Masłosz Parka

Masłosz Parka
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

wrzosowce

Rodzina

sączyńcowate

Rodzaj

masłosz

Gatunek

masłosz Parka

Nazwa systematyczna
Vitellaria paradoxa C.F.Gaertn.
Suppl. Carp. 131 1807[3]
Synonimy
  • Bassia parkii G. Don
  • Butyrospermum paradoxum (C.F.Gaertn.) Hepper
  • Butyrospermum parkii (G. Don) Kotschy[4]
  • Lucuma paradoxa (C.F.Gaertn.) A.DC.
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5]
Status iucn3.1 VU pl.svg
Zasięg
Mapa zasięgu
Zasięg występowania

Masłosz Parka (Vitellaria paradoxa) – gatunek rośliny należący do rodziny sączyńcowatych, jedyny przedstawiciel monotypowego rodzaju masłosz (Vitellaria C.F.Gaertn.). Występuje naturalnie w zachodniej i środkowej Afryce[5].

Morfologia

Drzewo dorasta do wysokości 25 m, choć zazwyczaj osiąga do 15 m. Liście są odwrotnie jajowate, wydłużone i skupione na końcach gałązek. Blaszka liściowa jest skórzasta i od spodu owłosiona. Okazałe kwiaty mają pięciokrotny kielich i koronę. Płatki są okazałe, kremowobiałe, pręciki liczne, słupek pojedynczy. Owocem jest eliptyczna jagoda o barwie żółtej lub żółtozielonej z pojedynczym, okrągławym nasionem o barwie czerwonobrązowej i długości do 2,5 cm[6].

Zastosowanie

Roślina uprawiana jest dla owoców, których nasiona są bogate w tłuszcze. Z gniecionych nasion wytwarza się masło shea. Drzewo jest także źródłem drewna służącego do wyrobu mebli[6].

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2011-08-19] (ang.).
  3. Vitellaria paradoxa (ang.). W: The Plant List [on-line]. Kew Gardens. [dostęp 2011-08-19].
  4. Taxon: Vitellaria paradoxa (ang.). W: Germplasm Resources Information Network [on-line]. (GRIN). [dostęp 2011-08-20].
  5. a b Makerere University Institute of Environment and Natural Resources, Vitellaria paradoxa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] [dostęp 2011-08-19] (ang.).
  6. a b Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1989, s. 220. ISBN 83-09-00256-4.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Status iucn3.1 VU pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
Vitellaria paradoxa MS4195.JPG
Autor: Marco Schmidt, Licencja: CC BY-SA 2.5
Seed of Vitellaria paradoxa, the Shea tree. Next to a field in southern Burkina Faso.
Vitellaria paradoxa MS 6563.JPG
Autor: Marco Schmidt[1], Licencja: CC BY-SA 3.0
Vitellaria paradoxa (shea tree, karité), eastern Burkina Faso
Vitellaria paradoxa MS 3765.jpg
Autor: Marco Schmidt [1], Licencja: CC BY-SA 2.5
fruits of Vitellaria paradoxa, Shea tree, Mt. Mbati, Cameroon