Marszałek senior

Postanowienie prezydenta Andrzeja Dudy o powołaniu Antoniego Macierewicza na marszałka seniora Sejmu IX kadencji (2019)

(c) Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej , CC BY-SA 3.0 pl

Michał Seweryński jako marszałek senior Senatu IX kadencji

(c) Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej , CC BY-SA 3.0 pl

Marszałek senior Senatu VIII kadencji Kazimierz Kutz z prezydentem Bronisławem Komorowskim

Marszałek senior^[1] – w polskim parlamencie jeden z najstarszych wiekiem posłów na Sejm oraz najstarszy wiekiem senator, powoływani przez prezydenta do prowadzenia pierwszych po wyborach posiedzeń obu izb do czasu wybrania marszałka Sejmu i marszałka Senatu.

Instytucja marszałka seniora jest szczególną i tymczasową formą wykonywania przez posła i senatora niektórych kompetencji marszałków (odpowiednio: Sejmu i Senatu). Pełnienie zadań marszałka seniora stanowi wyróżnienie i ma wymiar prestiżowy^[2].

Opis

Regulacje dotyczące powoływania marszałka seniora i jego zadań znajdują się w regulaminie Sejmu i regulaminie Senatu^[3]. Zastosowano w nich różną pisownię instytucji marszałka seniora (odpowiednio z dywizem i bez)^[4]^[5]. W obu regulaminach jest ona pisana z wielkich liter^[4]^[5].

Zgodnie z art. 1 ust. 1 regulaminu Sejmu Marszałek-Senior jest powołany przez prezydenta spośród najstarszych wiekiem posłów^[4]. Prezydent ma zatem tutaj pewną swobodę, a przy podejmowaniu decyzji nie ma obowiązku konsultowania lub opiniowania wyboru osoby posła^[2]. Powołanie przez prezydenta marszałka seniora nie wymaga również kontrasygnaty Prezesa Rady Ministrów^[6]. Prezydent nie jest tutaj związany żadnymi terminami, jednak powołanie marszałka seniora musi nastąpić przed zebraniem się posłów na pierwsze posiedzenie^[7].

Z kolei zgodnie z regulaminem Senatu (art. 30 ust. 2 i 3) na przewodniczącego pierwszego posiedzenia Senatu (Marszałka Seniora) prezydent powołuje najstarszego wiekiem senatora, a w razie przeszkody funkcję tę obejmuje kolejny wiekiem senator^[5].

Decyzja o powołaniu marszałków seniorów obu izb jest ogłaszana przez prezydenta zwykle w formie postanowienia.

Marszałkowie seniorzy prowadzą obrady przez pierwszą część pierwszych po wyborach posiedzeń izb, podczas których odbywają się ślubowania posłów i senatorów oraz wybory marszałków^[8]^[9]. Jednak 19 października 2005 na pierwszym posiedzeniu Sejmu V kadencji z przyczyn politycznych (rywalizacja wyborcza kandydatów na prezydenta, Donalda Tuska i Lecha Kaczyńskiego przed II turą wyborów przypadających na 23 października 2005) kluby parlamentarne Platforma Obywatelska i Prawo i Sprawiedliwość nie były w stanie uzgodnić między sobą kandydata na marszałka Sejmu. W tej sytuacji na wniosek PiS, poparty przez większość posłów (237 przeciw 215), marszałek senior Józef Zych (PSL) ogłosił przerwę w obradach do 26 października 2005. W następstwie tego marszałek senior pełnił tę funkcję od 19 października 2005 do 26 października 2005, zaś konstytucyjny urząd Marszałka Sejmu pozostawał w tym czasie opróżniony. Dopiero 26 października 2005 wybrano nowego marszałka Marka Jurka, któremu marszałek senior przekazał laskę marszałkowską.

Marszałkowie seniorzy II RP

Marszałkowie seniorzy Polski Ludowej

Sejm Ustawodawczy

Sejm Ustawodawczy: Franciszek Trąbalski (PPS)

Sejm PRL

Sejm I kadencji: Lucjan Rudnicki (Polska Zjednoczona Partia Robotnicza)
Sejm II kadencji: Bolesław Drobner (PZPR)
Sejm III kadencji: Bolesław Drobner (PZPR)
Sejm IV kadencji: Bolesław Drobner (PZPR)
Sejm V kadencji: Jarosław Iwaszkiewicz (bezpartyjny)
Sejm VI kadencji: Jarosław Iwaszkiewicz (bezpartyjny)
Sejm VII kadencji: Jarosław Iwaszkiewicz (bezpartyjny)
Sejm VIII kadencji: Jerzy Ziętek (PZPR)
Sejm IX kadencji: Bogdan Suchodolski (bezpartyjny)
Sejm X kadencji: Zbigniew Rudnicki (Stronnictwo Demokratyczne)

Senat

Senat I kadencji: Stanisław Stomma (Obywatelski Klub Parlamentarny)

Marszałkowie seniorzy III RP

Sejm

Kadencja Sejmu	Data	Marszałek Senior	Partia polityczna
Sejm I kadencji	25 listopada 1991	Aleksander Małachowski	Solidarność Pracy
Sejm II kadencji	14 października 1993	Aleksander Małachowski	Unia Pracy
Sejm III kadencji	20 października 1997	Józef Kaleta	Sojusz Lewicy Demokratycznej
Sejm IV kadencji	19 października 2001	Aleksander Małachowski	Unia Pracy
Sejm V kadencji	19–26 października 2005	Józef Zych	Polskie Stronnictwo Ludowe
Sejm VI kadencji	5 listopada 2007	Zbigniew Religa	Prawo i Sprawiedliwość, Stronnictwo Konserwatywno-Ludowe
Sejm VII kadencji	8 listopada 2011	Józef Zych	Polskie Stronnictwo Ludowe
Sejm VIII kadencji	12 listopada 2015	Kornel Morawiecki	Kukiz’15
Sejm IX kadencji	12 listopada 2019	Antoni Macierewicz	Prawo i Sprawiedliwość

Senat

Kadencja Senatu	Data	Zdjęcie	Marszałek Senior	Partia polityczna
Senat I kadencji	4 lipca 1989		Stanisław Stomma	Obywatelski Klub Parlamentarny
Senat II kadencji	26 listopada 1991		Jan Tomasz Zamoyski	Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe, Stronnictwo Narodowo-Demokratyczne
Senat III kadencji	15 października 1993		Jan Mulak	Sojusz Lewicy Demokratycznej, Polska Partia Socjalistyczna
Senat IV kadencji	21 października 1997	(c) Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej , CC BY-SA 3.0 pl	Władysław Bartoszewski	Klub Demokratyczny Senatu
Senat V kadencji	20 października 2001	(c) Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej , CC BY-SA 3.0 pl	Andrzej Wielowieyski	Blok Senat 2001, Unia Wolności
Senat VI kadencji	20 października 2005	(c) Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej , CC BY-SA 3.0 pl	Kazimierz Kutz	Koło Senatorów Niezależnych i Ludowych
Senat VII kadencji	5 listopada 2007	(c) Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej , CC BY-SA 3.0 pl	Ryszard Bender	Prawo i Sprawiedliwość
Senat VIII kadencji	8 listopada 2011	(c) Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej , CC BY-SA 3.0 pl	Kazimierz Kutz	Koło Senatorów Niezależnych
Senat IX kadencji	rezygnacja^[a]	(c) Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej , CC BY-SA 3.0 pl	Barbara Borys-Damięcka	Platforma Obywatelska
Senat IX kadencji	12 listopada 2015	(c) Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej , CC BY-SA 3.0 pl	Michał Seweryński	Prawo i Sprawiedliwość
Senat X kadencji	12 listopada 2019	(c) Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej , CC BY-SA 3.0 pl	Barbara Borys-Damięcka	Platforma Obywatelska

Uwagi

↑ ze względu na stan zdrowia^[10]

Przypisy

↑ Andrzej Szmyt (red. nauk.): Komentarz do regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2018, s. 28. ISBN 978-83-7666-518-4.
↑ ^a ^b Andrzej Szmyt (red. nauk.): Komentarz do regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2018, s. 31. ISBN 978-83-7666-518-4.
↑ Andrzej Szmyt (red. nauk.): Komentarz do regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2018, s. 29. ISBN 978-83-7666-518-4.
↑ ^a ^b ^c Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 18 maja 2021 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (M.P. z 2021 r. poz. 483)
↑ ^a ^b ^c Obwieszczenie Marszałka Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 21 sierpnia 2018 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu uchwały Senatu Rzeczypospolitej Polskiej – Regulamin Senatu (M.P. z 2018 r. poz. 846)
↑ Wojciech Odrowąż-Sypniewski (wybór i opracowanie): Regulamin Sejmu w opiniach Biura Analiz Sejmowych. Tom I. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2010, s. 6, 9. ISBN 978-83-7666-071-4.
↑ Marek Zubik: Organizacja wewnętrzna Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2003, s. 46. ISBN 83-7059-646-0.
↑ Andrzej Szmyt (red. nauk.): Komentarz do regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2018, s. 32. ISBN 978-83-7666-518-4.
↑ Art. 30 ust. 4 i 6 Regulaminu Senatu (M.P. z 2018 r. poz. 846)
↑ mart/ja: Marszałkiem Seniorem będzie Michał Seweryński. tvn24.pl data dostępu = 2019-09-07, 2015-11-06.

[zdr-10] ze względu na stan zdrowia^[10]

[1] Andrzej Szmyt (red. nauk.): Komentarz do regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2018, s. 28. ISBN 978-83-7666-518-4.

[Szmyt31-2] Andrzej Szmyt (red. nauk.): Komentarz do regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2018, s. 31. ISBN 978-83-7666-518-4.

[3] Andrzej Szmyt (red. nauk.): Komentarz do regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2018, s. 29. ISBN 978-83-7666-518-4.

[RegulaminSejmu-4] Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 18 maja 2021 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (M.P. z 2021 r. poz. 483)

[Regulamin_Senatu-5] Obwieszczenie Marszałka Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 21 sierpnia 2018 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu uchwały Senatu Rzeczypospolitej Polskiej – Regulamin Senatu (M.P. z 2018 r. poz. 846)

[6] Wojciech Odrowąż-Sypniewski (wybór i opracowanie): Regulamin Sejmu w opiniach Biura Analiz Sejmowych. Tom I. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2010, s. 6, 9. ISBN 978-83-7666-071-4.

[7] Marek Zubik: Organizacja wewnętrzna Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2003, s. 46. ISBN 83-7059-646-0.

[8] Andrzej Szmyt (red. nauk.): Komentarz do regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2018, s. 32. ISBN 978-83-7666-518-4.

[9] Art. 30 ust. 4 i 6 Regulaminu Senatu (M.P. z 2018 r. poz. 846)

[tvn-11] rt/ja: Marszałkiem Seniorem będzie Michał Seweryński. tvn24.pl data dostępu = 2019-09-07, 2015-11-06.

[12] Bolesław Limanowski z PPS nie mógł prowadzić pierwszych obrad, do czasu wyboru prezydium obrady prowadził Maksymilian Thullie (ChD)

[13] siedzenie otworzył nie najstarszy wiekiem poseł, a płk Stanisław Skwarczyński (OZN)

[14] w zastępstwie najstarszego wiekiem Stefana Giebla z ChD

[15] Barbara Borys-Damięcka (PO) nie mogła prowadzić obrad, do czasu wyboru marszałka Senatu obrady poprowadził Michał Seweryński (PiS)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[a]

[10]

[A]

[B]

[C]

[D]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne

Marszałek senior

Spis treści

Opis

Marszałkowie seniorzy II RP

Sejm Ustawodawczy

Sejm

Senat

Sejm Śląski

Marszałkowie seniorzy Polski Ludowej

Sejm Ustawodawczy

Sejm PRL

Senat

Marszałkowie seniorzy III RP

Sejm

Senat

Uwagi

Przypisy

Media użyte na tej stronie