Marta mówi

Marta mówi (ang. Martha Speaks, 2008–2014) – amerykańsko-kanadyjsko-filipiński^[1] serial animowany wyprodukowany przez WGBH Educational Foundation, Decode Entertainment, Studio B Productions i Top Draw Animation. Serial powstał w oparciu o serię książek autorstwa Susan Meddaugh, PBS Kids, przeznaczony jest przede wszystkim dla dzieci w wieku 3–6 lat^[2]. W każdym odcinku prezentowane jest przewodnie słowo-klucz oraz 20 innych słów. Serial koncentruje się na zagadnieniach mowy, co nadaje mu walory edukacyjne. Dzieci, poznając nowe słowa oraz ich znaczenia, przygotowują się do nauki czytania.

W Polsce serial emitowały bądź emitują m.in.: MiniMini+, TVP1, Teletoon+, Puls 2, TVP ABC.

Fabuła

Przyjazna suczka mieszaniec o imieniu Marta, której właścicielką jest dziewczynka o imieniu Helena, pewnego dnia zjada zupę literkową (zupa z makaronem w kształcie liter alfabetu), dzięki której potrafi mówić (cyt. z tytułowej piosenki: „W drodze gdzieś do brzuszka Marty grupa liter zagubiona trafia do jej głowy i Marta... nawija jak szalona”). Bohaterowie w każdym odcinku przeżywają mnóstwo zabawnych przygód koncentrujących się wokół postaci wesołej suczki.

Bohaterowie

Zwierzęta domowe

• Marta (ang. Martha) – tytułowa bohaterka. Jest żółta z lekko brązowymi uszami i łatami na grzbiecie. Gdy zjadła zupę literkową, zaczęła mówić, ponieważ litery z zupy trafiły do jej głowy. Jak każdy pies nie lubi kotów, często grzebie w śmieciach, lubi dużo jeść i brzydko pachnieć. Jest pomocna, zaradna i pomysłowa, ale często narzeka, że nie ma rąk.
• Nelson – kot Ronalda i Alicji. Jest podstępnym kłamcą i głównym rywalem Marty i Skitsa. Jest chytry.
• Polly – papuga Alicji i Ronalda. Powtarza wszystko co usłyszy.
• Bob – groźny pies stróżowy. Atakuje wszystkich bez powodu. Bob jest wiecznie zły, ponieważ jego pan ciągle na niego krzyczy.
• Fransua – snobistyczny pudel pani Claskie. Uważa się za najlepszego we wszystkim.
• Skits – drugi pies Heleny. Jest brązowy i dużo większy od Marty, choć nieco młodszy. Jest bardzo energiczny i lubi pomagać Marcie. Jego ulubionymi zabawkami są piszczałki. Ma zieloną obrożę w odróżnieniu do Marty. Jest on psem w typie Setera.
• Pops – mops. Mało ambitny. Przebywa w schronisku prowadzonym przez Kazuo, który obecnie jest jego panem.
• Miranda – mała suczka. Jej byłą właścicielką była modelka. Została porzucona, gdy jej właścicielka zmieniła swój styl. Występowała w odcinku „Marta w schronisku”. Później znalazła nowy dom.
• Stella – inna suczka, która wystąpiła w odcinku „Marta w schronisku”.
• Prążek, Cukierek i Mandaryn (ang. Streak, Butterscotch and Mandarin) – przyjazne trojaczki, występowały w odcinku „Marta w Schronisku”. Zostały adoptowane przez siostrzenice pani Clusky, również trojaczki. W odcinku „Marta Pielęgniarka” Cukierek podczas odwiedzin zjadł skarpetkę suszącą się na suszarce. Lubi chwytać także różne inne rzeczy.
• Reksio – czarny, sympatyczny pudel.
• Bert – mały buldog.
• Ches – pies prezydenta Baracka Obamy, przybywa do niego Marta, aby mu pomóc, później zostaje u niego jako towarzystwo Łatka, bo Ches był zrozpaczony wyjazdem Marty i tym, że zostanie sam.
• Carlo – owczarek collie, gwiazda filmów „Nieustraszony Collie Carlo”. Przez incydent na planie filmowym boi się kwiatów, jest idolem Marty, która zna wszystkie odcinki na pamięć. Jego program jest emitowany rano i wieczorem w lokalnym kanale miasta Wagstaff. Jego program prawdopodobnie jest wzorowany na filmach z serii Lassie, gdyż oba te psy są odważnymi collie.
• Kitek – pies miliarderki, który po jej śmierci przejął jej spadek. Został wygnany z domu przez krewnego swojej właścicielki, który chciał przejąć spadek. Pies błąkał się po ulicy, aż trafił do schroniska. Po wyjściu, ze względu na warunki panujące w schronisku, przeznaczył na nie pieniądze.
• Lili – młoda suczka ze schroniska, początkowo pies Karoliny. Potem staje się psem Milo, gdyż Karolina nie umiała właściwie zajmować się psem. Prawdopodobnie jest mieszańcem Buldoga, Rottweilera, Dobermana i Pudla.
• Łatka – bezpański pies. W oryginalnej wersji językowej jest płci męskiej^[3], ale w polskiej jest przedstawiana jako suczka. Zostaje towarzyszem psa prezydenta Baracka Obamy.
• Teddy – biały, niezdarny pies (nie potrafi aportować, boi się wody), któremu groziła śmierć z powodu połknięcia kamienia. Jego właściciele pracują w firmie zajmującej się ochroną środowiska.
• Rubin – pies zamknięty przez przypadek przez pracownika sklepu w samochodzie. Psa zauroczył zapach pączków, które były śniadaniem pracownika sklepu. Jego właścicielką jest Iga.
• Jeffy – słoń z miejscowego ZOO. Umie całkiem nieźle tańczyć, ale nie potrafi malować w przeciwieństwie do innych słoni. Dzięki swojej umiejętności tańca uratował ZOO od bankructwa.

Dzieci

• Helena „Helenka” Lorraine (ang. Helen Lorraine) – ma 10 lat i jest właścicielką Marty i Skitsa. W przeciwieństwie do większości dzieci jest realistką i nie wierzy w przesądy. Bardzo dba o swoje psy i martwi się, gdy Marta znika, co przydarza się od czasu, do czasu. Zazwyczaj nosi ciemnoróżową bluzę i ciemnoróżowo-pomarańczowo pasiastą spódniczkę, zdaniem Karoliny ubiera się dziwacznie i nie ma gustu.
• Tadeusz „Tadek” Kennelly (ang. T.D. Kennelly) – zawsze, kiedy pojawia się problem, mówi „widziałem to w jednym filmie” i zaczyna objaśniać scenę z filmu i ją rysować. Jedna z bardziej przesądnych i naiwnych postaci. Kolega Heleny, razem chodzą do klasy. Nie lubi szkoły i rzadko odrabia zadania domowe. Lubi psy, ale sam nie może mieć żadnego, bo jego tata ma alergię na sierść. W odcinku „Brat Trumana” dowiadujemy się, że ma starszą siostrę, ale teraz jej nie widuje, bo ta studiuje bardzo daleko.
• Karolina (ang. Carolina) – 11-letnia kuzynka Heleny, często krytykuje jej gust. Twierdzi, że „musi być lepsza od Tiffany Blatsky”. Często nie umie się zdecydować i podobnie jak większość dzieci jest przesądna. Nie lubi psów, ale przez pewien czas miała suczkę Lily, jednak podjęła dobrą decyzję oddając ją Milo. Lubi być „gwiazdą”, ale wychodząc na scenę dostaje tremy.
• Truman Oatley – prawdopodobnie najmłodszy z paczki Heleny. Jest nieco przesądny, ale bardzo mądry i ambitny. Panicznie boi się owadów i wszystkich rzeczy, które są choć trochę ekstremalne (np. zjazd z najwyższej góry w mieście). Nie lubi również pływania statkiem lub łódką, ze względu na chorobę morską. Jego matka prowadzi domowe przedszkole. Do odcinka „Lody” nie jadł lodów.
• Jakub „Kubuś” Lorraine (ang. Jake Lorraine) – młodszy brat Heleny, ma około dwóch lat. Bardzo lubi psy Heleny.
• Alicja Boxwood (ang. Alice Boxwood) – koleżanka Heleny, jedna z mniej przesądnych postaci. Ma starszego brata Ronalda, którego bardzo nie lubi. Jest też największą niezdarą w okolicy. Prawie ciągle (czasami niezależnie od niej) dochodzi przez nią do różnych, nieraz dziwnych przypadków (np. Alicja stała na środku pokoju i nagle się przewróciła). Pomimo swojej niezdarności uprawia różne sporty: gra w piłkę nożną, football amerykański, hokeja oraz tańczy w balecie.
• Ronald Boxwood (ang. Ronald „Ronnie” Boxwood) – wredny starszy brat Alicji. Ma 12 lat. Bardzo lubi swojego kota Nelsona i papugę. Nienawidzi za to psów. Uwielbia denerwować Alicję (zdradza jakie zakończenie ma książka, której jeszcze nie przeczytała, podsłuchuje jej rozmowy z przyjaciółmi). Bardzo dużo gra w gry komputerowe. W jednym odcinku dowiadujemy się, że bawi się żołnierzykami i figurkami superbohaterów, które wyszły już z mody. Nie jest lubiany przez głównych bohaterów.
• Milo Lee – 7-letni przyjaciel Skitsa. Lubi psy.
• Tiffany Blatsky – ma 11 lat. Rzekomo jest koleżanką Karoliny, ale jak tylko zostają same, to zaraz ze sobą rywalizują. Raczej nie przepada za psami. Jest przesądna.
• Grzegorz „Grzesiek” Kennelly (ang. C.D. Kennelly) – 4-letni kuzyn Tadka. Na początku widać, że boi się psów, ale potem okazuje się „miłośnikiem piesków”, co według Marty oznacza, że sprawia im ból (głównie przez przytulanie).

Wersja polska

Wersja polska: na zlecenie MiniMini – Start International Polska
Reżyseria: Elżbieta Kopocińska-Bednarek
Dialogi polskie:

• Piotr Radziwiłowicz (odc. 1-45)
• Witold Surowiak (odc. 46-70)

Dźwięk i montaż:

• Janusz Tokarzewski (odc. 1-20, 26-70),
• Michał Skarżyński (odc. 21-25)

Kierownictwo produkcji: Dorota Nyczek
Wystąpili:

• Agnieszka Kunikowska – Marta
• Beata Wyrąbkiewicz – Helenka
• Grzegorz Drojewski – Tadek
• Monika Pikuła – Karolina
• Anna Apostolakis – Truman

W pozostałych rolach:

• Elżbieta Bednarek
• Gosława Biernat – Alicja
• Izabela Dąbrowska
• Joanna Pach
• Tomasz Bednarek
• Wojciech Chorąży
• Tomasz Steciuk
• Janusz Wituch
• Izabella Bukowska
• Andrzej Gawroński
• Krzysztof Królak
• Cezary Kwieciński
• Paweł Szczesny
• Robert Tondera
• Katarzyna Skolimowska
• Mirosław Wieprzewski
• Elżbieta Kijowska
• Joanna Węgrzynowska
• Małgorzata Dzięciołowska
• Stefan Knothe
• Monika Kwiatkowska
• Dominika Sell
• Elżbieta Gaertner

i inni

Piosenkę tytułową śpiewał: Tomasz Steciuk
Piosenki Marty śpiewała: Joanna Węgrzynowska (odc. 25, 62)
Piosenki śpiewali:

• Tomasz Steciuk (odc. 37-39)
• Joanna Węgrzynowska (odc. 37-39, 64)

Odcinki

• Serial emitowany w Polsce na kanale MiniMini+. Premiery:
  • I seria (odcinki 1-19) – 16 września 2009 roku,
  • I seria (odcinek 20) – 29 października 2009 roku,
  • I seria (odcinki 21-40) – 15 marca 2010 roku,
  • II seria (odcinki 41-55) – 24 stycznia 2011 roku,
  • III seria (odcinki 56-70) – 8 lutego 2011 roku,
  • IV seria (odcinki 71-80) – 13 grudnia 2012 roku.
• Od 3 września 2011 roku serial jest nadawany na kanale TVP1.
• Od 2 stycznia 2012 roku serial jest nadawany na kanale Teletoon+.
• Od 19 sierpnia 2013 roku serial jest nadawany w TV Puls 2^[4].
• Od 22 czerwca 2019 roku serial jest nadawany w TVP ABC.

Spis odcinków

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Marta mówi w bazie Filmweb
• Marta Mówi – Martha Speaks Polish, Oficjalny kanał, YouTube [dostęp 2018-09-23] .