Martwy Chrystus podtrzymywany przez anioła

Martwy Chrystus podtrzymywany przez anioła

Autor	Antonello da Messina
Data powstania	ok. 1475
Medium	olej na desce
Wymiary	74 × 51 cm
Miejsce przechowywania
Lokalizacja	Prado

Martwy Chrystus podtrzymywany przez anioła – obraz autorstwa Antonella da Messiny powstały około 1475 roku.

Opis obrazu

Nawiązania do obrazu

Chrystus przy kolumnie, 1475, Luwr

Pieta z trzema aniołami, 1475, Museo Correr

Data powstania obrazu nie jest znana. Prawdopodobnie powstał po 1475 roku, gdy malarz powrócił do swojej rodzinnej Mesyny, na co wskazywać może tło, w którym jako Jerozolimę sportretowano Mesynę, w tym dającą się rozpoznać tamtejszą katedrę i dawną dzwonnicę^[1]. Messina przedstawił zmarłego Chrystusa, zdjętego już z krzyża, o czym świadczy widoczna rana w dłoni po gwoździu. Celem artysty było ukazanie cierpienia i bólu, widocznego na twarzy Jezusa. Chrystus ma zamknięte oczy i otwarte usta, z głowy na rozświetlony tors spływają krwiste krople. Z prawego boku przebitego włócznią wypływa struga krwi. Z tyłu stoi płaczący anioł, podtrzymując ciało Chrystusa i opłakując jego śmierć.

Wokół postaci widocznych jest wiele artefaktów o symbolicznym wyrazie. Koło prawej ręki Jezusa znajduje się ludzka czaszka pełniąca rolę memento mori – przypomina każdemu o nieuchronnej śmierci. Podobne znaczenie mają rozrzucone kości na polanie po prawej stronie. Pozycja Jezusa i jego śmierć w połączeniu z czaszką ma również przypominać o ludzkiej naturze Syna Bożego. Z cierpieniem kontrastuje pogodna panorama miasta Jerozolimy, symbolizująca wiarę w Zbawienie.

Z tego samego okresu pochodzą dwa inne dzieła Antonella da Messiny, które w kilku szczegółach nawiązują do tego obrazu. Pierwszym jest Chrystus przy kolumnie. Zbawiciel ma identyczny wyraz twarzy, lecz jego oczy są otwarte, a z policzka spływają łzy. Zostały namalowane w taki sam sposób, jak na policzku stojącego z tyłu anioła. Drugi obraz, Pieta z trzema aniołami, nawiązuje do motywu anioła podtrzymującego ciało. Messina przedstawił trzech aniołów, zaś wspólnym szczegółem dla obu malowideł jest pejzaż tego samego miasta Mesyny w tle.

Proweniencja

Jest to jedno z ostatnich dzieł Messiny. Przez wiele lat było nieznane i „na nowo” zostało odkryte dopiero w 1966 roku. W XIX wieku znajdowało się w zbiorach anonimowego kolekcjonera w hiszpańskiej Galicji. Od niego Muzeum Prado odkupiło malowidło, zachowując w tajemnicy nazwisko sprzedającego.

Przypisy

Bibliografia

• Lucia Mannini Wielkie muzea. Prado, wyd. HSP Warszawa 2007, ISBN 978-83-60688-45-8