Marynarka Wojenna

Ten artykuł od 2016-10 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do wiarygodnych źródeł. (Dodanie listy źródeł bibliograficznych lub linków zewnętrznych nie jest wystarczające). Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Marynarka Wojenna

Orzeł Marynarki Wojennej
Państwo	Polska
Siły zbrojne	Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej
Nazwa skrócona	MW
Data utworzenia	24 marca 1568 (Komisja Morska) 1626 (Komisja Okrętów Królewskich) 1918
Prefiks	ORP
Bandera
Proporzec
Najwyższe dowództwa
Cywilne	Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Minister Obrony Narodowej
Wojskowe	Inspektorat Marynarki Wojennej (podporządkowany Dowództwu Generalnemu Rodzajów Sił Zbrojnych) Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych)

Marynarka Wojenna (MW) – jeden z pięciu rodzajów Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, obok Wojsk Lądowych, Sił Powietrznych, Wojsk Specjalnych i Wojsk Obrony Terytorialnej.

Marynarka Wojenna przeznaczona jest do obrony interesów państwa na polskich obszarach morskich, morskiej obrony wybrzeża oraz udziału w lądowej obronie wybrzeża we współdziałaniu z innymi rodzajami sił zbrojnych w ramach strategicznej operacji obronnej. Na podstawie umów międzynarodowych, Marynarka Wojenna zobowiązana jest do utrzymywania zdolności do realizacji zadań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa zarówno w obszarze Morza Bałtyckiego, jak i poza nim. Podstawowym zadaniem Marynarki Wojennej jest obrona i utrzymanie morskich linii komunikacyjnych państwa podczas kryzysu i wojny oraz niedopuszczenie do blokady morskiej kraju. W czasie pokoju Marynarka Wojenna wspiera działania Straży Granicznej w obszarze morskich wód terytorialnych i wyłącznej strefy ekonomicznej.

Trzon struktury Marynarki Wojennej tworzą flotylle okrętów, Brygada Lotnictwa Marynarki Wojennej, a także brzegowe jednostki wsparcia i zabezpieczenia działań oraz ośrodki szkolne.

Historia

Początek wojenno-morskiej obecności Polski datuje się na 1463, kiedy to zaimprowizowane oddziały elbląsko-gdańskie pokonały flotę krzyżacką w bitwie na Zalewie Wiślanym. W 1561, w odpowiedzi na manifest królewski powstała zorganizowana flota kaperska, zwana także flotą strażników morza. Podjęto też wtedy budowę pierwszego polskiego okrętu – galeonu „Smok”. Od 1601 zaczęto budować pierwsze zawodowe siły morskie – królewską flotę wojenną, która prowadziła działania przeciwko Rosjanom i Szwedom. Największym i zarazem ostatnim zwycięstwem okrętów królewskich było pokonanie eskadry szwedzkiej w bitwie pod Oliwą.

Krótko po odzyskaniu niepodległości w 1918 rozpoczęto budowę Marynarki Wojennej. Zamieszczony w Monitorze Polskim nr 217 z dnia 30 listopada 1918 roku podpisany przez Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego rozkaz stwierdzał: „Z dniem 28 listopada 1918 roku [rocznica bitwy pod Oliwą] rozkazuję utworzyć Marynarkę Polską, mianując jednocześnie pułkownika marynarki Bogumiła Nowotnego Szefem Sekcji Marynarki Wojennej przy Ministerstwie Spraw Wojskowych”.

W latach 20 XX w. trzon floty stanowiły poniemieckie trałowce i torpedowce. W trakcie wojny polsko-bolszewickiej marynarze uczestniczyli w działaniach lądowych na froncie. Znaczący rozwój Marynarki Wojennej nastąpił dopiero w latach 30 XX w., kiedy do służby trafiły, zbudowane głównie za granicą, nowoczesne niszczyciele, okręty podwodne i okręty minowe (trałowce, stawiacz min) oraz wodnosamoloty rozpoznawcze.

Podczas kampanii wrześniowej w 1939 polska Obrona Wybrzeża nie miała szans nawiązania równorzędnej walki z przeważającym Wehrmachtem, w tym Kriegsmarine. Dlatego tuż przed wybuchem wojny trzon polskiej floty w postaci trzech niszczycieli wysłano do Wielkiej Brytanii, gdzie stały się zaczątkiem Marynarki Wojennej u boku aliantów zachodnich. Większość okrętów pozostających w Polsce została zatopiona, niektórym udało się przedostać do Wielkiej Brytanii, a pozostałe internowały się w Szwecji. Marynarze broniący półwyspu Helskiego poddali się jako jeden z ostatnich punktów obrony w kraju.

Od chwili zajęcia całego kraju przez wojska Rzeszy Niemieckiej kierowanej przez NSDAP i Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich kierowanego przez WKP(b) okręty Marynarki Wojennej stały się jedynym wolnym terytorium podbitego państwa polskiego. Dzięki nim po zajęciu kraju przez wojska dwóch agresorów Polska jako państwo istniejące de iure nie przestała egzystować de facto, zgodnie z prawem międzynarodowym okręty wojenne są bowiem uznawane za cząstkę terytorium państwa, którego noszą banderę, i nie podlegają jurysdykcji żadnego innego państwa (handlowe statki tej jurysdykcji podlegają)^[1].

Odznaka specjalna

Od 1939 do 1947 roku Marynarka Wojenna funkcjonowała w ramach polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, a jej skład opierał się na wydzierżawionych od Wielkiej Brytanii jednostkach, głównie niszczycielach i okrętach podwodnych. W tym czasie polskie okręty działały na Oceanie Atlantyckim oraz Morzu Śródziemnym, Północnym i Arktycznym, biorąc udział m.in. w konwojach atlantyckich i arktycznych oraz lądowaniu w Normandii.

Okres powojenny

Po II wojnie światowej do kraju powróciły jednostki pływające stanowiące własność Polski, jednak tworzona w powojennych realiach geopolitycznych Marynarka Wojenna rozwijała się w ścisłym powiązaniu ze Związkiem Radzieckim. Wszystkie istotne dla jej przyszłości decyzje podejmowane były w następstwie uzgodnień dokonywanych między Naczelnym Dowództwem WP a Naczelnym Dowództwem Armii Czerwonej^[2]. Wyrazem powiązania, a nawet całkowitego uzależnienia od Moskwy organizowanej w tych warunkach Marynarki Wojennej była pierwsza obsada jej najważniejszych stanowisk. Na czele Marynarki Wojennej stanęli obywatele Związku Radzieckiego i oficerowie radzieccy kontradmirał Nikołaj Abramow – Dowódca Marynarki Wojennej, kmdr Iwan Szylingowski – Szef Sztabu Głównego MW i kmdr Józef Urbanowicz – Zastępca Dowódcy Marynarki Wojennej do spraw polityczno-wychowawczych. Podobnie wszystkie kierownicze stanowiska, włącznie z prokuraturą, sądem i wszechwładnym VIII Oddziałem Informacji Wojskowej, pełnili oficerowie radzieccy. Ogółem na siedem istniejących w 1945 roku etatów admiralskich tylko dwa powierzono Polakom, jednak oni byli pod nadzorem radzieckich przełożonych. Byli to kmdr Jerzy Kłossowski (szef Oddziału MW przy MON) i kmdr Adam Mohuczy (Zastępca Szefa Sztabu Głównego Marynarki Wojennej)^[2].

Lata 50 XX w. były nasycone represjami okresu stalinowskiego. W sfingowanych procesach skazano bezpodstawnie stu pięćdziesięciu marynarzy, z czego ponad 20 zostało straconych (między innymi komandorzy Stanisław Mieszkowski, Jerzy Staniewicz, czy Zbigniew Przybyszewski za udział w rzekomym spisku komandorów). W więzieniu zmarł kontradmirał Adam Mohuczy, a wielu oficerom – w tym kontradmirałowi Włodzimierzowi Steyerowi czy też kmdr. Bolesławowi Romanowskiemu i kmdr por. Franciszkowi Dąbrowskiemu – zabroniono przebywania na wybrzeżu^[3].

W czasach Układu Warszawskiego Marynarka Wojenna przygotowywała się do operacji desantowej na Półwyspie Jutlandzkim, w związku z czym masowo wcielano okręty desantowe, uzupełnione o rozbudowane siły lekkie w postaci kutrów torpedowych, rakietowych oraz trałowców. Do trzonu floty zaliczały się także niszczyciele i okręty podwodne oraz samoloty myśliwskie i śmigłowce zwalczania okrętów podwodnych. Kolejne generacje uzbrojenia stanowiły jednostki pływające i statki powietrzne radzieckiej lub polskiej produkcji.

III Rzeczpospolita Polska

Od początku ostatniej dekady XX wieku trwa degradacja Marynarki Wojennej. W związku ze zmianą doktryny obronnej niemal całkowicie wycofano środki desantowe i lekkie siły uderzeniowe oraz zlikwidowano lotnictwo uderzeniowe. Od 1992 do 1995 wybudowano 3 niedozbrojone korwety rakietowo-artyleryjskie, z których jedna, ORP „Grom”, dopiero w grudniu 2007 r. została wyposażona w pociski przeciwokrętowe. W latach 2000–2005 do służby wprowadzono przestarzałe okręty podarowane przez kraje NATO fregaty rakietowe (Stany Zjednoczone) i okręty podwodne (Norwegia), które zastąpiły radzieckie jednostki tej samej generacji. Okres III Rzeczypospolitej jest okresem stałej degradacji Marynarki Wojennej połączonej z utratą możliwości bojowych i wykonywania zadań operacyjnych^[4]. Marynarka Wojenna od początku RP, lat 90 XX w. jest pominięta w zakresie priorytetów modernizacyjnych i finansowania, środki przeznaczane na MW są mniejsze niż na dużo mniej liczebne Wojska Specjalne^[4]. Od czasu przyjęcia Polski do Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego do tylko licząc do 2013 roku zlikwidowano ponad 100 okrętów bojowych i pomocniczych (62%), zaś stan osobowy Marynarki Wojennej zmniejszono o 36% do ok. 11 tys. marynarzy.

Najważniejszymi działaniami Marynarki Wojennej po 1989 były operacje na rzecz interesu wojennego USA „Pustynna Burza” (1990-1991), „Iracka Wolność” (2002-2003) oraz „Aktywny Wysiłek” (2005-2006). W 2016 po raz pierwszy dowództwo okrętu MW powierzono kobiecie^[5].

Podstawy prawne

Podstawami prawnymi morskiego segmentu polskich Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej są Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej oraz akty prawne niższego rzędu, w tym przede wszystkim ustawa o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 21 listopada 1967 r. (Dziennik Ustaw z 2015 roku, poz. 827 z późn. zm.). Zgodnie z artykułem 3 ust. 3 ustawy o powszechnym obowiązku obrony RP, w skład Sił Zbrojnych wchodzą jako ich rodzaje: Wojska Lądowe, Siły Powietrzne, Marynarka Wojenna, Wojska Specjalne i Wojska Obrony Terytorialnej, zaś na podstawie art. 3 ust 4a tej samej ustawy, flotą dowodzą Dowódca Generalny Rodzajów Sił Zbrojnych i Dowódca Operacyjny Rodzajów Sił Zbrojnych (do 2013 – Dowódca Marynarki Wojennej)^[6]. Przepis ten nie narusza jednak postanowień prawa w zakresie cywilnego zwierzchnictwa nad Siłami Zbrojnymi przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, sprawowanego za pośrednictwem Ministra Obrony.

Zadania^[7]

Operacyjne

• zapewnienie wczesnego wykrycia symptomów zagrożenia bezpieczeństwa państwa od strony morza;
• realizacja programowych zadań szkolenia bojowego jednostek i przygotowanie sił do realizacji zadań w czasie zagrożenia i wojny;
• utrzymanie wysokiej gotowości bojowej i mobilizacyjnej do realizacji zadań osłony operacyjnej morskiej granicy państwa i polskich obszarów morskich;
• wsparcie Straży Granicznej w ochronie morskiej granicy państwowej i polskiej strefy ekonomicznej;
• udział w ratowaniu życia w polskiej strefie ratownictwa SAR (Search and Rescue) oraz ratownictwo załóg samolotów we współdziałaniu z Wojskami Lotniczymi i Obrony Powietrznej;
• zapewnienie bezpieczeństwa żeglugi na polskich obszarach morskich przez Biuro Hydrograficzne Marynarki Wojennej istniejące obecnie na zasadach instytucji i urzędu państwowego;
• demonstrowanie obecności morskiej w strefie zainteresowania państwa (32,8 tys. km² Wyłącznej Strefy Ekonomicznej i ponad 140 tys. km² obszaru zainteresowania Państwa);
• udział w ochronie ekologicznej polskich obszarów morskich;
• utrzymywanie gotowości do udziału w misjach pokojowych organizacji międzynarodowych oraz uczestniczenia w programie „Partnerstwo dla pokoju”, a także współpracy bilateralnej i multilateralnej z siłami morskimi innych państw;
• realizacja zadań polskiej morskiej racji stanu (demonstrowanie bandery, utrzymywanie więzi ze środowiskami polonijnymi).
• odparcie uderzeń przeciwnika z kierunku morskiego;
• zwalczanie sił przeciwnika w strefie obrony Marynarki Wojennej we współdziałaniu z innymi rodzajami sił zbrojnych;
• utrzymanie panowania na morzu w przybrzeżnej strefie obrony;
• udział w obronie przeciwdesantowej wybrzeża morskiego we współdziałaniu z wojskami lądowymi i wojskami lotniczymi – zwalczanie desantów morskich przeciwnika.

Sojusznicze

• zapewnienie systematycznego monitoringu sytuacji morskiej w strefie obrony i rejonach przyległych, samodzielnie i we współdziałaniu z siłami morskimi nadbałtyckich państw NATO;
• zapewnienie bezpieczeństwa żeglugi na liniach komunikacji morskiej przechodzących wzdłuż strefy obrony Marynarki Wojennej;
• utrzymywanie ciągłości funkcjonowania systemu ratownictwa morskiego w polskiej strefie odpowiedzialności SAR, zgodnie z normami międzynarodowymi i NATO;
• utrzymanie w gotowości sił i środków zdolnych do natychmiastowego reagowania w sytuacjach incydentalnych na morzu lub przeciwdziałania nagle powstałym zagrożeniom w strefie obrony, do czasu rozwinięcia sił Sojuszu;
• wydzielenie określonego składu sił okrętowych i lotnictwa morskiego do wielonarodowego zgrupowania morskich sił reagowania Sojuszu.

Organizacja

(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de

Gdynia

Hel

Kołobrzeg

Świnoujście

Legenda
Porty wojenne:
podległe 3. FO: Gdynia, Hel
podległe 8. FOW: Kołobrzeg, Świnoujście

• Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych w Warszawie
  • Centrum Operacji Morskich – Dowództwo Komponentu Morskiego w Gdyni
• Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych w Warszawie
  • 3 Flotylla Okrętów w Gdyni^[8]
    • dywizjon Okrętów Podwodnych w Gdyni
    • dywizjon Okrętów Bojowych w Gdyni
    • dywizjon Okrętów Wsparcia w Gdyni
    • dywizjon Zabezpieczenia Hydrograficznego w Gdyni
    • grupa Okrętów Rozpoznawczych w Gdyni
    • Morska Jednostka Rakietowa w Siemirowicach
    • 9 Dywizjon Przeciwlotniczy w Ustce
    • 43 Batalion Saperów w Rozewiu
    • Komenda Portu Wojennego w Gdyni
    • Ośrodek Szkolenia Żeglarskiego Marynarki Wojennej w Gdyni
    • okręt muzeum ORP Błyskawica
    • Zespół Redakcyjno-Wydawniczy MW
    • Klub Marynarki Wojennej „Riwiera” w Gdyni
    • Poligon Kontrolno-Pomiarowy MW
  • 8 Flotylla Obrony Wybrzeża w Świnoujściu^[9]
    • 2 dywizjon Okrętów Transportowo-Minowych w Świnoujściu
    • 12 dywizjon Trałowców w Świnoujściu
    • 13 dywizjon Trałowców w Gdyni
    • 8 Batalion Saperów w Dziwnowie
    • 8 Dywizjon Przeciwlotniczy w Dziwnowie
    • Komenda Portu Wojennego w Świnoujściu
    • Klub 8 FOW
  • Brygada Lotnictwa Marynarki Wojennej w Gdyni^[10]
    • 43 Baza Lotnictwa Morskiego w Gdyni
    • 44 Baza Lotnictwa Morskiego w Siemirowicach
  • Biuro Hydrograficzne Marynarki Wojennej w Gdyni
  • 6 Ośrodek Radioelektroniczny w Gdyni
  • Centrum Szkolenia Marynarki Wojennej w Ustce
    • Szkoła Podoficerska Marynarki Wojennej w Ustce
    • Ośrodek Szkolenia Nurków i Płetwonurków Wojska Polskiego w Gdyni

Dowództwo

Z dniem 1 stycznia 2014 na podstawie ustawy o zmianie ustawy o urzędzie Ministra Obrony Narodowej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2013 r. poz. 852) dowództwo uległo likwidacji, a jego zadania przejęło Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych.

Marynarką Wojenną dowodził Dowódca Marynarki Wojennej, który wykonywał swoje zadania przy pomocy Dowództwa Marynarki Wojennej.

• Dowódca Marynarki Wojennej – wakat
• Szef Sztabu – zastępca dowódcy – wakat
• Szef Szkolenia – wakat

Uzbrojenie i wyposażenie

Okręty

Okręt jest to jednostka pływająca należąca do Marynarki Wojennej, nosząca należną jej banderę Marynarki Wojennej, dowodzona przez oficera Marynarki Wojennej wpisanego na listę oficerów, posiadająca załogę podlegającą dyscyplinie wojskowej^[11].

Okręty Marynarki Wojennej podlegają wyłącznie władzom Rzeczypospolitej Polskiej i posiadają immunitet^[11]. Poza wyjątkami wskazanymi w ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską przepisach prawa międzynarodowego organy obcego państwa nie mogą wykonywać w stosunku do okrętów aktów władczych ani ingerować w ich życie wewnętrzne. Wszelkie próby ingerencji stosunku do okrętów powinny być zdecydowanie odparte, a w razie zagrożenia życia załogi, bądź siłowego naruszenia immunitetu przysługującego okrętowi należy postępować zgodnie z zasadami użycia siły (ang. „Rules Of Engagement”) oraz przepisami prawa międzynarodowego^[11]. Wyjątek stanowi udział w składzie sił sojuszniczych, w stosunku do których obowiązują dokumenty sojusznicze, pod warunkiem, że nie są sprzeczne z przepisami narodowymi. Na obcych wodach wewnętrznych, morzach terytorialnych i w strefach ekonomicznych oraz w portach zagranicznych jednostki pływające MW zobowiązane są do przestrzegania przepisów lokalnych państwa nadbrzeżnego.

W 14 grudnia 2021 roku, dwa okręty podwodne typu 207 (Kobben): ORP „Bielik” i ORP „Sęp” zostały wycofane ze służby^[12][13]. Podobny los spotkał ORP „Czajka”, na której opuszczono banderę 8 grudnia 2021 roku^[14].

Nazwa	Numer	Typ	Zdjęcie	W służbie od	Wyporność (t)	Uwagi
Fregaty
ORP Gen. K. Pułaski[15]	272	Oliver Hazard Perry		2000	3658	Przejęty od US Navy, zwodowany w 1979.
ORP Gen. T. Kościuszko[15]	273	Oliver Hazard Perry		2002	3658	Przejęty od US Navy, zwodowany w 1978.
Korwety
ORP Kaszub[16] [17]	240	proj. 620		1987	1090	Korweta zwalczania okrętów podwodnych.
ORP Ślązak[18]	241	proj. 621M		2019	2200	Budowany pierwotnie jako korweta wielozadaniowa, ukończony jako korweta patrolowa.
Małe okręty rakietowe
ORP Orkan[19]	421	proj. 660M (Orkan)		1992	369
ORP Piorun[19]	422	proj. 660M (Orkan)		1994	369
ORP Grom[19]	423	proj. 660M (Orkan)		1995	369
Okręty podwodne
ORP Orzeł[20]	291	proj. 877 Paltus (NATO: Kilo)		1986	2460 nawodna 3180 podwodna
Niszczyciele min
ORP Kormoran[21]	601	proj. 258 (Kormoran II)		2017	830	Zwodowano też trzecią jednostkę tego typu: ORP Mewa[22].
ORP Albatros	602	proj. 258 (Kormoran II)		2022	830
Trałowce
ORP Gopło[23]	630	proj. 207DM (Gopło)		1982	225
OORP: Gardno, Bukowo, Dąbie, Jamno, Mielno, Wicko, Resko, Sarbsko, Necko, Nakło, Drużno, Hańcza[24]	631–642	projektu 207P (Gardno)		1984-1991	216
OORP: Mamry, Wigry, Śniardwy, Wdzydze[24]	643–646	proj. 207M (Mamry)		1992-1994	216
Okręty transportowo-minowe
ORP Lublin[25]	821	proj. 767 (Lublin)		1989	1745
ORP Gniezno[25]	822	proj. 767 (Lublin)		1990	1745
ORP Kraków[25]	823	proj. 767 (Lublin)		1990	1745
ORP Poznań[25]	824	proj. 767 (Lublin)		1991	1745
ORP Toruń[25]	825	proj. 767 (Lublin)		1991	1745
Kutry transportowe
KTr 851, KTr 852, KTr 853[26]	851-853	proj. 716		1988 1991 1991	176
Okręty dowodzenia
ORP Kontradmirał Xawery Czernicki[27]	511	proj. 890		2001	2390	Zwodowany w 1991 jako pływająca stacja demagnetyzacyjna. W latach 2001–2008 okręt wsparcia logistycznego. Okręt przeszedł remont i modernizację w latach 2019–2021[28].
Zbiornikowce
ORP Bałtyk[29]	Z-1	proj. ZP-1200		1991	3050	Wyremontowany i zmodernizowany w 2016 roku[30].
Okręty rozpoznania radioelektronicznego
ORP Nawigator[31]	262	proj. 863 (Nawigator)		1975	1675
ORP Hydrograf[31]	263	proj. 863 (Nawigator)		1976	1675
Okręty ratownicze
ORP Piast[32]	281	proj. 570 (Piast)		1974	1886
ORP Lech[32]	282	proj. 570 (Piast)		1974	1810
ORP Zbyszko[33]	R-14	proj. 5002 (Zbyszko)		1991	374	Zmodernizowany w 2016 roku[34].
ORP Maćko[33]	R-15	proj. 5002 (Zbyszko)		1992	374	Zmodernizowany w 2016 roku[34].
Okręty hydrograficzne
ORP Heweliusz[35]	265	proj. 874 (Heweliusz)		1982	1145
ORP Arctowski[35]	266	proj. 874 (Heweliusz)		1982	1145	Wyremontowany i zmodernizowany w 2022 roku[36].
Okręty szkolne
ORP Iskra[37]	253	barkentyna proj. B79/II		1982	498
ORP Wodnik[38]	251	proj. 888 (Wodnik)		1976	1800	Wyremontowany i zmodernizowany w 2020 roku[39].
Okręty-muzeum
ORP Błyskawica[40]	H34	Grom		1937	2782	W służbie liniowej do 1975, okręt-muzeum od 1976.

Pomocnicze jednostki pływające

Pomocnicza jednostka pływająca (PJP) w Marynarce Wojennej jest rodzajem okrętu nieuprawnionego do noszenia bandery wojennej i używania skrótu ORP przed nazwą, zazwyczaj pełniąca pomocniczą rolę w stosunku do okrętów bojowych. Okręty te noszą banderę PJP.

Nazwa	Typ	Zdjęcie	W służbie od	Wyporność (t)	Uwagi
Holowniki
H-11 Bolko[41] H-12 Semko[42] H-13 Przemko[43] H-1 Gniewko[44] H-2 Mieszko[45] H-3 Leszko[46]	proj. B860	(c) Gov.pl, CC BY 3.0 pl	2020 2020 2021 2020 2020 2021	490
H-6[47] H-8[47]	proj. H-960		1992 1993	332
H-4[48] H-5[48] H-7[48]	proj. H-900/II		1980 1981 1981	218
H-9[49] H-10[49]	proj. B820		1993	153
Zbiornikowce
Z-8[50]	proj. B-199		1970	1225
Stacje demagnetyzacyjne
SD-11[51] SD-13[51]	proj. B208		1971 1972	595
Kutry
K-4[52] K-10[52]	proj. 4234		1989	46,0	Kutry hydrograficzne[53].
K-5 K-7 K-9	proj. 4142		1988 1988 1989	45,0	Kutry transportowo-pasażerskie. Przeznaczone do transportu ładunków i ludzi w portach i redach[54].
K-20 K-21	proj. KH-K		1989 1990	12,25	Kutry holowniczo-komunikacyjne. Przeznaczone do obsługi pomostów pływających i prowadzenia prac holowniczych[55].
Motorówki
MH-1 MH-2 MH-3 MH-4	Wildcat 40		2015	18,5	Motorówki hydrograficzne[56].
M-12 M-21 M-22	proj. M35/MW		1983 1983 1984	28,6 t	Motorówki cumowniczne. Przeznaczone do prac manewrowych i holowniczych w portach[57].
Poławiacz torped
K-8[58]	typ Kormoran		1971	133	Przeznaczony do poławiania torped z wody[59].

Ponadto, Marynarka Wojenna posiada:

• Barki
  • B-3, B-11, B-7^[60][61]
• 12 jachtów pełnomorskich, 5 jachtów zatokowych, 7 łodzi motorowych^[62][63]

Lotnictwo Marynarki Wojennej

Typ	Pochodzenie	Liczba	Numery maszyn	Zdjęcie	W służbie od	Przeznaczenie	Uwagi
Samoloty
M28B 1E Bryza	Polska	2	0404 0405		2001(1988) 2001(1988)[64]	samolot monitoringu ekologicznego	Pierwotnie samoloty o numerach 0404 i 0405 wykorzystywane były jako samoloty transportowe (M-28B Bryza-1TD). W 2001 zostały zmodernizowane do wersji monitoringu ekologicznego (M-28B Bryza-1E)[65]. 2 samoloty w 44 Bazie Lotnictwa Morskiego[66].
M28B 1R Bryza	Polska	7	1022 1008 1017 1006 1114 1115 1116		1994 1999 1999 2000 2000 2000 2000[64]	samolot rozpoznawczo-patrolowy	Pierwszy samolot o numerze 1022 wszedł do służby w 1994[67]. 7 samolotów w 44 Bazie Lotnictwa Morskiego[66].
M28B 1RM Bryza Bis	Polska	1	0810		2008(1999)	samolot rozpoznawczo-patrolowy	Pierwotnie samolot o numerze 0810 wykorzystywany był w wersji M-28B Bryza-1R. W 2008 samolot został zmodernizowany do wersji M-28B Bryza-1RM bis[67]. 1 samolot w 44 Bazie Lotnictwa Morskiego[66].
An-28TD Bryza M28B Bryza	Polska	4	1117 1118 0723 1003		2001 2002 2012 2012	samolot transportowy	Samoloty o numerach 1117 i 1118 weszły do służby odpowiednio w 2001 i 2002, a samoloty o numerach 1003 i 0723 w 2012[68]. 4 samoloty w 43 Bazie Lotnictwa Morskiego[66].
Śmigłowce
Kaman SH-2G Super Seasprite	Stany Zjednoczone	4	3543 3544 3545 3546		2002, 2003	śmigłowiec zwalczania okrętów podwodnych	Wyprodukowane w latach 1992–1993, przejęte od USA wraz z fregatami typu Oliver Hazard Perry w 2002 i 2003[69]. 4 śmigłowce w 43 Bazie Lotnictwa Morskiego[66]. Ze względu na zakończenie wspierania tej konstrukcji przez producenta oraz jej znaczne zużycie, planuje się ich szybkie zastąpienie nowymi maszynami w liczbie 4-8 sztuk w ramach programu Kondor[70].
Mi-2D Mi-2R	ZSRR  Polska	4	5245 5348 5830 5828[71]		?(1977) 2010(1978) 2010(1978) 2010(1978)	śmigłowiec szkoleniowy i transportowo-łącznikowy	Najdłużej w MW ekspoloatowany jest śmigłowiec z numerem 5245. Trzy pozostałe przejęte od SP w 2010[72]. 2 śmigłowce znajdują się w 43 Bazie Lotnictwa Morskiego oraz 2 śmigłowce w 44 Bazie Lotnictwa Morskiego[66].
Mi-14PŁ	ZSRR	8	1001 1003 1004 1005 1007 1008 1010 1011		1981[73]	śmigłowiec zwalczania okrętów podwodnych	W służbie od 1981. W 2018 rozpoczęto procedurę wydłużenia resursów dla wszystkich maszyn[74]. 8 śmigłowców w 44 Bazie Lotnictwa Morskiego[66]. Przeznaczone są do zastąpienia przez zakupione 4 śmigłowce AW101 w wersji ZOP/CSAR[75].
Mi-14PŁ/R	ZSRR	2	1009 1012		2011(1981)[73]	śmigłowiec poszukiwawczo- ratowniczy	Śmiglowce Mi-14PŁ przebudowane do wersji ratowniczej[76]. 2 śmigłowce w 44 Bazie Lotnictwa Morskiego[66].
W-3WARM Anakonda	Polska	8	0209 0304 0505 0506 0511 0813 0815 0906		1989 1989 1992 1992 1993 1998 1998 2002	śmigłowiec poszukiwawczo- ratowniczy	Wszystkie maszyny W-3 zostały zunifikowane do jednego standardu W-3WARM Anakonda[77]. 6 śmigłowców znajduje się w 43 Bazie Lotnictwa Morskiego oraz 2 śmigłowce w 44 Bazie Lotnictwa Morskiego[66]

Broń przeciwlotnicza

Nazwa	Pochodzenie	Liczba	Zdjęcie	Uwagi	Przypisy
armata przeciwlotnicza S-60MB	ZSRR  Polska			Wariant zmodernizowany. 4 armaty w każdej baterii.	[78][79][80]
armata przeciwlotnicza ZU-23-2	ZSRR  Polska				[81]
PPZR Grom	Polska				[78]

Stacje radiolokacyjne i systemy dowodzenia

Nazwa	Pochodzenie	Liczba	Zdjęcie	Uwagi	Przypisy
NUR-22-N (3D)	Polska	3		Radiolokacyjna stacja wstępnego poszukiwania, po jednej sztuce na wyposażeniu 8 Dywizjonu Przeciwlotniczego, 9 Dywizjonu Przeciwlotniczego oraz Morskiej Jednostki Rakietowej	[82][83][84][85]
TRS-15 Odra C	Polska	2		Stacja radiolokacyjna przeznaczona do wykrywania celów morskich o zasięgu do 50 km, na wyposażeniu Morskiej Jednostki Rakietowej	[86][87]
Radary mobilne RM-100	Polska	3		Trudno wykrywalna, mobilna stacja radiolokacyjna RM-100, przeznaczona do wykrywania i automatycznego śledzenia celów nawodnych oraz określania ich współrzędnych	[88][89][90][91][92]
Wozy dowodzenia i kierowania ogniem WD-95	Polska			Wozy dowodzenia systemu Blenda, na wyposażeniu dywizjonów przeciwlotniczych Marynarki Wojennej i baterii baz lotnictwa morskiego. 3 wozy w każdym dywizjonie i 1 w każdej baterii.	[80]
Łowcza-3KN	Polska			Mobilne stanowisko dowodzenia obroną przeciwlotniczą	[93][94]
Zestawy REGA-4	Polska			Zestaw automatyzacji dowodzenia dla dowódców drużyn przeciwlotniczych, zestawów artyleryjskich, holowanych i przewożonych oraz przenośnych zestawów rakietowych, na wyposażeniu dywizjonów przeciwlotniczych Marynarki Wojennej	[78][95]
GCA-2000/GCA-2000M	Stany Zjednoczone	3		Radiolokacyjne systemy precyzyjnego wspomagania lądowania (PAR). Dla całości SZRP zakupiono 5 stacji w wersji GCA-2000 oraz 9 w wersji GCA-2000M. Na wyposażeniu lotnisk Brygady Lotnictwa Marynarki Wojennej.	[96][97][98]
Zestawy WD-2001 Rega-1	Polska			Wóz dowodzenia baterii przeciwlotniczej na podwoziu samochodu terenowego Honker, na wyposażeniu Morskiej Jednostki Rakietowej	[81][99]

Morska Jednostka Rakietowa

Nazwa	Pochodzenie	Liczba	Struktura	Typ pocisku	Zdjęcie	Uwagi	Przypisy
Naval Strike Missile	Norwegia	72 pociski	Dwa dywizjony ogniowe, łącznie 12 wyrzutni	przeciwokrętowy pocisk manewrujący		Każdy dywizjon ogniowy składa się z 6 wyrzutni, każda wyrzutnia posiada po 4 kontenery z pociskami NSM. Ograniczona możliwość zwalczania celów lądowych	[100][101][102][103][104]

Symbole i insygnia

Bandery i flagi

Każda jednostka pływająca, wchodząca w skład Marynarki Wojennej, nosi należną jej banderę wojenną. Bandera wojenna przysługuje jednostce pływającej od daty wcielenia w skład Marynarki Wojennej do daty skreślenia z jej składu. Bandera wojenna podniesiona na jednostce pływającej jest znakiem przynależności tej jednostki do Marynarki Wojennej. W żadnym wypadku nie wolno opuścić bandery przed przeciwnikiem^[11]. Jeśli w czasie walki bandera zostanie zestrzelona lub zniszczona, natychmiast podnosi się następną. Okręt podwodny nie nosi bandery w położeniu podwodnym. Bandery i proporce podnoszone są na jednostkach pływających zgodnie z ceremoniałem morskim. Podobną rolę do bander pełnią w dowództwach, jednostkach wojskowych i na lotniskach flagi marynarki wojennej oraz lotnisk i lądowisk.

• Bandery i flagi MW
• 

  Bandera wojenna

• 

  Proporzec

• Bandera pjp

• 

  Bandera Jacht Klubu MW „Kotwica”

• 

  Flaga Marynarki Wojennej

• 

  Flaga lotnisk MW

Znaki funkcyjne

Flagi i proporce funkcyjne podnosi się na okrętach i pomocniczych jednostkach pływających, gdy na ich pokładzie przebywa osoba, której przysługuje odpowiedni znak.

• Znaki funkcyjne MW
• 

  Proporzec Prezydenta RP

• 

  Flaga
  Ministra ON

• 

  Flaga
  marsz. Polski

• 

  Flaga
  Szefa SG WP

• 

  Flaga Dowódcy MW^[a]

• 

  Flaga adm.

• 

  Flaga Dowódcy Generalnego RSZ

• 

  Flaga adm. fl.

• 

  Flaga wadm.

• 

  Flaga kadm.

• 

  Flaga gen.

• 

  Proporzec Szefa Sztabu MW^[a]

• 

  Proporzec dowódcy flotylli okrętów

• 

  Proporzec dowódcy dywizjonu okrętów

• 

  Proporzec dowódcy grupy okrętów

• 

  Znak dowódcy okrętu

Mundury

Zobacz też

• Polska Marynarka Handlowa
• Obrona Wybrzeża w kampanii wrześniowej 1939

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Jarosław Ciślak. „Polska Marynarka Wojenna 1995” Wydawnictwo Lampart w koedycji z Wydawnictwem Bellona. Warszawa 1995. (ISBN 83-86776-08-0)
• Grzegorz Piwnicki, Bogdan Zalewski. „Polska wojskowa polityka morska od X do końca XX wieku” Dowództwo Marynarki Wojennej – Oddział Społeczno-Wychowawczy. Gdynia 2002. (ISBN 83-88698-25-7)
• Strona internetowa Marynarki Wojennej – http://www.mw.mil.pl
• Dariusz Nawrot, „Polska Marynarka Wojenna i jej korpus oficerski w II wojnie światowej”, Wydawnictwo Akademii Marynarki Wojennej, Gdynia 2002.
• Historia MW: Polska Rzeczpospolita Ludowa. MON. [dostęp 2019-03-06].
• Polskie Lobby Przemysłowe zabiera głos w sprawie powstrzymania degradacji Marynarki Wojennej. gospodarkamorska.pl. [dostęp 2019-03-06].
• Jarosław Ciślak. Kutry i motorówki hydrograficzne Marynarki Wojennej. „Morze Statki i Okręty”. 5―6/2015, s. 16–21, 2015. Magnum X. ISSN 1426-529X. 

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona internetowa Marynarki Wojennej
• Maciej Neumann: Powstanie i początki Polskiej Marynarki Wojennej w latach 1918–1939. Wiedza i Życie. [dostęp 2013-06-29]. (pol.).