Martiany
| Artykuł | 54°1′43″N 21°31′11″E |
|---|---|
| - błąd | 38 m |
| WD | 54°1'43.0"N, 21°31'10.9"E, 54°1'38.46"N, 21°31'13.55"E |
| - błąd | 14 m |
| Odległość | 0 m |
| wieś | |
.jpg) Przystanek kolejowy patrząc w kierunku trasy do Giżycka | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | 136[1] |
| Strefa numeracyjna | 89 |
| Kod pocztowy | 11-400[2] |
| Tablice rejestracyjne | NKE |
| SIMC | 0477771 |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Kętrzyn _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy wiejskiej Kętrzyn") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kętrzyńskiego  | |
 54°01′43″N 21°31′11″E/54,028611 21,519722 | |
Martiany (niem. Mertenheim[3]) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie kętrzyńskim, w gminie Kętrzyn, sołectwo Pożarki. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Wieś położona jest przy drodze Kętrzyn – Giżycko. Przez wieś na tym samym odcinku przebiega linia kolejowa na której jest tu przystanek. Między drogą, a linią kolejową znajduje się jezioro Martiany, a na południe od wsi Jezioro Wersminia. Przez Martiany dojeżdża się do Jez. Iławki, położonego na południowy wschód od tej miejscowości. W Martianach zachował się jedyny, niezniszczony schron bojowy Giżyckiego Rejonu Umocnionego (lata 30. XX w.).
Historia
Przed 1945 istniał we wsi majątek ziemski o powierzchni 315 ha, należący do rodziny Krause. We wsi znajdowały się także gospodarstwa chłopskie.
23 stycznia 1945 wieś zajęły wojska radzieckie, zabijając 52 osoby, w tym 32 mieszkańców wsi[4]. Na mocy porozumień między Aliantami wieś została włączona do Polski, a w sierpniu 1945 jej niemieckich mieszkańców wysiedlono. Państwo polskie znacjonalizowało majątek ziemski, w którym utworzono PGR. Przed likwidacją PGR Martiany jako samodzielny zakład rolny wchodził w skład wielozakładowego przedsiębiorstwa PPGR Nakomiady.
W roku 2000 we wsi mieszkało 149 osób.
Zabytki
- Dwór w Martianach wybudowany został w drugiej połowie XIX wieku. Parterowy dwór założony na rzucie prostokąta posiada dwupoziomowe ryzality znajdujące się na osi elewacji wzdłużnych. Dwór przykryty jest dachem dwuspadowym. Po II wojnie światowej dwór wykorzystywany był na biura i mieszkania pracowników PGR. Po likwidacji PGR dwór został sprzedany osobie fizycznej.
- Schron bojowy dowodzenia kompanii Giżyckiego Rejonu Umocnionego, wybudowany w 1939 r., nieukończony Regelbau 105a, przystosowany do prowadzenia ognia flankującego z dwóch stanowisk ciężkich karabinów maszynowych. Schron zamaskowany jest drewniana stodołą (do 1945 r.), ściany wewnętrzne z wymalowanymi instrukcjami.
Przypisy
- ↑ Wieś Martiany w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2019-10-29] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Kod pocztowy Martiany •• Wyszukiwarka, kody pocztowe, ulice, mapa, www.kodypocztowe.info [dostęp 2019-10-29].
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
- ↑ Relacja Marie Lasogga z 17.11.1957, [w]: Erling, Uwe, Gdzie jest moja Ojczyzna? Wędrówka w przeszłość mojej rodziny, [w]: Wancerz-Gluza A., Bucher-Dinç G. (red.), Doświadczenia graniczne. Młodzież bada polsko-niemiecką historię, Warszawa 2003, s. 290-292.
Bibliografia
- Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic, Pojezierze, Olsztyn, 1978
- Bogdan Wasilenko, Mamry i okolice. Przewodnik, Kętrzyn: „Stes”, 1996, ISBN 83-905491-0-7, OCLC 751221181.
- Małgorzata Jackiewicz-Garniec, Mirosław Garniec, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, (Wydanie III poszerzone i uzupełnione) Studio ARTA, Olsztyn, 2001, ISBN 83-912840-2-6 (str. 315 dwór).
- Waldemar Mierzwa (red.): Mazury - słownik stronniczy, ilustrowany. Dąbrówno, Retman, 2008, 245 str., ISBN 978-83-923991-6-2
| Wsie | |
|---|---|
| Kolonia | |
| Osady | |
| Przysiółki | |
| Osady leśne | |
| Integralne cz. miejscowości |
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Warmian-Masurian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 54.52 N
- S: 53.07 N
- W: 19.05 E
- E: 22.95 E
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Kętrzyn County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
- N: 54.37 N
- S: 53.92 N
- W: 21.00 E
- E: 21.62 E
Przystanek kolejowy w Martianach. Widok patrząc w kierunku trasy do Kętrzyna.
Autor: Alfista33, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Schron bojowy nr 5 (odcinek fortyfikacyjny Martiany) z roku 1939 w Martianach.