Maskon

U góry topografia, u dołu natężenie pola grawitacyjnego na obszarze Mare Smythii, z widocznym maskonem
Anomalie w polu grawitacyjnym na powierzchni Księżyca

Maskon (z ang. mass concentrations) – skupisko masy, ośrodek o gęstości większej niż przeciętna, znajdujący się względnie płytko pod powierzchnią ciała niebieskiego. Maskony zostały zaobserwowane na Księżycu, Marsie i Merkurym[1].

Charakterystyka i występowanie

Średnica maskonów mieści się w granicach 50–200 km. Maskony zostały odkryte w 1966 roku, o ich istnieniu wiadomo dzięki programowi badawczemu Lunar Orbiter. Można je badać dzięki precyzyjnym pomiarom orbit sztucznych satelitów, ponieważ tworzą one nieregularności w polu grawitacyjnym ciała niebieskiego, które powodują zaburzenia ruchu satelity. Na Księżycu występują pod większością kraterów uderzeniowych o średnicy większej niż 200 km. Jeżeli są one wypełnione ciemną lawą, podobnie jak morza księżycowe, występuje dodatnia anomalia pola grawitacyjnego, natomiast kraterom niewypełnionym towarzyszy anomalia ujemna (deficyt masy), związana najprawdopodobniej z wyrzuceniem materii podczas impaktu. Wartość tych anomalii mieści się w granicach +200 do -90 mgal. Powstanie maskonów nie jest do końca wyjaśnione.

10 największych znanych maskonów występuje pod powierzchnią mórz księżycowych. Obecnie uważa się, że maskony wytworzyły się na Księżycu nie później niż miliard lat po jego powstaniu. Na Merkurym również towarzyszą wielkim basenom uderzeniowym, m.in. Caloris Basin.

Choć maskony zostały zaobserwowane pod powierzchnią Księżyca, Marsa i Merkurego, to nie obserwujemy ich pod powierzchnią Wenus[2].

Przypisy

  1. Irene Antonenko: Thin Skinned and Wrinkled, Mercury is Full of Surprises (ang.). Universe Today, 2012-04-13. [dostęp 2012-04-28].
  2. Nowa analiza ewolucji powierzchni Wenus. [dostęp 2012-07-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-07)].

Bibliografia

  • Leszek Czechowski: Planety widziane z bliska. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1985. ISBN 83-214-0461-8. ISSN 0208-9653.

Media użyte na tej stronie

MareSmithiiTG.jpg
Autor: Martin Pauer (Power), Licencja: CC BY-SA 3.0
Vergleich der Topographie der Oberfläche (oben) und des Gravitationsfeldes.
MoonLP150Q grav 150.jpg
Autor: Mark A. Wieczorek, Licencja: CC BY 2.5
Radial gravitational anomaly at the surface of the Moon as determined from the gravity model LP150Q. The contribution due to the rotational flattening has been removed for clarity, and positive anomalies correspond to an increase in magnitude of the gravitational acceleration. Data are presented in two Lambert azimuthal equal area projections.