Masłosz Parka
Systematyka[1][2] | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | |||
Klasa | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Rodzaj | masłosz | ||
Gatunek | masłosz Parka | ||
Nazwa systematyczna | |||
Vitellaria paradoxa C.F.Gaertn. Suppl. Carp. 131 1807[3] | |||
Synonimy | |||
| |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5] | |||
Zasięg | |||
Zasięg występowania |
Masłosz Parka (Vitellaria paradoxa) – gatunek rośliny należący do rodziny sączyńcowatych, jedyny przedstawiciel monotypowego rodzaju masłosz (Vitellaria C.F.Gaertn.). Występuje naturalnie w zachodniej i środkowej Afryce[5].
Morfologia
Drzewo dorasta do wysokości 25 m, choć zazwyczaj osiąga do 15 m. Liście są odwrotnie jajowate, wydłużone i skupione na końcach gałązek. Blaszka liściowa jest skórzasta i od spodu owłosiona. Okazałe kwiaty mają pięciokrotny kielich i koronę. Płatki są okazałe, kremowobiałe, pręciki liczne, słupek pojedynczy. Owocem jest eliptyczna jagoda o barwie żółtej lub żółtozielonej z pojedynczym, okrągławym nasionem o barwie czerwonobrązowej i długości do 2,5 cm[6].
Zastosowanie
Roślina uprawiana jest dla owoców, których nasiona są bogate w tłuszcze. Z gniecionych nasion wytwarza się masło shea. Drzewo jest także źródłem drewna służącego do wyrobu mebli[6].
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2011-08-19] (ang.).
- ↑ Vitellaria paradoxa (ang.). W: The Plant List [on-line]. Kew Gardens. [dostęp 2011-08-19].
- ↑ Taxon: Vitellaria paradoxa (ang.). W: Germplasm Resources Information Network [on-line]. (GRIN). [dostęp 2011-08-20].
- ↑ a b Makerere University Institute of Environment and Natural Resources , Vitellaria paradoxa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] [dostęp 2011-08-19] (ang.).
- ↑ a b Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1989, s. 220. ISBN 83-09-00256-4.
Linki zewnętrzne
- Masłosz Parka – Butyrospermum parkii (G. Don) Kotschy) = Vitellaria paradoxa Gaertner = Bassia parkii G. Don jako źródło tłuszczu
- Vitellaria paradoxa Brunken, U., Schmidt, M., Dressler, S., Janssen, T., Thombiano, A. & Zizka, G. 2008. West African plants — A Photo Guide. Forschungsinstitut Senckenberg
Media użyte na tej stronie
Autor: Marco Schmidt, Licencja: CC BY-SA 2.5
Seed of Vitellaria paradoxa, the Shea tree. Next to a field in southern Burkina Faso.
Autor: Marco Schmidt[1], Licencja: CC BY-SA 3.0
Vitellaria paradoxa (shea tree, karité), eastern Burkina Faso
Autor: Esculapio, Licencja: CC BY-SA 2.5
Vitellaria paradoxa distribution
Autor: Marco Schmidt [1], Licencja: CC BY-SA 2.5
fruits of Vitellaria paradoxa, Shea tree, Mt. Mbati, Cameroon
Shea butter