Maryla Płońska

Maryla Płońska

Data i miejsce urodzenia	19 sierpnia 1957 Gdańsk
Data i miejsce śmierci	30 listopada 2011 Gdańsk
Zawód, zajęcie	działaczka związkowa, bibliotekarka
Odznaczenia

Grób Maryli Płońskiej na Cmentarzu Oliwskim

Maryla Płońska, właśc. Maria Helena Płońska (ur. 19 sierpnia 1957 w Gdańsku, zm. 30 listopada 2011 tamże)^[1] – polska działaczka opozycji demokratycznej w okresie PRL.

Życiorys

Urodziła się 19 sierpnia 1957 r. w Gdańsku w rodzinie Jerzego i Władysławy^[2]. Absolwentka Technikum Mechaniczno-Elektrycznego w Gdańsku z 1978. W latach 1979–1980 studentka na Wydziale Chemii Politechniki Gdańskiej^[1].

Od końca lat 70. działała w Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela. Od 1978 była działaczką Wolnego Związku Zawodowego Wybrzeża. Była jednym z założycieli wydawanego w drugim obiegu pisma „Robotnik Wybrzeża”^[1], w którym odpowiadała za redakcję techniczną tekstów^[3], do którego również pisała teksty na tematy społeczne^[4]. Współorganizowała obchody 9. rocznicy Grudnia 1970 w Gdańsku, gdzie w imieniu WZZ przemawiała pod Bramą nr 2 Stoczni Gdańskiej im. Lenina^[1]. Żądała wyjaśnienia niezwykłych okoliczności śmierci Tadeusza Szczepańskiego w marcu 1980, w związku z czym została zatrzymana przez funkcjonariuszy SB^[5].

W sierpniu 1980 była uczestniczką strajku w Stoczni Gdańskiej. 7 sierpnia, wraz z Bogdanem Borusewiczem, Joanną i Andrzejem Gwiazdami, Janem Karandziejem, Aliną Pienkowską oraz Lechem Wałęsą, była współautorką odezwy, która wzywała stoczniowców do stanięcia w obronie Anny Walentynowicz^[1] – dyscyplinarnie zwolnionej z pracy, na pięć miesięcy przed osiągnięciem przez nią wieku emerytalnego^[6]. Od sierpnia brała udział w pracach Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego, uczestniczyła jako sekretarz w sformułowaniu 21 postulatów Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego^[1]. Przez niektóre źródła wymieniana jako jedna z kobiet (obok m.in. Aliny Pienkowskiej i Anny Walentynowicz), które 16 sierpnia 1980 namawiały stoczniowców do kontynuowania protestu^[3]. Następnie odpowiadała za zorganizowanie biura tłumaczeń dla zagranicznych dziennikarzy^[1]. Była radykalna w poglądach, zapytana przez dziennikarza o cel strajku, odpowiedziała, że „celem strajku jest obalenie systemu komunistycznego!”^[3][5]. Brała udział w organizowaniu gdańskich struktur NSZZ „Solidarność”^[5], po pewnym czasie wycofała się z działalności związkowej^[1].

W latach 1984–1987 pracowała jako bibliotekarka na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Gdańskiego. Od 1989 przebywała na rencie^[1].

Życie prywatne

Mieszkała w tym samym bloku i na tym samym piętrze, co Joanna i Andrzej Gwiazdowie^[3][5]. Miała syna^[7]. Zmarła 30 listopada 2011 na skutek choroby nowotworowej^[3][8]. Została pochowana na Cmentarzu Oliwskim^[9].

Upamiętnienie

Jej wypowiedzi zostały wykorzystane w filmie dokumentalnym Solidarność według kobiet z 2014 roku w reżyserii Marty Dzido i Piotra Śliwowskiego^[10][11].

Została jedną z bohaterek gdańskiego projektu historycznego „Metropolitanka” opowiadającego o kobietach „Solidarności”, stworzonego przez Instytut Kultury Miejskiej^[12].

Postanowieniem prezydenta Andrzeja Dudy z 13 marca 2018 została pośmiertnie odznaczona Krzyżem Wolności i Solidarności^[13].

Przypisy

Bibliografia

• Maja Lubiejewska-Chilicka, Maryla Płońska, Wyd. Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2020, ISBN 978-83-8098-924-5, wersja zdigitalizowana.