Markiny

Markiny

osada
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	bartoszycki
Gmina	Bartoszyce
Liczba ludności (2022)	47[1]
Strefa numeracyjna	89
Kod pocztowy	11-200[2]
Tablice rejestracyjne	NBA
SIMC	0470786
Położenie na mapie gminy wiejskiej Bartoszyce Markiny
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Markiny
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Markiny
Położenie na mapie powiatu bartoszyckiego Markiny
54°17′06,16″N 20°45′08,18″E/54,285044 20,752272

Markiny (niem. Markienen, Gut Markienen) – osada w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Bartoszyce. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Historia

Wieś pruska, wymieniana w dokumentach z 1414 r., przy okazji spisywania strat wojennych (wojna głodowa). W 1429 r. na miejscu wsi powstał służebny majątek ziemski o obszarze 14 włókach. W 1889 r. majątek szlachecki obejmował 287 ha ziemi. Właścicielami Markin było wiele rodzin szlacheckich, m.in. Gostkowscy (właścicielami byli w latach 1806-1831). W 1920 r. właścicielem pałacu w Markinach był hrabia Hochberg.

Do II wojny światowej Markiny należały do barona von Berg - nadprezydenta prowincji wschodniopruskiej i przewodniczącego sejmiku prowincjonalnego. Jego gościem był tu m.in. marszałek Hindenburg, generał Mackensen, generał Seeckt, generał Fritsch oraz wiele innych ważnych osobistości. Baron von Berg wspierał towarzystwo Masovia w Giżycku, podtrzymywał tradycje szlachty bartoszyckiej. W swoim pałacu zgromadził znaczną kolekcję malarstwa, m.in. portrety Hohenzollernów i Fryderyka Wielkiego.

W 1939 r. we wsi było 434 mieszkańców. W 1945 r., przed wkroczeniem wojsk rosyjskich – według relacji mieszkańców – baron von Berg powiesił się. Po wojnie z dawnych mieszkańców została m.in. Anna Maria Link (ur. w 1935 w Bezławkach).

W 1983 r. w Markinach był PGR. We wsi było 8 domów z 79 mieszkańcami, sala kinowa na 80 miejsc, punkt biblioteczny.

Pałac w Markinach

Pałac wybudowany w drugiej połowie XVIII w. został rozebrany w 1990. Zachowały się resztki parku. Jeszcze w latach 80. XX w. był to cenny zabytek architektury.

Była to budowla barokowa, zbudowana na planie prostokąta, jednokondygnacyjna, z wysokim, mansardowym dachem oraz z tarasem ze schodami od strony parku. Środkowy ryzalit zwieńczony był wysokim szczytem. Po 1945 r. z wyposażenia wnętrza zachowały się dwa piece", jeden w kształcie piramidy, na metalowych nóżkach, z białych kafli i z kartuszami ze scenami figuralnymi i pejzażami. Drugi piec miał kafle z XVIII w.

Po II wojnie światowej pałac znalazł się w posiadaniu PGR. Kolekcja malarstwa nie zachowała się (wyposażenie wnętrza zostało rozkradzione, ocalały tylko dwa rokokowe piece). Po 1953 roku piece zostały rozebrane i wywiezione. Początkowo w pałacu mieszkali ludzie (m.in. Marcinczakowa, Podszuscy, Szotkowcy oraz pracownicy PGR). Po wybudowaniu bloków mieszkalnych i przeprowadzce dotychczasowych mieszkańców, pałac systematycznie niszczał. Resztki pałacu rozebrano w 1987 r.

Przy pałacu znajdował się park o charakterze krajobrazowym. Głównym elementem kompozycyjnym parku był głęboki parów. W parku znajdował się rodowy cmentarz.

Zabytki

• zabudowania folwarczne
• resztki dawnego parku pałacowego

Przypisy

Bibliografia

• Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury, przewodnik. Białystok: Agencja TD, 1996. ISBN 83-902165-0-7 s. 92
• Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic. Wyd. drugie zmienione. Wyd. Pojezierze, Olsztyn 1987, 480 str., ISBN 83-7002-239-1
• JoannaJ. Wańkowska-Sobiesiak JoannaJ., Świat bliski znajomy?, Olsztyn: Studio Poligrafii Komputerowej „SQL”, 2008, s. 66-69, ISBN 978-83-88125-59-1, OCLC 316472736 .