Hymn Francji
.jpg) Rouget de Lisle wykonuje pieśń po raz pierwszy | |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Tekst | Rouget de Lisle, 1792 | ||
| Muzyka | Rouget de Lisle, 1792 | ||
| Lata obowiązywania | 1795-99, od 1879[1] | ||
| |||
Marsylianka (fr. La Marseillaise) – hymn państwowy Francji oraz jej departamentów i terytoriów zamorskich: Gwadelupy, Gujany Francuskiej, Majotty, Martyniki, Polinezji Francuskiej, Reunionu, Saint-Pierre i Miquelon oraz Wallis i Futuny.
Historia
Słowa i muzykę tej pieśni stworzył 25 kwietnia 1792 Claude Joseph Rouget de Lisle na widok wymarszu rewolucyjnej Armii Renu. Stąd jej oryginalna nazwa to: Chant de marche de l'Armée du Rhin lub Chant de guerre pour l'armée du Rhin (Marsz wojenny Armii Renu lub Pieśń wojenna Armii Renu). Jej pierwsze wykonanie miało miejsce 26 kwietnia tegoż roku. Zdobyła wielką popularność w okresie rewolucji francuskiej. Wówczas jako pierwsi zaśpiewali ją żołnierze z Marsylii, biorący udział w walkach o pałac Tuileries w Paryżu. Tak powstała jej nowa nazwa, najpierw Marche de Marseille, a później ostatecznie La Marseillaise, czyli Marsylianka.
14 lipca 1795 została ogłoszona hymnem państwowym, zastępując zniesioną w 1792 pieśń Vive la Henri IV. W 1830 nową aranżację muzyki zaproponował Hector Berlioz. Marsylianka przestała być hymnem narodowym Francji (zastąpiona przez Pieśń wymarszu w 1799) w okresie I Cesarstwa, zaś podczas restauracji śpiewania jej zakazano. Monarchia lipcowa hymnem państwowym uczyniła La Parisienne Delavigne'a, władze Drugiej Republiki zmieniły ją na Le Chant des Girondins zastąpioną przez Partant pour la Syrie w II Cesarstwie. Uchwałą Izby Deputowanych z 14 lutego 1879 stała się ona oficjalnym hymnem III Republiki.
W czasie II wojny światowej Marsylianka pozostała hymnem środowisk walczących o wyzwolenie Francji spod hitlerowskiej okupacji - Ruchu Oporu w kraju oraz Komitetu Wolnej Francji (później Francuski Komitet Wyzwolenia Narodowego) w Wielkiej Brytanii i wyzwolonych koloniach, a następni Rządu Tymczasowego Republiki Francuskiej. Niemcy zakazali jej śpiewania w strefie północnej. Wykonanie hymnu stanowiło wówczas akt dużej odwagi. W strefie południowej, okupowanej dopiero od 1942, rząd kolaboracyjny uznał wprawdzie Marsyliankę za hymn Państwa Francuskiego jednak śpiewać można było tylko w obecności przedstawicieli władzy lub za specjalnym zezwoleniem. Każde wykonanie Marsylianki bez zezwolenia groziło karą pozbawienia wolności. Publicznie wykonywano tylko fragmenty odpowiadające polityce nowego państwa. Od 1941 petainowcy starali się ją zastąpić pieśnią Marszałku, oto jesteśmy[2][3][4].
Po II wojnie światowej, w konstytucji zarówno Czwartej (1946), jak i Piątej Republiki (1958), ponownie uznano Marsyliankę za hymn państwowy[5].
Słowa
| oryginalny tekst francuski | przekład Edwarda Porębowicza na język polski |
La Marseillaise Allons enfants de la Patrie, Refrain: Que veut cette horde d'esclaves, Refrain: Aux armes… Quoi ! Des cohortes étrangères Refrain: Aux armes… Tremblez, tyrans, et vous, perfides, Refrain: Aux armes… Français, en guerriers magnanimes Refrain: Aux armes… Amour sacré de la Patrie Refrain: Aux armes… (Couplet des enfants) Refrain: Aux armes… | Marsylianka I naprzód marsz, Ojczyzny dzieci, Refren: Cóż chce służalczy tłum i zmowy Refren: Do broni… Co? Stopa obcych najezdników Refren: Do broni… Biada despotom, zdrajcom biada! Refren: Do broni… Francuzy, wielkoduszni wojownicy Refren: Do broni… O miłości Ojczyzny święta! Refren: Do broni… (tzw. Kuplet dziecięcy) Refren: Do broni… |
Wykonanie hymnu
- Przy oficjalnych okazjach śpiewa się zwykle zwrotki pierwszą i szóstą, czasami jeszcze siódmą oraz refren.
Inne wersje Marsylianki
- Marsylianka Komuny – hymn Komuny Paryskiej[6].
- Marsylianka Robotnicza – hymn Republiki Rosyjskiej[7].
- Marsylianka Socjalistyczna – hymn Prezydenta Chile Salvadora Allende. Po jego śmierci pieśń została zakazana przez reżim Augusto Pinocheta[8].
- Marsylianka Wielkopolska – polska pieśń patriotyczna.
- Biała Marsylianka (fr. La Marseillaise des Blancs) – nieoficjalny hymn powstańców wandejskich
- pierwsze wersy hymnu francuskiego można usłyszeć w jednym z odcinków majowej demonstracji robotników (film „Powrót pancernika”) w Odessie w 1925 roku[9].
Zobacz też
- flaga Francji
- godło Francji
- Hymn Królestwa Francji
- Marsylianka wielkopolska
Przypisy
- ↑ W okresie hitlerowskiej okupacji Marsylianka była utworem zakazanym w strefie północnej. W strefie południowej, w której istniało kolaboracyjne Państwo Francuskie (okupowane od 1942), La Marseillaise pozostała hymnem państwowym, jednak od 1941 starano się ją wyprzeć pieśnią na cześć Philippe'a Pétaina pt. Marszałku, oto jesteśmy!. Przez całą II wojnę światową Marsylianka pozostała hymnem wszystkich stronnictw walczących o wolność Francji.
- ↑ Jacques Duclos, Mémoires, tome III p. 176 évoque la parution de l'interdiction dans le journal Le Démocrate du 18 juillet.
- ↑ Robert Brécy, « Frédéric Robert, la Marseillaise », Annales historiques de la Révolution française, vol. 279, no 279, 1990, p. 114-119
- ↑ Music and the Holocaust: Anthems for France, holocaustmusic.ort.org [dostęp 2019-03-11] (ang.).
- ↑ Artykuł 2 francuskiej konstytucji z 1958.
- ↑ La marseillaise de 1871 | Le Club de Mediapart, blogs.mediapart.fr [dostęp 2019-03-11] (fr.).
- ↑ Słowa Piotra Ławrowa z 1875 : Рабочая Марсельеза
- ↑ “La Marseillaise” à travers le monde - Télévision - Télérama.fr, www.telerama.fr [dostęp 2019-03-11] (fr.).
- ↑ Одесская жизнь французского Гимна - iodessit.com, www.iodessit.com [dostęp 2022-07-13] (ros.).
Linki zewnętrzne
- Historia "Marsylianki" (ang.)
Media użyte na tej stronie
.svg)
French "phono-cinéthéâtre" silent film synchronized with gramophone interpretation of La Marseillaise by Jean Noté.
Autor: Jeffdelonge, Licencja: CC BY-SA 3.0
partition marseillaises (premières mesures)