Marklowice (Cieszyn)

Marklowice
Część miasta Cieszyna
Ilustracja
Kościół luterański w Marklowicach
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Powiat

cieszyński

Miasto

Cieszyn

W granicach Cieszyna

1 stycznia 1977[1]

SIMC

0924224

Strefa numeracyjna

33

Kod pocztowy

43-400

Tablice rejestracyjne

SCI

Położenie na mapie Cieszyna
Położenie na mapie
49°47′05,9″N 18°36′16,9″E/49,784972 18,604694
Portal Polska

Marklowice (niem. Marklowitz) – część miasta Cieszyna, najmłodsza jego dzielnica, do 1977 samodzielna wieś. Położona przy granicy polsko-czeskiej. W Marklowicach znajduje się kopalnia gazu ziemnego, fabryka farb i lakierów "Polifarb" (obecnie PPG Polifarb Cieszyn SA[2]), stacja kolejowa Cieszyn Marklowice oraz rezerwat przyrody Kopce.

Historia

Miejscowość po raz pierwszy wzmiankowana została w 1523 roku[3].

Według austriackiego spisu ludności z 1900 w 20 budynkach w Marklowicach, będących wówczas przysiółkiem Pogwizdowa, mieszkało 164 osób. z tego 57 (34,8%) mieszkańców było katolikami a 107 (65,2%) ewangelikami, 158 (96,3%) było polsko-, 4 (2,4%) niemiecko- a 2 (1,2%) czeskojęzycznymi[4]. Według spisu z 1910 roku Marklowice miały już 191 mieszkańców zamieszkałych w 20 budynkach na obszarze 216 hektarów, co dawało gęstość zaludnienia równą 88,4 os./km², z czego 184 było zameldowanych na stałe, 173 (94%) było polsko- a 11 (6%) niemieckojęzycznymi, 69 (36%) było katolikami, 115 (60%) ewangelikami a 7 (3,7%) wyznawcami judaizmu[5].

W 1997 jednostkę urbanistyczną Marklowice zamieszkiwało 590 z 38115 mieszkańców Cieszyna (1,5%)[6].

Dwór książęcy w Marklowicach

Dwór powstał na początku XVI wieku. Książę Adam Wacław cieszyński po śmierci swej żony Elżbiety kurlandzkiej w 1601 r. związał się z Małgorzatą Kostlachówną, która urodziła mu nieślubnego syna Wacława Gotfryda. Książę chcąc zapewnić dziecku i jego matce utrzymanie w przyszłości, podarował Małgorzacie dobra Marklowice z niewielkim dworem. W 1640 r. córka Adama Wacława księżna cieszyńska Elżbieta Lukrecja (przyrodnia siostra Wacława Gotfryda), wyjednała u cesarza tytuł szlachecki dla niego i nadanie tytułu von Hohenstein z uszczerbionym piastowskim herbem. Jednakże Wacław Gotfryd nie miał on prawa nabywania dóbr ziemskich, z obawy przed pretensjami do Księstwa cieszyńskiego, które zamierzali przejąć austriaccy Habsburgowie. Dlatego po śmierci Małgorzaty Koschlinger Marklowice stały się własnością Komory Cieszyńskiej.

W dworze zachowały się izby o kolebkowo-krzyżowych sklepieniach na parterze, reprezentacyjne sale kryte profilowanymi belkowymi stropami na piętrze, kamienne arkadki, portal i okienne obramienia oraz wysoki, dwuspadowy dach. Charakter letniej rezydencji podkreślała znajdująca się na pierwszym piętrze loggia, która po 1945 roku została zamurowana. Dwór był częścią większego założenia, ponieważ jeszcze na początku XX wieku były w jego pobliżu widoczne ślady murów obszerniejszej budowli. Obecnie dawny dwór księcia cieszyńskiego znajduje się w prywatnych rękach i pełni funkcje mieszkalne[7].

Przyroda

Obok ul. Frysztackiej 246 rośnie pomnik przyrody dąb szypułkowy o obwodzie pnia 416 cm[8].

Przypisy

  1. Dz.U. 1976 nr 41 poz. 245
  2. PPG Polifarb Cieszyn, www.ppg-polifarb.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
  3. Śląsk Cieszyński w średniowieczu (do 1528). Idzi Panic (redakcja). Cieszyn: Starostwo Powiatowe w Cieszynie, 2010, s. 310. ISBN 978-83-926929-3-5.
  4. Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder, bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, XI. Schlesien. Wien: 1906. (niem.)
  5. Ludwig Patryn (ed): Die Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1910 in Schlesien. Troppau: 1912. (niem.)
  6. UM w Cieszynie: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Cieszyna. W: www.um.cieszyn.bip-gov.info.pl [on-line]. 2008-10-06. [dostęp 2010-12-07].
  7. http://www.ksiestwo.republika.pl/ciekaw%5Crezydencje1.html
  8. Aleksander Dorda, Marek Fiedor, Stanisław Kawecki, Pomniki przyrody Cieszyna, Cieszyn: Urząd Miejski w Cieszynie, 2019, s. 144, ISBN 978-83-89835-82-6.

Media użyte na tej stronie

Cieszyn Marklowice.png
Autor: , Licencja: CC BY-SA 2.5
Marklowice, dzielnica Cieszyna
POL Cieszyn-Marklowice Kościół EA 3.JPG
Autor: D T G, Licencja: CC BY 3.0
Zabytkowy kościół ewangelicko-augsburski w Marklowicach został wzniesiony w 1985 roku.