Marzenie (film 1941)

Marzenie (oryg. Мечта) – radziecki dramat psychologiczny z 1941 roku w reżyserii Michaiła Romma.

Film miał charakter propagandowy i jego wymowa służyła usprawiedliwieniu zagarnięcia przez ZSRR terenów wschodniej Polski pod pozorem „wyzwolenia bratniego narodu” ukraińskiego^[1].

Opis fabuły

Ukraina Zachodnia (tj. Małopolska Wschodnia w II Rzeczypospolitej) lat 30. XX w. Anna, córka biednych, ukraińskich chłopów postanawia udać się do miasta w poszukiwaniu lepszego życia. Tam udaje się jej znaleźć pracę w restauracji, a nieduża pensja, jaką otrzymuje. wystarcza na wynajęcie skromnego pokoiku w pensjonacie „Marzenie” madame Skorochod. W przybytku tym poznaje ludzi będących (w zamierzeniu autorów filmu) przekrojem polskiego społeczeństwa mieszczańskiego Polski lat 30. na „kresach wschodnich”. Są nimi: Róża Skorochod – właścicielka pensjonatu i drobna sklepikarka; jej syn Łazar – utalentowany architekt przemysłowy, pozostający od lat na utrzymaniu matki, nie mogąc z braku koneksji i siły przebicia doczekać się realizacji żadnego ze swoich projektów; Zygmunt – onegdaj wzięty artysta-plastyk i wozak Janek, obydwaj klepiący biedę nie mogąc znaleźć stałego zajęcia; Wanda – chcąca jak najszybciej wyjść za mąż dojrzała kobieta, dla której korzystne zamążpójście oznacza udane i spełnione życie. Spotyka też Tomasza – kolegę jej brata Wasyla, komunistę ściganego przez polską policję, w którym dziewczyna zakochuje się bez reszty i dzięki któremu uświadamia sobie nędzę swojego dotychczasowego życia. Zwolniona z pracy za nieopatrzne wylanie zawartości tacy na obsługiwanego klienta i wyrzucona z pensjonatu bezpodstawnie oskarżona o kradzież, dziewczyna wraz z Łazarem, którego projekt nowoczesnej fabryki nad którym pracował latami właśnie został odrzucony przez fabrykantów, postanawia przedostać się przez „zieloną granicę” do ZSRR – w ich pojęciu kraju, gdzie obydwoje będą mogli realizować swoje aspiracje. Ich wędrówka szybko się jednak kończy gdy zostają aresztowani przez polską policję. Anna oskarżona o współpracę z komunistami – policja wie o jej znajomości z Tomaszem – zostaje poddana brutalnym przesłuchaniom, a Łazar dzięki pieniądzom i znajomościom matki zostaje zwolniony.

Mija kilka lat. Jesienią 1939 roku, gdy (jak głoszą napisy filmu) „ziemie Ukrainy zostały połączone w jedno państwo”, Anna ponownie zjawia się w mieście, w sklepiku madame Skorochod. Łazar w pierwszym momencie bierze ja za zwykłą klientkę, jednak wkrótce rozpoznaje dawną przyjaciółkę. Anna pokazuje Łazarowi zdjęcie wielkiej hali przemysłowej w ZSRR, gdzie pracuje i z przykrością dowiaduje się, że jej ukochany Tomasz został stracony.

Obsada aktorska

• Jelena Kuźmina – Anna
• Władimir Sołowiow – Wasyl
• Walentyn Szczegłow – Tomasz
• Faina Raniewska – madame Skorochod
• Arkadij Kislakow – Łazar
• Ada Wójcik – Wanda
• Michaił Astangow – Stanisław Komorowski
• Michaił Bołduman – artysta-plastyk Zygmunt
• Rostisław Platt – dorożkarz Janek
• Nikołaj Orłow – stary tkacz Stefan
• Piotr Glebow – epizod
• Wiera Ałtajska – klientka w sklepie
• Wiktor Kluczariew – policjant
• Tatiana Goworkowa – sąsiadka
• Wiaczesław Leszczow – policjant
• Wiktor Trietiakow – starszy kelner

i inni.

O filmie

Film był ostatnim przedwojennym filmem reżysera Michaiła Romma, którego ostatnie sceny nakręcono rankiem 22 czerwca 1941 roku. Był również radzieckim "półkownikiem" – jego premierę wstrzymano na dwa lata, miała ona miejsce dopiero w 1943 roku, już w zmienionej sytuacji politycznej w ZSRR (Armia Czerwona ponownie wkraczała na tzw. Zachodnią Ukrainę). Jego twórca traktował obraz bardzo osobiście i miał do niego szczególny sentyment, uważając za swój ulubiony film^[2][3][4]. Zachwycać się miał nim ponoć nawet amerykański prezydent Franklin Roosevelt^[3][4]. Za plenery miejskie posłużył przedwojenny Lwów^[4]. W polskiej literaturze przedmiotu film bywał określany jako "antypolski". Nigdy nie był wyświetlany w Polsce^[5].

Przypisy

Bibliografia

• Jelena Bauman, Rostisław Jurieniew: Mała encyklopedia kina radzieckiego. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1987. ISBN 83-221-0446-4.
• Rostisław Jurieniew: Historia filmu radzieckiego. Wyd. I. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1977, s. 161.

Linki zewnętrzne

• Recenzja filmu autorstwa Sebastiana Chosińskiego. esensja.stopklatka.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-12)].
• Marzenie w bazie IMDb (ang.)
• Marzenie w bazie Filmweb
• Marzenie w portalu "Kinopoisk" (ros.)
• Marzenie w portalu "Kino-Tieatr" (ros.)
• Marzenie w portalu "Russkino"
• Marzenie w Encikłopedii otczestwiennogo kino. 2011.russiancinema.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-11)]. (ros.)