Markaczka amerykańska

Markaczka amerykańska

Melanitta americana[1]
(Swainson, 1832)
Dorosły samiec
Samica
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	blaszkodziobe
Rodzina	kaczkowate
Podrodzina	kaczki
Plemię	Mergini
Rodzaj	Melanitta
Gatunek	markaczka amerykańska
Synonimy
Melanitta nigra americana (Swainson, 1832)[1]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
bliski zagrożenia
Zasięg występowania
lęgowiska      przeloty      zimowiska

Markaczka amerykańska^[3] (Melanitta americana) – gatunek średniej wielkości wędrownego ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych (Anatidae). Bliski zagrożenia wyginięciem.

Systematyka

Jest to gatunek monotypowy^[4]. Dawniej bywał uznawany za podgatunek markaczki zwyczajnej (M. nigra)^[5][4].

Występowanie

Gniazduje we wschodniej Syberii (na wschód od rzeki Jana), na Alasce oraz we wschodniej Kanadzie po Nową Fundlandię^[5]. Zimuje wzdłuż wybrzeży Atlantyku od Nowej Szkocji po Florydę, niewielkie populacje także na Wielkich Jeziorach^[6]. Zimuje również wzdłuż wybrzeży Pacyfiku – od Aleutów do środkowej Kalifornii^[6] (a nawet jeszcze dalej na południe – po północną Kalifornię Dolną), na wybrzeżach wschodniej Rosji, Japonii, Korei i wschodnich Chin^[2]. Rzadko zalatuje na wybrzeża Europy^[7]. W Polsce stwierdzona 10 razy (do roku 2017)^[8].

Morfologia

Wygląd

Przypomina markaczkę zwyczajną, ale dorosły samiec w szacie godowej jest łatwo odróżnialny (także w locie) po dużej jaskrawo żółtawo-pomarańczowej narośli na dziobie bez czerni przy czole. Narośl jest zwykle żółta na górze, a pomarańczowa u nasady. W locie skrzydła są jednolicie ciemne, ale lotki I rzędu zdają się dość jasne, jak u markaczki zwyczajnej, zwłaszcza od spodu. Samice takie jak u zwyczajnej, ale mają odrobinę wydatniejszy hak na końcu dzioba i rozleglejszą ciemną plamę na karku. Nieliczne dorosłe samice mają lekki żółty rysunek na ciemnym dziobie, niespotykany u zwykłej markaczki. Niedojrzałe ptaki podobne do samic, ale z białym brzuchem.

Wymiary średnie

długość ciała: 44–54 cm
rozpiętość skrzydeł: 84 cm
masa ciała: 862–1270 g

Ekologia i zachowanie

Biotop

Lęgnie się nad małymi jeziorami w tundrze. Zimą przebywa na wodach przybrzeżnych, szczególnie ze skalistym dnem.

Głos

Jedna z najbardziej wokalnych kaczek. Samce odzywają się łagodnym, zawodzącym gwizdem, a samica podłużnym „kraaa”.

Gniazdo

Gniazdo to wydrążony w ziemi dół położony w dużej kępie traw w pobliżu wody. Wyścielony częściowo puchem i trawą.

Jaja

Składa od 5 do 10 białoróżowych jaj.

Okres lęgowy

Jaja wysiadywane są przez okres 27–31 dni przez samicę. Kaczor opuszcza samicę krótko po rozpoczęciu lęgu. Pisklęta opuszczają gniazdo po wykluciu i wędrują za matką nad wodę. Usamodzielniają się po 45–50 dniach.

Pożywienie

Podobnie jak markaczka zwyczajna – drobne zwierzęta wodne, głównie małże, skorupiaki, owady wodne z niewielką domieszką pokarmu roślinnego, korzeni i pęczków.

Status i ochrona

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody markaczka amerykańska klasyfikowana jest jako gatunek bliski zagrożenia (NT – Near Threatened) od 2012 roku, kiedy to po raz pierwszy sklasyfikowano ją jako odrębny gatunek. Liczebność światowej populacji w 2006 roku szacowano na około 530–830 tysięcy osobników. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy^[2].

W Polsce jest objęta ścisłą ochroną gatunkową^[9].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).