piłkę, a jego warunki fizyczne (184 cm wzrostu), sprawiały, że dobrze grał w powietrzu[10][62][63].

Sukcesy

Sukcesy klubowe

Anatolij Tymoszczuk, Rinat Achmetow i Lewandowski ze zdobytym Pucharem Ukrainy

Sukcesy reprezentacyjne

  • uczestnik turnieju finałowego Mistrzostw Świata: 2006
  • uczestnik turnieju finałowego Mistrzostw Europy: 2008

Sukcesy trenerskie

Odznaczenia i wyróżnienia

Życie prywatne

Mariusz Lewandowski jest synem Ireny i Michała; ma siostrę Barbarę. W 2002 wziął ślub z Martą, z domu Nocoń, którą poznał w aquaparku w Polkowicach, gdzie zawodnicy Groclinu przebywali na odnowach biologicznych. Z Martą ma dwóch synów: Jakuba (ur. 2005) i Natana (ur. 2008)[2].

Lewandowski ukończył szkołę zawodową jako mechanik samochodowy. Uczęszczał także do liceum handlowego, jednak nie zdołał pogodzić edukacji z futbolem[2].

Przypisy

  1. Andrzej Gowarzewski, Biało-Czerwoni. 1921-2018, Katowice 2017, s. 410.
  2. a b c d e f Mariusz Lewandowski: górnik od czarnej roboty. Gazeta Wyborcza. [dostęp 2009-05-23].
  3. Zagłębie Lubin - 1996/97 (runda wiosenna). 90minut.pl. [dostęp 2009-05-23].
  4. Mariusz Lewandowski. Mecze z udziałem zawodnika w sezonie 1996/1997. zaglebie.org. [dostęp 2017-11-28].
  5. Zagłębie Lubin - 1997/98 - bilans pełny. 90minut.pl. [dostęp 2009-05-23].
  6. a b Mariusz Lewandowski - kariera. 90minut.pl. [dostęp 2009-05-23].
  7. a b c Sezon 1999/00. 90minut.pl. [dostęp 2009-05-23].
  8. Klub Wybitnego Reprezentanta. sites.google.com. [dostęp 2017-08-17].
  9. Sezon 2000/01. 90minut.pl. [dostęp 2009-05-23].
  10. a b Mariusz Lewandowski. Euro 2008. [dostęp 2009-05-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-08-16)]. (ang.).
  11. a b c МАРИУШ ЛЕВАНДОВСКИ. Football Magazine. [dostęp 2009-05-23]. (ukr.).
  12. a b c Ukraine 2001/02. rsssf.com. [dostęp 2009-05-23]. (ang.).
  13. Kowalewski, Wojciech. National Football Teams. [dostęp 2009-05-23]. (ang.).
  14. Ukraine 2002/03. rsssf.com. [dostęp 2009-05-23]. (ang.).
  15. a b c d Ukraine 2003/04. rsssf.com. [dostęp 2009-05-23]. (ang.).
  16. a b c Ukraine 2004/05. rsssf.com. [dostęp 2009-05-23]. (ang.).
  17. Ukraine 2006/07. rsssf.com. [dostęp 2009-05-23]. (ang.).
  18. a b Ukraine 2007/08. rsssf.com. [dostęp 2009-05-23]. (ang.).
  19. Michał Szadkowski: Mariusz Lewandowski: Zatrzymała mnie Liga Mistrzów. sport.pl. [dostęp 2017-07-24].
  20. Ukraine 2008/09. rsssf.com. [dostęp 2009-05-23]. (ang.).
  21. Lewandowski przeżył chwile grozy. sport.dziennik.pl, 2009-05-01. [dostęp 2017-08-17].
  22. Drużyna Lewandowskiego z Pucharem UEFA. 90minut.pl, 20 maja 2009. [dostęp 2009-05-23].
  23. Zawrotna premia dla „Lewego”. Sport.interia.pl. [dostęp 2009-05-23].
  24. Lewandowski: Moi koledzy stracili wszystko!. fakt.pl. [dostęp 2017-08-17].
  25. Mariusz Lewandowski. Drogi na Euro. [dostęp 2009-05-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-10)].
  26. Konrad Kostorz: Reprezentant Polski w beniaminku ukraińskiej ekstraklasy!. sportowefakty.wp.pl, 2010-07-27. [dostęp 2017-08-30].
  27. Mariusz Lewandowski, [w:] baza Transfermarkt (zawodnicy–podsumowanie występów : 2009/2010) [online] [dostęp 2017-07-24].
  28. Łukasz Ciemielęcki: Zaskakujący transfer Mariusza Lewandowskiego. przeglądsportowy.pl, 2010-07-28. [dostęp 2017-07-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-17)].
  29. Mariusz Lewandowski w PFK Sewastopol. 90minut.pl, 2010-07-27. [dostęp 2010-07-27].
  30. Mariusz Lewandowski, [w:] baza Transfermarkt (zawodnicy–podsumowanie występów : 2010/2011) [online] [dostęp 2017-08-17].
  31. Mariusz Lewandowski, [w:] baza Transfermarkt (zawodnicy–podsumowanie występów : 2011/2012) [online] [dostęp 2017-08-17].
  32. Zespół Mariusza Lewandowskiego awansował do ukraińskiej ekstraklasy. 90minut.pl, 2013-05-12. [dostęp 2017-08-17].
  33. Mariusz Lewandowski, [w:] baza Transfermarkt (zawodnicy–podsumowanie występów : 2012/2013) [online] [dostęp 2017-08-17].
  34. Mateusz Skwierawski: Lewandowski: Nie skończyłem z reprezentacją. przegladsportowy.pl, 2013-12-27. [dostęp 2017-08-17].
  35. Mariusz Lewandowski opuszcza PFK Sewastopol. sportowefakty.wp.pl, 2013-11-27. [dostęp 2017-08-17].
  36. Mariusz Lewandowski, [w:] baza Transfermarkt (zawodnicy–podsumowanie występów : 2013/2014) [online] [dostęp 2017-08-17].
  37. Robert Błoński: Lewandowski:już się w piłkę nagrałem. Co cię nie zabije, to wzmocni. przeglądsportowy.pl, 2014-09-24. [dostęp 2017-08-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-09)].
  38. Przemysław Pawlak: Dogrywka z Mariuszem Lewandowskim. Osiem kilogramów obywatela więcej. piłkanożna.pl, 2016-04-02. [dostęp 2017-08-09].
  39. Tomasz Bochenek: Mariusz Lewandowski został trenerem. „Reprezentacja Polski to moje marzenie”. gol24.pl, 2017-02-11. [dostęp 2017-08-09].
  40. Łukasz Godlewski: Ekstraklasa. Mariusz Lewandowski trenerem Zagłębia Lubin. sport.pl, 2017-11-28. [dostęp 2017-11-28].
  41. Karol Wasiek: Ekstraklasa. Mariusz Lewandowski trenerem Zagłębia Lubin. sportowefakty.wp.pl, 2018-10-29. [dostęp 2019-10-29].
  42. Jacek Czaplewski: Oficjalnie. gol.pl.
  43. Mateusz Byczkowski: Ekstraklasa. Kolejne zwolnienie trenera!. sportowefakty.pl, 2021-12-13. [dostęp 2022-01-06].
  44. Сезонy. Я БОЛЕЮ ЗА „ШАХТЁР"!. [dostęp 2009-05-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2003-04-01)]. (ukr.).
  45. Mariusz Lewandowski, [w:] baza Transfermarkt (zawodnicy–podsumowanie występów) [online] [dostęp 2017-08-16].
  46. Команда: Маріуш Левандовскі. Oficjalna strona Szachtara Donieck. [dostęp 2009-05-23].
  47. a b c d e f g Mariusz Lewandowski. PZPN. [dostęp 2009-05-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-20)].
  48. Irlandia Północna - Polska 0:3. 90minut.pl. [dostęp 2009-05-23].
  49. Polska - Anglia 1:2. 90minut.pl. [dostęp 2009-05-23].
  50. Reprezentacja - wyniki 2004/05. 90minut.pl. [dostęp 2009-05-23].
  51. Anglia - Polska 2:1. 90minut.pl. [dostęp 2009-05-23].
  52. Janas ogłosił kadrę na MŚ. 90minut.pl, 2006-05-15. [dostęp 2017-08-17].
  53. 09.06.2006 - Ekwador vs Polska - MŚ 2006. hppn.pl. [dostęp 2017-08-17].
  54. 14.06.2006 - Niemcy vs Polska - MŚ 2006. hppn.pl. [dostęp 2017-08-17].
  55. 20.06.2006 - Kostaryka vs Polska - MŚ 2006. hppn.pl. [dostęp 2017-08-17].
  56. Kazachstan - Polska 0:1 (0:0) [opinie]. mundialowo.blox.pl. [dostęp 2009-05-23].
  57. Beenhakker ogłosił kadrę na Euro 2008. Sport.pl, 28 maja 2008. [dostęp 2009-05-23].
  58. Mariusz Lewandowski 2008. Fussballdaten.de. [dostęp 2009-05-23]. (niem.).
  59. Marcin Foltyn: Mariusz Lewandowski: Konflikt z Beenhakkerem nie istnieje. sportowefakty.wp.pl, 24 lipca 2009. [dostęp 2009-06-02].
  60. El. MŚ 2010. Mariusz Lewandowski czeka na słoweńską „motywację”. sport.pl. [dostęp 2009-10-12].
  61. Mariusz Lewandowski sensacyjnie powołany do kadry na mecze eliminacji MŚ. eurosport.onet.pl, 27 września 2013. [dostęp 2013-09-27].
  62. Wszyscy ludzie trenera Leo Beenhakkera. rp.pl, 29 maja 2008. [dostęp 2017-08-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-30)].
  63. Wygrajmy wreszcie! Wytypuj bohatera meczu Polska - Niemcy. tvn24. [dostęp 2009-05-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-06-10)].
  64. Луческу и футболистам присвоили звания «заслуженных» | Футбольный клуб Шахтер (Донецк) | Официальный сайт. [dostęp 2009-07-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-30)].
  65. УКАЗ ПРЕЗИДЕНТА УКРАЇНИ № 349/2009 - Офіційне представництво Президента України. president.gov.ua. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-11)].
  66. Nagrody Tygodnika Piłka Nożna za 2009 rok rozdane: pilkanozna.pl
  67. Mariusz Lewandowski w Klubie Wybitnego Reprezentanta. Gazeta Wyborcza. [dostęp 2009-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-09-11)].

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Football pictogram.svg
Pictograms of Olympic sports - Football. This is unofficial sample picture. Images of official Olympic pictograms for 1948 Summer Olympics and all Summer Olympics since 1964 can be found in corresponding Official Reports.
Flag of New Zealand.svg
Flag of New Zealand. Specification: http://www.mch.govt.nz/nzflag/description.html , quoting New Zealand Gazette, 27 June 1902.
Flag of the United States.svg
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
Ulster Banner.svg
Ulster Banner is a heraldic banner taken from the former coat of arms of Northern Ireland. It was used by the Northern Ireland government in 1953-1973 with Edwardian crown since coronation of Queen Elizabeth II, based earlier design with Tudor Crown from 1924. Otherwise known as the Ulster Flag, Red Hand of Ulster Flag, Red Hand Flag.
Flag of Northern Ireland (1953–1972).svg
Ulster Banner is a heraldic banner taken from the former coat of arms of Northern Ireland. It was used by the Northern Ireland government in 1953-1973 with Edwardian crown since coronation of Queen Elizabeth II, based earlier design with Tudor Crown from 1924. Otherwise known as the Ulster Flag, Red Hand of Ulster Flag, Red Hand Flag.
Flag of England.svg
Flag of England. Saint George's cross (a red cross on a white background), used as the Flag of England, the Italian city of Genoa and various other places.
Flag of Israel.svg
Flag of Israel. Shows a Magen David (“Shield of David”) between two stripes. The Shield of David is a traditional Jewish symbol. The stripes symbolize a Jewish prayer shawl (tallit).
Soccerball shade.svg
Autor: Derived from image:soccer ball.svg, this version made by User:Ed g2s., Licencja: CC0
A soccer ball with shade.
Flag of Croatia.svg
Łatwo można dodać ramkę naokoło tej grafiki
Flag of Portugal.svg
Flag of Portugal, created by Columbano Bordalo Pinheiro (1857-1929), officially adopted by Portuguese government in June 30th 1911 (in use since about November 1910). Color shades matching the RGB values officially reccomended here. (PMS values should be used for direct ink or textile; CMYK for 4-color offset printing on paper; this is an image for screen display, RGB should be used.)
Flag of Finland.svg
Flaga Finlandii
Flag of Albania.svg
Flag of Albania
Ukraine-republic042.png
Ribbon bar of "Order for Bravery"
Мариуш Левандовски.jpg
Autor: Aleksandr Osipov, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mariusz Lewandowski, midfielder for FC Shakhtar Donetsk
Знак ЗМС Украины.jpg
Знак к почётному спортивному званию «Заслуженный мастер спорта Украины»
Mariusz Lewandowski1.jpg
Autor: Якушкин Иван, Licencja: CC BY-SA 3.0
Mariusz Lewandowski in Poland national football team
Федоренко. 1 супер.tif
Autor: Anastasiya Fedorenko , Licencja: CC BY-SA 3.0
Фото Анастасии Федоренко