Maszt Wolności

Maszt Wolności

Państwo	Polska
Miejscowość	Warszawa
Miejsce	rondo Zgrupowania AK „Radosław” w Warszawie
Projektant	Mariusz Rutz, Zbigniew Pszczulny – JSK Architekci
Fundator	Artur Nowakowski, Bogdan Kaczmarek
Całkowita wysokość	63[a] m
Data budowy	sierpień 2014–listopad 2014
Data odsłonięcia	10 listopada 2014
Położenie na mapie Warszawy (c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5 Maszt Wolności
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Maszt Wolności
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Maszt Wolności
52°15′17″N 20°58′56″E/52,254722 20,982222

Maszt Wolności – pomnik w formie 60-metrowego masztu flagowego, stojący w zachodniej części ronda Zgrupowania AK „Radosław” w Warszawie, upamiętniający m.in. Polskę Walczącą oraz powstanie warszawskie. Zbudowany w 2014. Najwyższy maszt flagowy w Polsce, z flagą o największej powierzchni w Polsce^[1][2][3].

Misja

Maszt wybudowano z inicjatywy Artura Nowakowskiego^[4][5] i Bogdana Kaczmarka^[6]. Inspiracją były podobne obiekty w Berlinie, Paryżu, Madrycie i Lizbonie. Idea budowy Masztu powstała z chęci upamiętnienia 70. rocznicy powstania warszawskiego, ale także stulecia wybuchu I wojny światowej, 25-lecia III RP i 10-lecia wstąpienia Polski do Unii Europejskiej^[7][8][9]. Pomysł inicjatorów skomentowali historycy Norman Davies^[10] i Adam Zamoyski^[11], pisząc m.in.:

Budowa

Budowa Masztu Wolności została sfinansowana przez inicjatorów. Projekt obiektu został stworzony bezpłatnie przez biuro projektowe JSK Architekci^[12] Zbigniewa Pszczulnego i Mariusza Rutza^[13]. Zaprezentowano go władzom Warszawy 31 lipca 2013^[14]. Projekt został zaakceptowany, administracja wydała niezbędne pozwolenia (pozwolenie na budowę – 12 czerwca 2014), a władze miejskie udostępniły grunt pod budowę^[15][16].

Lokalizacja Masztu została wybrana ze względu na fakt, że na Rondzie Zgrupowania AK „Radosław” zbiegają się trzy dzielnice, w których podczas powstania warszawskiego miały miejsce walki – Śródmieście, Wola i Żoliborz. Maszt Wolności ulokowano w zachodniej jego części, pomiędzy Aleją Jana Pawła II i ulicą Okopową^[16].

Pierwotnie zakończenie budowy obiektu planowano na 1 sierpnia 2014, w 70. rocznicę wybuchu powstania warszawskiego. Ze względu na problemy techniczne, rozpoczęcie konstrukcji przesunęło się^[17].

Maszt Wolności miał mieć wysokość 45 metrów, jednak szef miejskiego Biura Architektury Marek Mikos zaproponował jej zwiększenie do 60 metrów. Przyczyną tej zmiany miało być dopasowanie konstrukcji do pobliskich wieżowców^[17]. Ostatecznie maszt – wraz z mechanizmem wciągania flagi (na szczycie) – ma wysokość ok. 63 m, co Artur Nowakowski wiąże z liczbą dni trwania powstania warszawskiego^[18].

Uroczystość pierwszego wciągnięcia na Maszt Wolności flagi państwowej, w asyście Kompanii Honorowej Wojska Polskiego i w obecności prezydenta Warszawy (10 listopada 2014)

Budowa Masztu rozpoczęła się na początku sierpnia 2014. Wykonano odwierty, następnie wylano betonowy fundament, na którym ustawiono stalową konstrukcję, wykonaną w zakładach H. Cegielski z Poznania. Jej osadzenie wymagało przełożenia przewodów trakcji tramwajowej^[9].

Po zakończeniu budowy Maszt Wolności został 10 listopada przekazany miastu stołecznemu Warszawie. Wraz z obiektem, jego fundatorzy dostarczyli także kilka kompletów flag, które mają być wymieniane co kilka miesięcy^[19].

Po raz pierwszy flagę państwową o powierzchni ponad 100 metrów kwadratowych w asyście Kompanii Honorowej Wojska Polskiego wciągnięto na Maszt Wolności 10 listopada 2014, w przeddzień Narodowego Święta Niepodległości. W uroczystości udział wzięła prezydent Warszawy, Hanna Gronkiewicz-Waltz^[3][20].

W styczniu 2015 Maszt został przekazany przez fundatorów na własność władzom miasta^[21].

Konstrukcja

Głównym wykonawcą obiektu była firma FB Antczak z Kalisza^[22]. Maszt Wolności otrzymał formę wrzeciona lub cygara, węższego u dołu i na górze, ale nieco szerszego pośrodku. U dołu obiektu znajduje się lekka, usztywniająca konstrukcja złożona z wielu elementów. Maszt Wolności osadzony jest na fundamencie w kształcie litery „V”, składającym się z 9 pali fundamentowych o łącznej długości 128 metrów i ciężarze ponad 3 ton. Pod nimi wylano ponad 58 metrów sześciennych betonu. Pale związano oczepem żelbetowym (11 ton stali, 100 metrów sześciennych betonu). W zamyśle projektantów, konstrukcja u dołu Masztu ma symbolizować ludzi, którzy trzymają flagę wolności^[9]. Maszt ma ponad 60 metrów wysokości i waży niemal 40 ton.

Na szczycie Masztu Wolności znajduje flaga o powierzchni 100 m², wciągana elektrycznie. Jej owijaniu się wokół konstrukcji zapobiega obrotowy przegub, do którego jest przytwierdzona. Całość jest podświetlana po zmroku^[9].

Zgodnie z zamiarami twórców konstrukcji, co roku 1 sierpnia na Maszt ma być wciągana polska flaga z symbolem Polski Walczącej i powiewać przez 63 dni, czyli czas trwania powstania warszawskiego. W pozostałe 302 dni roku ma tam znajdować się flaga państwowa^[14].

Przy Maszcie ustawiono tablice informacyjne w formie ławek, z napisem^[16]:

Kontrowersje

Budowie Masztu towarzyszyły kontrowersje. Nie zdecydowano się na konsultacje społeczne w sprawie formy i zasadności jego konstrukcji – władze Warszawy wskazywały, że budowa pomnika jest inicjatywą prywatną, a miasto udostępniło jedynie grunty^[16]. Krytykowana była także lokalizacja budowy Masztu Wolności. Radna Warszawy Aleksandra Sheybal-Rostek wskazywała na jej niefortunność, jako niekojarzącą się z powstaniem warszawskim, brak należytego wyeksponowania polskich symboli narodowych i sąsiedztwo nie najwyższych lotów architektury. Twierdziła, że o wiele lepszym miejscem dla budowy Masztu byłby Kopiec Powstania Warszawskiego przy ulicy Bartyckiej^[17].

Pomimo tych wątpliwości, budowa Masztu została zaakceptowana przez Związek Powstańców Warszawskich^[17] oraz Radę Muzeum Powstania Warszawskiego^[9]. Projekt zyskał też poparcie senatora Aleksandra Pocieja, reprezentującego między innymi mieszkańców dzielnicy Wola w Warszawie, na której terenie postawiono Maszt Wolności.

Uwagi

Przypisy

Linki zewnętrzne

• 60-metrowy maszt wolności na Rondzie Radosława; wywiad z pomysłodawcą i fundatorem, Arturem Nowakowskim (podsumowanie 3 lat pracy, uzgodnień, konsultacji i prezentacji; TVP Info, 10.11.2014)