Markowice (województwo kujawsko-pomorskie)

Markowice

wieś
Klasztor pokarmelitański
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Powiat	mogileński
Gmina	Strzelno
Liczba ludności (III 2011)	586[1]
Strefa numeracyjna	52
Kod pocztowy	88-320[2]
Tablice rejestracyjne	CMG
SIMC	0096514
Położenie na mapie gminy Strzelno Markowice
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Markowice
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego (c) SANtosito, CC BY-SA 4.0 Markowice
Położenie na mapie powiatu mogileńskiego Markowice
52°42′29″N 18°12′59″E/52,708056 18,216389

Markowice – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie mogileńskim, w gminie Strzelno. Wzmiankowana po raz pierwszy w XIV wieku.

Podział administracyjny

Barokowy ołtarz główny kościoła w Markowicach

W latach 1954-1971 wieś należała i była siedzibą władz gromady Markowice, po jej likwidacji w gromadzie Strzelno Klasztorne. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.

Demografia

Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 586 mieszkańców^[1]. Jest największą miejscowością gminy Strzelno.

Historia

Dwór w Markowicach około 1860, Alexander Duncker

Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1215 roku. Była to własność rycerska Markowskich. Kolejni właściciele: Bardzcy, Żychlińscy, Skarbek-Malczewscy, Kościesza-Kosomowscy, Zielińscy, Sumińscy, von Wilamitzowie-Moellendorffowie, von Heydebreckowie. Tutaj znajduje się ,,Kujawska Częstochowa" - Sanktuarium Maryjne Matki Boskiej Markowickiej Królowej Miłości i Pokoju Pani Kujaw, niegdyś pod opieką Karmelitów Trzewiczkowych, następnie Ojców Oblatów Maryi Niepokalanej, a obecnie księży diecezjalnych. W okresie zaborów znajdowała się tutaj siedziba dominium Wilamowitzów-Moellendorff i niewielka posiadłość Jaskólskich, jak również wieś włościanska. Dawniej obecna wieś Wymysłowice (dawne Gaj i Wymysłowo) oraz jej część Wymysłowo było częścią Markowic. 8 września 1939 do posiadającej mieszaną, polsko-niemiecką ludność wsi wkroczył 10-osobowy oddział Wehrmachtu. W godzinach popołudniowych został on zaatakowany przez polskich mieszkańców wsi za pomocą broni białej i broni krótkiej. Niemiecka ludność Markowic wraz z częścią żołnierzy uciekła na pola otaczające wieś, gdzie zostali otoczeni przez nadciągający ze Strzelna oddział Wojska Polskiego. Wszyscy żołnierze niemieccy zginęli w walce bądź zostali rozstrzelani, zamordowano również prawie całą niemiecką ludność wsi. Przeżyła jedna osoba, która schroniła się w klasztorze, oraz ci Niemcy, którzy tego dnia nie znajdowali się we wsi (w tym: mistrz Polski w wioślarstwie, Ewald Reich oraz właścicielka miejscowych dóbr, Hildegarda von Heydebreck wraz z córkami). Wieczorem podłożono ogień pod pałac ziemiański von Heydebrecków, niszcząc go całkowicie. 12 września 1939 wieś została zajęta przez wojska niemieckie. Mimo zgromadzenia 126 tutejszych mężczyzn przed plutonem egzekucyjnym, Niemcy zrezygnowali z egzekucji. Markowice zostały poddane szczególnie ostremu reżimowi administracyjnemu. W październiku 1939 usunięto z klasztoru zakonników, zamieniając kompleks w szkołę niemiecką. Szacuje się, że do połowy roku 1945 zostało zamordowanych bądź zaginęło 32 mieszkańców Markowic i okolic, w tym 15 oblatów z klasztoru^[3][4].

Po wojnie funkcjonowało tutaj PGR Markowice, a w nim ferma bydła.

Z dniem 30 sierpnia 2013 Misjonarze Oblaci Maryi Niepokalanej ukończyli swoją posługę, przez co opuścili Markowice. Kustoszami Sanktuarium zostają księża diecezjalni z archidiecezji gnieźnieńskiej.

W 2014 roku podczas budowy obwodnicy Inowrocławia odkryto tutaj wczesnośredniowieczne cmentarzysko rzędowe z VII-IX wieku.

16 listopada 2018 otworzono węzeł Markowice na nowym odcinku drogi krajowej 15/25^[5].

Zabytki

• Barokowy zespół klasztorny karmelitów trzewiczkowych (w latach 1926-2013 Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej). Kościół w pierwotnym kształcie ukończono w roku 1710, w latach 1754-1764 dobudowano wieżę, w roku 1777 przeorientowano (prezbiterium przeniesiono z części wschodniej do zachodniej), w związku z czym przebudowano wnętrze. We wnętrzu ołtarze późnobarokowe i rokokowe, w ołtarzu głównym późnogotycka figurka Matki Boskiej z Dzieciątkiem z lat 1470-1480 (autentyczna jest jedynie górna część rzeźby - popiersie Matki Boskiej i Dzieciątko, resztę uzupełniono w roku 1948), koronowana w roku 1965. Klasztor zbudowany w latach 1767-1774
• Barokowa kolumna z krucyfiksem, z XVIII w.

Urodzeni w Markowicach

• Gustaw Zieliński (1809-1881), polski pisarz i poeta okresu romantyzmu, uczestnik powstania listopadowego, zesłaniec syberyjski
• Ulrich von Wilamowitz-Moellendorff (1848-1931), niemiecki filolog klasyczny, badacz antyku, profesor uniwersytetów w Gryfii, Getyndze i Berlinie
• Grzegorz Roszak (ur. 1955), polski polityk, nauczyciel, samorządowiec, poseł na Sejm VI kadencji
• Leon Władysław Wituski (1825-1900),przyrodnik, matematyk, nauczyciel Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu. Członek Towarzystwa Pomocy Nauk. Członek Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk w latach 1894–1900, Wydz. Hist.-Lit. (GMM). Członek Towarzystwa Nauk Ścisłych w Paryżu pełnił tu funkcję korespondencyjną.
• Tadeusz Wituski (1867-1934), aptekarz, działacz naukowy.
• Karol Wituski (1867-1934), kupiec, bankowiec inowrocławski.

Zobacz też

• Markowice

Przypisy