Mars 3

Orbiter Mars 3
Ilustracja
Zaangażowani

ZSRR

Indeks COSPAR

1971-049A

Rakieta nośna

Proton K z dodatkowym członem Blok D

Miejsce startu

Bajkonur, Kazachstan

Cel misji

Mars

Orbita (docelowa, początkowa)
Perycentrum

1500 km

Apocentrum

211 400 km

Okres obiegu

12 d 19 godz.

Nachylenie

60°

Czas trwania
Początek misji

28 maja 1971 (15:26:30 UTC)

Koniec misji

22 sierpnia 1972

Wymiary
Masa całkowita

(z lądownikiem) 4650 kg

Mars 3 (ros. Марс 3) – radziecka sonda kosmiczna wysłana na Marsa w ramach programu Mars, 9 dni po bliźniaczej misji Mars 2[1][2]. Lądownik tej sondy został pierwszym pojazdem w historii, który bezpiecznie osiadł na marsjańskim gruncie, jednak po 14,5 sekundy transmisji utracono z nim łączność[3].

Konstrukcja i przebieg misji

Orbiter

Orbiter Mars 3 miał za zadanie fotografować Marsa z orbity, prowadzić badania atmosfery Marsa oraz temperatury gruntu, a także obserwacje topograficzne, monitorowanie wiatru słonecznego, badanie międzyplanetarnego i marsjańskiego pola magnetycznego, a także służył jako satelita komunikacyjny pomiędzy lądownikiem a kontrolą na Ziemi. Podczas manewru wejścia sondy na orbitę wokół Marsa orbiter stracił część paliwa, wskutek czego nie wszedł na orbitę o okresie 20 godzin, lecz na dużo dalszą, o okresie równym 12 dni i 19 godzin. Podczas trwania misji (tj. od grudnia 1971 do maja 1972, choć transmisje trwały aż do sierpnia) orbitery Mars 2 i Mars 3 przesłały łącznie 60 zdjęć i inne dane pomiarowe.

Lądownik

Lądownik Mars 3
Ilustracja
Zaangażowani

ZSRR

Indeks COSPAR

1971-049F

Rakieta nośna

Orbiter Mars 3

Orbita (docelowa, początkowa)
Czas trwania
Początek misji

2 grudnia 1971 (09:14 UTC)

Data lądowania

2 grudnia 1971 (13:49 UTC)

Koniec misji

2 grudnia 1971

Wymiary
Masa całkowita

358 kg

Lądownik Mars 3 był zamknięty w specjalnym module opadania, wyposażonym w spadochron oraz rakiety hamujące. Sam lądownik miał kształt podobny do lądownika sondy Łuna 9, jednak różnił się od niego znacząco. Był wyposażony w dwie kamery telewizyjne i spektrometr, oraz urządzenia do badania mechanicznych i chemicznych właściwości gruntu.

Lądownik wylądował na Marsie 2 grudnia 1971 o 13:49 czasu GMT (pięć dni po rozbiciu się identycznego lądownika sondy Mars 2), w kraterze Ptolemaeus, w miejscu o przybliżonych współrzędnych ♂ 45°S 158°W/-45,000000 -158,000000. Urządzenie rozpoczęło pracę, jednak po 14,5 s pracy łączność między lądownikiem a Ziemią zanikła[4][5]. Jedyne dane przesłane przez lądownik to nieczytelny fragment obrazu; można jedynie stwierdzić, że natężenie oświetlenia terenu było małe (około 70 luksów)[1].

Wewnątrz lądownika znajdował się łazik o nazwie PrOP-M (ros. Прибор оценки проходимости – Марс, „instrument oceny drożności – Mars”), który miał być wypuszczony za pomocą manipulatora i przejść na płozach w pole widzenia kamer, zatrzymując się co 1,5 m na badania. Z powodu awarii lądownika łazik nie został wypuszczony.

Miejsce lądowania zostało sfotografowane przez sztucznego satelitę Marsa, amerykańską sondę Mars Reconnaissance Orbiter w 2007 r. W 2013 roku ogłoszono, że na zdjęciach prawdopodobnie widać lądownik Mars 3, jego spadochron, rakietowy silnik hamujący i osłonę termiczną[4][5].

Zdjęcia

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b Ted Stryk: Mars 3 (ang.). [dostęp 2012-07-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-11-13)].
  2. ↑ V.G. Perminov: The Difficult Road to Mars (ang.). lipiec 1999. [dostęp 2015-01-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-24)].
  3. ↑ NASA's mars probe website (ang.). NASA. [dostęp 2012-07-16].
  4. ↑ a b Guy Webster: NASA Mars Orbiter Images May Show 1971 Soviet Lander (ang.). NASA/Jet Propulsion Laboratory, 2013-04-11. [dostęp 2015-01-13].
  5. ↑ a b Krzysztof Kanawka: Czy odnaleziono lądownik Mars 3? (pol.). Kosmonauta.net, 2013-04-12. [dostęp 2015-01-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-04)].

Linki zewnętrzne

Misje na Marsa
Trwające
Orbitery
Lądowniki / Łaziki
Przeszłe
Przeloty
Orbitery
Lądowniki / Łaziki
Nieudane starty
Przyszłe misje
Przygotowywane
Proponowane
Zobacz też

Mars Viking 22e169.png

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m sonda nie przesłała danych lub uległa awarii w drodze do Marsa

Media użyte na tej stronie

Mars3 lander vsm.jpg
Mars 3 Lander model at the Memorial Museum of Cosmonautics in Russia
Mars3 lander2 vsm.jpg
A cut-away view of the Mars 3 Lander at the NPO Lavochkin Museum.
Mars Viking 22e169.png

Original Caption Released with NASA Image:

Photo from Viking Lander 2 shows late-winter frost on the ground on Mars around the lander. The view is southeast over the top of Lander 2, and shows patches of frost around dark rocks. The surface is reddish-brown; the dark rocks vary in size from 10 centimeters (four inches) to 76 centimeters (30 inches) in diameter. This picture was obtained September 25, 1977. The frost deposits were detected for the first time 12 Martian days (sols) earlier in a black-and-white image. Color differences between the white frost and the reddish soil confirm that we are observing frost. The Lander Imaging Team is trying to determine if frost deposits routinely form due to cold night temperatures, then disappear during the warmer daytime. Preliminary analysis, however, indicates the frost was on the ground for some time and is disappearing over many days. That suggests to scientists that the frost is not frozen carbon dioxide (dry ice) but is more likely a carbon dioxide clathrate (six parts water to one part carbon dioxide). Detailed studies of the frost formation and disappearance, in conjunction with temperature measurements from the lander’s meteorology experiment, should be able to confirm or deny that hypothesis, scientists say.
Mars3 iki.jpg
The Mars 3 spacecraft