Mateusz Butrymowicz

Mateusz Antoni Butrymowicz

Topór
Rodzina	Butrymowiczowie herbu Topór
Data urodzenia	1745
Data śmierci	1814
Ojciec	Jakub Butrymowicz
Matka	Anastazja NN.
Odznaczenia

Mateusz Antoni Butrymowicz herbu Topór (ur. 1745, zm. 1814) – sędzia grodzki piński, poseł powiatu pińskiego na Sejm Czteroletni w 1788 roku^[1], kawaler orderów, zaufany hetmana Michała Kazimierza Ogińskiego.

Życiorys

Ukończył pińskie kolegium jezuickie. Od 1776 roku porucznik petyhorski. Był topografem i kartografem wojskowym. W 1778 roku objął godność koniuszego pińskiego, w 1780 – miecznika. Od 1783 roku sędzia grodzki piński, od 1785 – podstarości piński.

Deputat powiatu pińskiego na Trybunał Główny Wielkiego Księstwa Litewskiego kadencji wileńskiej w 1781/1782 oraz 1786/1787 roku^[2]. Od 1788 roku był posłem na Sejm Wielki, wchodził w skład komisji skarbowej i komisji ds. buntów. Na sejmowym posiedzeniu 16 kwietnia 1789 roku oskarżył prawosławnych duchownych o wywołanie buntów wśród chłopów. Między innymi wskutek jego głosu Sejm uchwalił konstytucję nakazującą im składanie przysięgi wiernopoddańczej, a także zezwalającej na wydalenie prorosyjskich agitatorów^[3]. W czasie obrad Sejmu wiele zajmował się również tematyką żydowską, był propagatorem szerokiego udziału Żydów we wszelkich dziedzinach życia społeczno-politycznego, gospodarczego i kulturalnego Polski^[4]. Swoje poglądy wyłożył w opracowaniu Sposób uformowania Żydów polskich w pożytecznych krajowi obywatelów^[5]. Członek Zgromadzenia Przyjaciół Konstytucji Rządowej^[6].

Z inicjatywy hetmana Michała Ogińskiego zajmował się budową Kanału Ogińskiego i Kanału Królewskiego, przy czym budową tego drugiego osobiście kierował. Po zakończeniu budowy Kanału Królewskiego wiosną 1784 r. Butrymowicz wysłał do Warszawy całą flotyllę statków z towarami poleskimi: świeżym miodem, suszonymi rybami i grzybami, woskiem, kaszą jęczmienną, łojem wołowym itp., co zaskoczyło ludność stolicy i samego króla^[7]. We wrześniu tegoż roku Stanisław August złożył wizytę na Polesiu, uroczyście otwierając kanał dla żeglugi. Miał wielkie zasługi dla wybicia przez poleskie błota traktów z Pińska do Słonimia oraz na Wołyń^[8]. Za zasługi dla komunikacji odznaczonym orderami: Orła Białego i Świętego Stanisława. Brak jest informacji co do jego losów po wojnie w obronie Konstytucji 3 Maja.

Świetnie zarządzał osobistym majątkiem. Jako pierwszy na Polesiu prowadził rozległe prace melioracyjne i stosował zaawansowane zabiegi agrotechniczne. Wiele uwagi poświęcał oświeceniu swoich chłopów. M. in. w wiosce Łopatyn otworzył szkołę dla dzieci rzemieślników i chłopów, gdzie początkowo nauczano czytać i pisać, a następnie różnych rzemiosł^[7]. W Pińsku w latach 1784-1790 zbudował pałac w stylu klasycystycznym. Kamień węgielny pod budowlę osobiście położył król Stanisław August w 1784 r. Był dwukrotnie żonaty. Z pierwszą żoną miał córkę Józefę, wydaną za Michała Ordę. Synem tej pary, wnukiem Mateusza Butrymowicza był Napoleon Orda.

Imię Mateusza Butrymowicza nosiła w dwudziestoleciu międzywojennym jedna ze szkół powszechnych w Lublinie (obecna Szkoła Podstawowa nr 24 im. Partyzantów Lubelszczyzny w Lublinie)^[9].

Przypisy

Bibliografia

• Helena Waniczkówna, Butrymowicz Mateusz, [w:] Polski Słownik Biograficzny, Wrocław-Kraków, 1937.

Linki zewnętrzne

• Maciej Butrymowicz, [w: Sejm-wielki.pl]
• Dzieła Mateusza Butrymowicza w bibliotece Polona