Mass Effect 3

Mass Effect 3
Producent

BioWare
Straight Right (Wii U)[1]

Wydawca

Electronic Arts

Dystrybutor

Electronic Arts Polska

Seria gier

Mass Effect

Projektant

Casey Hudson

Scenarzysta

Mac Walters[2], Neil Pollner[3], Sylvia Feketekuty[4]

KompozytorClint Mansell[5]
Silnik

Unreal Engine 3

Wersja

1.05

Data wydania

Microsoft Windows, Xbox 360 i PlayStation 3
PL: 8 marca 2012[6]
JP: 15 marca 2012[7]
Am.Płn.: 6 marca 2012[8]
EU: 9 marca 2012[9]
AUS: 8 marca 2012[10]
Wii U
IV kwartał 2012

Gatunek

fabularna gra akcji

Tryby gry

gra jednoosobowa, gra wieloosobowa[11]

Kategorie wiekowe

BBFC: 15[12]
CERO: D[13]
ACB: MA15+[14]

Wymagania sprzętowe
Platforma

Microsoft Windows, Xbox 360, PlayStation 3, Wii U, Gaikai

Nośniki

DVD, Blu-ray, dystrybucja cyfrowa, chmura obliczeniowa

Kontrolery

klawiatura, mysz, gamepad, Kinect

Poprzednik

Mass Effect 2 (2010)

Mass Effect 3 – fabularna gra akcji, trzecia część serii Mass Effect, stworzona przez studio BioWare, wydana przez Electronic Arts równocześnie na platformach Microsoft Windows, Xbox 360 (z obsługą Kinecta[15]) i PlayStation 3[16]. Ogłoszona została 11 grudnia 2010 roku[17], a wersja demonstracyjna została udostępniona 14 lutego 2012 roku[18]. Premiera gry nastąpiła 6 marca 2012 roku w Ameryce Północnej[19] i 9 marca 2012 roku w Europie[9]. W Polsce i Australii ukazała się 8 marca 2012 roku[10][6], a w Japonii 15 marca 2012 roku[7]. Mass Effect 3 w przeciwieństwie do poprzednich części nie został wydany w pełnej polskiej wersji językowej z dubbingiem, a jedynie z polskimi napisami[20].

Casey Hudson, reżyser gry, stwierdził, że „produkcja Mass Effect 3 jest znacznie prostsza, ponieważ nie trzeba martwić się o kontynuowanie historii w następnej części”[21]. Chociaż gra stanowi zwieńczenie przygód komandora Sheparda, nie będzie ostatnią częścią serii – twórcy zapowiedzieli jej kontynuowanie[22]. Podobnie jak w przypadku części drugiej, można rozpocząć ją od zaimportowania zapisu gry z poprzedniczki. Decyzje podjęte przez gracza w pierwszej i drugiej części mają wpływ na ponad tysiąc zmiennych w Mass Effect 3[23]. Umożliwiono łączenie ze sobą mocy biotycznych oraz technologicznych, walkę w zwarciu[24], jak również nawiązanie homoseksualnego romansu[25].

Dostępny jest również osobny tryb dla wielu graczy o nazwie Galaktyczna Wojna (ang. Galaxy at War)[26]. W rozgrywce uczestniczy maksymalnie czterech graczy; wykonują oni misje, które wpływają na zakończenie kampanii jednoosobowej[27]. Gracze mogą kierować nie tylko postaciami ludzkimi, ale także asari, drellami, kroganami, salarianami, quariankami i turianami[28]. Darmowa zawartość do pobrania Odrodzenie daje możliwość grania gethami i batarianami[29], Rebelia vorchami i samcami quarian[30], a Odwet volusami.

Fabuła

10 grudnia 2010 roku na oficjalnej stronie Electronic Arts zamieszczono zarys fabuły Mass Effect 3, który jednak został usunięty celem oficjalnego ogłoszenia go kilka dni później podczas gali rozdania Spike Video Game Awards[31][32]:

Ziemia płonie. Rasa przerażających maszyn, przybyła z niezbadanych rejonów kosmosu, rozpoczęła eksterminację ludzkości. Wcielasz się w komandora Sheparda, żołnierza ziemskiego Przymierza Systemów, zaś twoją jedyną nadzieją na ocalenie planety jest przekonanie wszystkich ras galaktyki, by wspomogły cię w twojej misji.

Początek gry Mass Effect 3 rozgrywa się na Ziemi. Bohaterem gry ponownie jest komandor Shepard, jednak jeśli nie przeżył ostatniej misji w Mass Effect 2, gracz tworzy nowego bohatera. Shepard zostaje przesłuchany w związku ze zdarzeniami, które miały miejsce w ostatnim DLC do drugiej części serii: Arrival. Podczas tej rozmowy Żniwiarze atakują Ziemię. Shepard musi uciekać na Normandię, by później rozpocząć poszukiwanie przyjaciół do walki z wrogiem[33].

W trzeciej części serii komandor Shepard musi mierzyć się nie tylko ze Żniwiarzami, lecz także z organizacją Cerberus, na czele której stoi Człowiek Iluzja. Na grę mają wpływ wybory podjęte przez graczy w poprzednich częściach serii, jeśli zaimportują swój zapis gry z części drugiej. Twórcy zapowiadali, że decyzje podejmowane przez graczy w Mass Effect 3 będą miały znacznie większe znaczenie dla rozwoju fabuły, aniżeli w dwóch poprzednich grach, mogą się one przyczynić nawet do wyginięcia całych cywilizacji[34].

Wymagania gry
MinimalneZalecane
Microsoft Windows[35]
System operacyjnyWindows XP SP3, Vista SP1, 7
ProcesorIntel Core 2 Duo 1,8 GHz lub odpowiednik AMDIntel Core 2 Duo 2,4 GHz lub odpowiednik AMD
Pamięć operacyjna1 GB (XP), 2 GB (Vista/7)2 GB (XP), 4 GB (Vista/7)
Wolne miejsce na dysku twardym15 GB
Karta graficzna256 MB, Pixel Shader 3.0 (ATI Radeon X1800 lub NVIDIA GeForce 7900)512 MB, Pixel Shader 3.0 (ATI Radeon HD 4850 lub NVIDIA GeForce 9800 GT)
Karta dźwiękowakompatybilna z DirectX 9.0c

Zawartość do pobrania

  • Z prochów (ang. From Ashes) – zawiera nowe elementy do trybu jednoosobowego: dwie misje, członka drużyny – proteanina Javika, jedną broń oraz alternatywny strój dla każdego członka drużyny. Wydany w dniu premiery gry, był dodawany za darmo do edycji kolekcjonerskich gry, można też go kupić osobno.
  • Odrodzenie (ang. Resurgence Pack) – wydany 10 kwietnia 2012 roku darmowy dodatek do trybu wieloosobowego, zawierający dwie nowe mapy, trzy rodzaje broni i sześć nowych postaci, w tym po raz pierwszy gethów i batarian[36].
  • Rebelia (ang. Rebellion Pack) – wydany 29 maja 2012 roku darmowy dodatek do trybu wieloosobowego, zawierający dwie nowe mapy, trzy rodzaje broni, nowy cel do wykonania podczas misji i sześć nowych postaci, w tym po raz pierwszy vorche i samców quarian[30].
  • Wersja rozszerzona (ang. Extended Cut) – rozszerza zakończenie gry dodając nowe sceny i dialogi; dodatek powstał jako odpowiedź na naciski fanów, którzy mieli zastrzeżenia do oryginalnego zakończenia[37]. Wydany został za darmo 26 czerwca 2012 roku (4 lipca 2012 roku na PlayStation 3 w Europie)[38]. Dodatek wprowadza również poprawkę umożliwiającą osiągnięcie najlepszego zakończenia bez konieczności gry w trybie wieloosobowym[39] oraz – wbrew przedpremierowym zapowiedziom twórców – dodaje nowe zakończenie[40].
  • Ziemia (ang. Earth) – wydany 17 lipca 2012 roku (18 lipca 2012 roku na PlayStation 3 w Europie) darmowy dodatek do trybu wieloosobowego, zawierający trzy nowe mapy umiejscowione na Ziemi w Rio de Janeiro, Vancouver i Londynie, trzy rodzaje broni, nowy cel do wykonania podczas misji, dodatkowy poziom trudności i sześć nowych postaci, z których wszystkie są ludźmi[41].
  • Pakiet Ostrzał (ang. Firefight Weapons Pack) – pakiet siedmiu broni do trybu jednoosobowego wydany 7 sierpnia 2012 roku[42].
  • Lewiatan (ang. Leviathan) – rozszerza kampanię dla pojedynczego gracza o dodatkową misję, w której Shepard musi odnaleźć tajemniczego Lewiatana zdolnego zabijać Żniwiarzy, dowie się także więcej o ich pochodzeniu, ukazał się 28 sierpnia 2012 roku (29 sierpnia 2012 roku na PlayStation 3 w Europie)[43].
  • Odwet (ang. Retaliation Pack) – wydany 9 października 2012 roku (10 października 2012 roku na PlayStation 3 w Europie) darmowy dodatek do trybu wieloosobowego, zawierający nową rasę przeciwników (Zbieracze), nowe klasy postaci, inne wersje istniejących map, trzy rodzaje broni oraz system wyzwań i związane z nim bonusy[44].
  • Pakiet Oporu Naziemnego (ang. Groundside Resistance Weapon Pack) – pakiet siedmiu broni do trybu jednoosobowego wydany 16 października 2012 roku (17 października 2012 roku na PlayStation 3 w Europie)[45].
  • Pakiet Innego Wyglądu 1 (ang. Alternate Appearance Pack 1) – pakiet nowych strojów dla Garrusa, Liary i EDI oraz nowy pancerz dla Sheparda wydany 19 listopada 2012 roku[46].
  • Omega – dodatek do trybu jednoosobowego wydany 27 listopada 2012 roku, oferujący nowe misje, w których Shepard pomaga Arii T’Loak odbić jej siedzibę, stację Omega[47][48].
  • Dzień sądu (ang. Reckoning) – wydany 26 lutego 2013 roku (27 lutego 2013 roku na PlayStation 3 w Europie) darmowy dodatek do trybu wieloosobowego, oferujący sześć nowych postaci różnych ras i siedem rodzajów broni[49].
  • Cytadela (ang. Citadel) – dodatek do trybu jednoosobowego wydany 5 marca 2013 roku (6 marca na PlayStation 3 w Europie) oferujący nowe misje na Cytadeli wspólnie z m.in. Urdnotem Wreksem, kasyno i arenę walki oraz mieszkanie Sheparda na Cytadeli[49]. Jest ostatnim dodatkiem do trybu jednoosobowego.

Zwiastun

Pierwszy zwiastun Mass Effect 3 zaprezentowany został 11 grudnia 2010 roku podczas gali Spike VGA[17]. Rozpoczyna się on narracją: „Pierwszego dnia zginęły dwa miliony ludzi. Kolejne siedem zginęło do końca pierwszego tygodnia”. Narrator opowiada o zmasowanym ataku kosmitów na wszystkie większe miasta Ziemi, podczas gdy na ekranie widać żołnierza ukrywającego się w ruinach Big Bena i prowadzącego ostrzał z karabinu snajperskiego. Zwiastun kończy się sceną, w której Shepard obserwuje z orbity trawioną chaosem planetę, czemu towarzyszą słowa: „Jeśli Shepard szybko nie przybędzie z odsieczą, nie będzie już Ziemi do uratowania”[50].

Ścieżka dźwiękowa

W lutym 2011 roku Clint Mansell zdradził w wywiadzie przeprowadzonym przez brytyjski magazyn The Quietus, że zajmie się skomponowaniem ścieżki dźwiękowej do gry[51][52]. Informacja ta została potwierdzona przez Electronic Arts za pomocą serwisu Facebook[53]. W grudniu 2011 roku ujawniono, że autorami ścieżki dźwiękowej będą także Christopher Lennertz, Sascha Dikiciyan, Cris Velasco i Sam Hulick. Jack Wall, twórca ścieżek dźwiękowych do poprzednich części, nie miał udziału w produkcji gry Mass Effect 3 z powodu niesprecyzowanych przyczyn[54].

Edycja kolekcjonerska

Edycja kolekcjonerska zawiera[55]: grę w metalowym pudełku, album z grafikami z gry w twardej oprawie, naszywkę z emblematem N7, litografię, komiks wydawnictwa Dark Horse, ścieżkę dźwiękową, dodatkową misję i bohatera do pobrania – Z prochów (ang. From Ashes), dodatki w grze (nowe rodzaje broni i stroje dla drużyny).

Odbiór gry

 
Recenzje
PublikacjaOcena
1UP.comA (X360,PS3)[56]
„CD-Action”10/10[57]
„Edge”8/10[58]
Eurogamer10/10 (X360)[59]
G4tv.com5/5 (X360/PS3)[60]
„Game Informer”10/10[61]
Gry-Online9,5/10[62]
GameSpot9/10[63]
„GamesTM”9/10[64]
GameZone9,5/10[65]
IGN9,5/10[66]
„PC Gamer UK”93/100[67]
Oceny z agregatorów
AgregatorOcena
GameRankings

PS3: 91,71% (z 21 recenzji)[68]
X360: 92,12% (z 58 recenzji)[69]
PC: 87,75% (z 12 recenzji)[70]

Metacritic

PS3: 93 (z 30 recenzji)[71]
X360: 93 (z 74 recenzji)[72]
PC: 89 (z 23 recenzji)[73]

Nagrody
OrganizacjaNagroda
PSX ExtremeNajlepsza gra RPG 2012 (redakcja) – miejsce II Silver medal with cup.svg[74]
PSX ExtremeNajlepsza gra RPG 2012 (czytelnicy) – miejsce II Silver medal with cup.svg[74]

Gra spotkała się z pozytywnym przyjęciem recenzentów – 10 marca średnia ocen w serwisie Metacritic wynosiła 91 (wersja przeznaczona na PlayStation 3), 92 (PC) i 94 (Xbox 360) oraz 91,36% (PS3), 93,29% (X360) i 94,33% w serwisie GameRankings. Gra chwalona była m.in. za fabułę, która zamykała wszystkie wątki rozpoczęte w poprzednich częściach oraz za oprawę audiowizualną. W dniu premiery w samych Stanach Zjednoczonych sprzedano prawie 900 tysięcy egzemplarzy gry[75].

Kontrowersje

W dniu premiery opublikowany został płatny dodatek Z prochów (ang. From Ashes), dodający nową postać, misje, broń i dialogi. Po odkryciu, że postać instaluje się wraz z grą i można ją odblokować bez uiszczania opłaty, pod adresem twórców wysunięto oskarżenia sugerujące, że każą oni płacić graczom za coś, co już kupili. Twórcy sprostowali sprawę wyjaśniając, że dodatek powstał w czasie późniejszym niż gra, a wraz z nią instaluje się jedynie dodatkowa postać, zaś związaną z nim misję i przerywniki filmowe odblokować można jedynie poprzez kupno dodatku[76].

Kontrowersje wśród części fanów budziła wprowadzona w trzeciej części możliwość nawiązania gejowskiego romansu. Chociaż romansowanie z osobami tej samej płci jest w grze jedynie opcją, której nie trzeba odblokowywać, sam fakt jej istnienia przyczynił się do zaniżenia ocen graczy w serwisie Metacritic, która w tydzień po premierze wahała się od 3,6 (wersje przeznaczone na komputery osobiste i PlayStation 3) do 4,9 (Xbox 360) punktów na 10 możliwych[77].

Najwięcej emocji wywołało zakończenie gry. Twórcom zarzucano przede wszystkim źle napisany scenariusz finału, który w ostatnich minutach wprowadza nowe postaci i wątki, nie daje odpowiedzi na ważne pytania, zawiera sporo błędów logicznych i nieścisłości. Rozdrażnienie wzbudził również fakt, że wbrew przedpremierowym zapowiedziom, w których obiecywano różnorodne zakończenia zależne od tego, jakie decyzje gracz podejmował na przestrzeni całej trylogii, przygotowano jedynie trzy zakończenia, które różnią się od siebie w niewielkim stopniu. Niezadowolenie wywołał również fakt, że wbrew przedpremierowym zapowiedziom wpływ na grę dla pojedynczego gracza ma tryb gry wieloosobowej: odblokowanie najlepszego zakończenia jest niemożliwe bez grania w tym trybie bądź bez zakupienia aplikacji Mass Effect: Infiltrator[78][79]. Niezadowoleni fani rozpoczęli akcję protestacyjną mającą na celu przekonanie producenta i wydawcy gry do opublikowania DLC lub łatki dodającej poprawione zakończenia. 14 marca akcję popierało 25 tysięcy osób skupionych wokół facebookowej grupy Demand a better ending to Mass Effect 3 oraz około 40 tysięcy członków BioWare Social Network[80]. Zakończenie podzieliło miłośników serii na jego zwolenników i przeciwników. Media wypowiadały się o akcji dość sceptycznie, jednak część z nich, jak serwisy GameFront czy Forbes Online, opowiadały się po stronie graczy niezadowolonych z zakończenia. Przeciwnicy zakończenia, chcąc zwrócić na sprawę uwagę BioWare i Electronic Arts, które w ciągu tygodnia od premiery nie wystosowały żadnego oficjalnego oświadczenia, rozpoczęli zbiórkę pieniędzy na cele charytatywne oraz upiekli firmie BioWare babeczki w kolorach wyborów zakończenia (czerwone, zielone i niebieskie) z lukrowanymi literami A, B i C, jako odzwierciedlenie płytkiego zakończenia. W ciągu doby zebrano prawie 30 tysięcy dolarów na rzecz fundacji Child’s Play, kupującej zabawki dla ciężko chorych dzieci przebywających w szpitalach[81], a BioWare rozdało babeczki głodującym dzieciom. W miesiąc po premierze studio BioWare zapowiedziało na lato 2012 roku darmowe DLC Wersja rozszerzona, zawierające dodatkowe przerywniki filmowe mające rozbudować zakończenie, wyeliminować fabularne nieścisłości i podsumować historię postaci stworzonej przez gracza[82].

Przypisy

  1. ↑ Mark Serrels: Aussie Studio Developing Mass Effect 3 For Wii U (ang.). Kotaku, 2012-08-29. [dostęp 2012-09-02].
  2. ↑ Live Chat With Mass Effect Lead Writer Thursday March 24 (ang.). ea.com, 2011-03-23. [dostęp 2012-02-14].
  3. ↑ Neil Pollner Senior Writer at Bioware Montreal (ang.). linkedin.com. [dostęp 2012-02-14].
  4. ↑ Jessica Merizan: Interview with Writer Sylvia Feketekuty (ang.). blog.bioware.com, 2012-02-13. [dostęp 2012-02-14].
  5. ↑ a b c d e Jim Reilly: These Are The People Composing Mass Effect 3's Soundtrack (ang.). gameinformer.com, 2010-12-19. [dostęp 2012-01-10].
  6. ↑ a b GWIAZDORSKA OBSADA MASS EFFECT 3 (pol.). ea.com, 2012-01-31. [dostęp 2012-02-03].
  7. ↑ a b ElectronicArtsJapan: マスエフェクト 3：特報トレーラー (jap.). youtube.com, 2012-01-25. [dostęp 2012-02-14].
  8. ↑ Peter Eykemans: E3 2011: Earth Under Attack in Mass Effect 3 (ang.). uk.xbox360.ign.com, 2011-06-06. [dostęp 2012-01-10].
  9. ↑ a b Tom Hopkins: BioWare Announces Mass Effect 3 Release Dates For Europe And US (ang.). nowgamer.com, 2011-08-16. [dostęp 2012-01-10].
  10. ↑ a b Mass Effect 3 (ang.). www.ea.com. [dostęp 2012-02-18].
  11. ↑ Owen Hill: Mass Effect 3 multiplayer confirmed (ang.). pcgamer.com, 2011-10-10. [dostęp 2011-10-10].
  12. ↑ Mass Effect 3 (ang.). bbfc.co.uk. [dostęp 2012-01-10].
  13. ↑ マスエフェクト 3｜EA Japan (jap.). ea.com. [dostęp 2012-02-14].
  14. ↑ Mass Effect 3 (ang.). classification.gov.au. [dostęp 2012-01-10].
  15. ↑ Mass Effect 3 – Game preview (ang.). kgames.org. [dostęp 2011-10-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-20)].
  16. ↑ Mass Effect 3: Platformy docelowe ujawnione. CD-Action.pl, 13 grudnia 2010. [dostęp 2011-01-27].
  17. ↑ a b Riley Little: Mass Effect 3 Trailer Finally Revealed at VGAs (ang.). gamerant.com, 2010-12-11. [dostęp 2012-02-14].
  18. ↑ Mass Effect 3 Demo Coming February 14! (ang.). blog.bioware.com, 2012-01-18. [dostęp 2012-01-20].
  19. ↑ gram.pl: E3 2011: Premiera Mass Effect 3 – 6 marca 2012!. [dostęp 2011-06-07].
  20. ↑ Adam Bednarek: Mass Effect 3 bez polskiego dubbingu (pol.). gamezilla.komputerswiat.pl, 2011-09-16. [dostęp 2012-02-15].
  21. ↑ Garnett Lee: BioWare Already Looking Forward to Mass Effect 3. Shacknews, 17 grudnia 2010. [dostęp 2011-01-27].
  22. ↑ BioWare: „Mass Effect 3 będzie definitywnym zakończeniem historii Sheparda” (pol.). CD-Action.pl, 2011-08-30. [dostęp 2011-08-30].
  23. ↑ Justin McElroy: Interview: BioWare's Casey Hudson on the making of Mass Effect 2. Joystiq, 2010-06-15. [dostęp 2012-09-01].
  24. ↑ Mass Effect 3: Jeszcze więcej spoilerów. Gry-Online, 11 maja 2011. [dostęp 2011-05-17].
  25. ↑ Mass Effect 3 Modą na sukces wśród gier?. Gry-Online, 17 maja 2011. [dostęp 2011-05-17].
  26. ↑ Matt Peckham: Mass Effect 3 Getting 'Galaxy of War' Multiplayer Mode (ang.). pcworld.com, 2011-10-13. [dostęp 2012-01-10].
  27. ↑ Chris Pereira: Mass Effect 3 Multiplayer Can Impact Single-Player Story's Outcome (ang.). 1up.com, 2011-10-11. [dostęp 2012-01-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-31)].
  28. ↑ Integrated Co-op Multiplayer (ang.). masseffect.bioware.com. [dostęp 2012-02-18].
  29. ↑ Adrian Werner: Darmowe DLC Mass Effect 3: Resurgence Pack wzbogaci tryb multiplayer (pol.). Gry-Online, 2012-04-07. [dostęp 2012-05-11].
  30. ↑ a b Eduardo Vasconcellos: Mass Effect 3: Rebellion Pack (ang.). blog.bioware.com, 2012-05-24. [dostęp 2012-05-24].
  31. ↑ Dan Hinkle: Rumor: Mass Effect 3 to be revealed at the VGAs, will include multiplayer. Joystiq, 10 grudnia 2010. [dostęp 2011-01-27].
  32. ↑ Alexander Sliwinksi: Mass Effect 3 outed on EA Store. Joystiq, 10 grudnia 2010. [dostęp 2011-01-27].
  33. ↑ Bryan Vore, Mass Effect 3: Shepard Rescues A Krogan Female And Teams Up With Anderson, Game Informer, 18 sierpnia 2011 [dostęp 2016-09-26] (ang.).
  34. ↑ Garść nowych szczegółów o Mass Effect 3. Gry-Online, 10 maja 2011. [dostęp 2011-05-17].
  35. ↑ Mass Effect 3: Nowe informacje o demie i wymagania sprzętowe (pol.). cdaction.pl. [dostęp 2012-01-20].
  36. ↑ Derek Larke: Mass Effect 3: Resurgence Pack (ang.). blog.bioware.com, 2012-04-06. [dostęp 2012-05-24].
  37. ↑ Derek Larke: Mass Effect 3 Extended Cut (ang.). blog.bioware.com, 2012-04-05. [dostęp 2012-06-10].
  38. ↑ BioWare: Mass Effect 3: Extended Cut (ang.). blog.bioware.com, 2012-06-22. [dostęp 2012-06-22].
  39. ↑ Chris Priestly: On the EMS and the Extended Cut (ang.). BioWare Social Network, 2012-06-22. [dostęp 2012-06-22].
  40. ↑ New Refuse Ending – Mass Effect 3: Extended Cut – Gameplay (ang.). gamespot.com, 2012-06-26. [dostęp 2012-06-29].
  41. ↑ Jessica Merizan: Mass Effect 3: Earth Multiplayer DLC (ang.). blog.bioware.com, 2012-07-11. [dostęp 2012-07-11].
  42. ↑ Mass Effect 3 Leviathan & Firefight DLC and Wii U information (ang.). blog.bioware.com, 2012-08-02. [dostęp 2012-08-02].
  43. ↑ Leviathan DLC Officially Dated (ang.). blog.bioware.com, 2012-08-15. [dostęp 2012-08-15].
  44. ↑ Mass Effect 3: Retaliation Multiplayer DLC (ang.). blog.bioware.com, 2012-10-04. [dostęp 2012-10-04].
  45. ↑ Groundside Resistance Weapon Pack (ang.). blog.bioware.com, 2012-10-16. [dostęp 2012-10-16].
  46. ↑ Pierwsze DLC ze strojami do Mass Effect 3 już dostępne (pol.). bioworld.ea.pl, 2012-11-20. [dostęp 2012-11-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-22)].
  47. ↑ From Aaryn Flynn (ang.). blog.bioware.com, 2012-09-18. [dostęp 2012-09-19].
  48. ↑ Małgorzata Trzyna: Mass Effect 3: DLC Omega największym i jak dotąd najdroższym dodatkiem (pol.). gram.pl, 2012-10-12. [dostęp 2012-10-12].
  49. ↑ a b Mass Effect 3 Citadel & Reckoning DLC Announced (ang.). blog.bioware.com, 2013-02-21. [dostęp 2013-02-21].
  50. ↑ Johnny Cullen: Mass Effect 3 announced at VGAs. VG247, 12 grudnia 2010. [dostęp 2011-01-27].
  51. ↑ Kiran Acharya: Unspoilt By Progress: A Conversation With Black Swan Composer Clint Mansell (ang.). The Quietus, 2011-02-09. [dostęp 2011-08-30].
  52. ↑ Mass Effect 3: Kompozytor Czarnego łabędzia i Wroga publicznego autorem ścieżki dźwiękowej. CD-Action Online, 10 lutego 2011. [dostęp 2010-02-11].
  53. ↑ 'Black Swan' composer Clint Mansell working on Mass Effect 3 soundtrack (ang.). 2011-02-10. [dostęp 2011-08-30].
  54. ↑ Jack Wall: Twitter (ang.). 2011-02-10. [dostęp 2011-08-30].
  55. ↑ Zawartość Edycji Kolekcjonerskiej Mass Effect 3. bioworld.ea.pl, 2011-06-14. [dostęp 2012-03-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-03-31)].
  56. ↑ Thierry Nguyen: Mass Effect 3 Review: An Extraordinary Conclusion to a Great Trilogy (ang.). 1up.com, 06.03.2012. [dostęp 2012-04-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-17)].
  57. ↑ Piotrek66 (cdaction.pl): Mass Effect 3 – recenzja (pol.). cdaction.pl, 06.03.2012.
  58. ↑ Mass Effect 3 review (ang.). edge-online.com, 06.03.2012.
  59. ↑ Dan Whitehead: Mass Effect 3 Review (ang.). eurogamer.net, 06.03.2012.
  60. ↑ Adam Sessler: Mass Effect 3 Review (ang.). g4tv.com, 06.03.2012. [dostęp 2012-04-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-12-31)].
  61. ↑ Andrew Reiner: Mass Effect 3 Review: Emotion Runs High In BioWare's Grand Finale (ang.). gameinformer.com, 06.03.2012. [dostęp 2012-04-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-17)].
  62. ↑ Stranger (gry-online.pl): Krwawe żniwa na Ziemi – recenzja gry Mass Effect 3 (pol.). Gry-Online, 09.03.2012.
  63. ↑ Mass Effect 3 (ang.). gamespot.com, 06.03.2012.
  64. ↑ Mass Effect 3 review (ang.). gamestm.co.uk, 06.03.2012.
  65. ↑ Andrew Clouther: Mass Effect 3 review (ang.). gamezone.com, 13.03.2012.
  66. ↑ Colin Moriarty: Mass Effect 3 (ang.). ign.com, 06.03.2012.
  67. ↑ Tom Francis: Mass Effect 3 review (ang.). .pcgamer.com, 06.03.2012.
  68. ↑ Mass Effect 3 – PS3 (ang.). gamerankings.com. [dostęp 2012-03-06].
  69. ↑ Mass Effect 3 – X360 (ang.). gamerankings.com. [dostęp 2012-03-06].
  70. ↑ Mass Effect 3 – PC (ang.). gamerankings.com. [dostęp 2012-03-06].
  71. ↑ Mass Effect 3 (PS3) (ang.). metacritic.com. [dostęp 2012-03-06].
  72. ↑ Mass Effect 3 (X360) (ang.). metacritic.com. [dostęp 2012-03-06].
  73. ↑ Mass Effect 3 (PC) (ang.). metacritic.com. [dostęp 2012-03-06].
  74. ↑ a b Roger Żochowski. Debeściaki. „PSX Extreme”. 1/2013, s. 22-25. Warszawa: Advertigo S.A.. ISSN 1429-172X (pol.). 
  75. ↑ Prawie 900 tysięcy egzemplarzy gry Mass Effect 3 sprzedanych w dniu amerykańskiej premiery
  76. ↑ Erik Kain: The Problem with BioWare’s Mass Effect 3 Day-One DLC and the Importance of Building Brand Trust (ang.). W: Forbes [on-line]. 10 marca 2012. [dostęp 2010-03-14].
  77. ↑ Erik Kain: The Bizarre Reaction to Mass Effect 3 on Metacritic (ang.). W: Forbes [on-line]. 6 marca 2012. [dostęp 2010-03-14].
  78. ↑ Ross Lincoln: Mass Effect 3 Ending-Hatred: 5 Reasons the Fans Are Right (ang.). W: Forbes [on-line]. 13 marca 2012. [dostęp 2010-03-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (16 marca 2012)].
  79. ↑ W rzeczywistości odblokowanie najlepszego zakończenia jest możliwe bez grania w trybie gry wieloosobowej, wymaga jednak ścisłego podejmowania na przestrzeni całej trylogii decyzji przewidzianych przez twórców, nie pozwalając tym samym na dokonywanie własnych wyborów.
  80. ↑ Dave Thier: Fans Petition Bioware to Change Mass Effect 3 Ending: Should Bioware Cave? (ang.). W: Forbes [on-line]. 13 marca 2012. [dostęp 2010-03-14].
  81. ↑ Lewis Denby: Mass Effect 3 petitioners raise money for charity (ang.). W: BeefJack [on-line]. 14 marca 2012. [dostęp 2010-03-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-14)].
  82. ↑ Mass Effect 3: Extended Cut – darmowe DLC, które poprawi zakończenie (pol.). W: Gry-Online [on-line]. 2012-04-05. [dostęp 2010-04-05].

Linki zewnętrzne

Seria gier Mass Effect
Główna seria
Pokrewne gry
Książki
Komiksy
  • Odkupienie
  • Evolution
  • Invasion
  • Incursion
  • Inquisition
  • Conviction
  • Homeworlds
  • Blasto: Eternity is Forever
  • He Who Laughs Best
  • Foundation
  • Discovery
Muzyka
Filmy
Inne
Chronologia serii
BioWare
Seria Baldur’s Gate
Seria Neverwinter Nights
Seria Star Wars: Knights of the Old Republic
Seria Mass Effect
Seria Dragon Age
Inne gry
Silniki gier

Media użyte na tej stronie

Silver medal with cup.svg
Autor: Michał460, Licencja: CC BY-SA 3.0
Srebrny medal z pucharem.