Matthieu Ricard

Matthieu Ricard
Ilustracja
Matthieu Ricard w roku 2008
Data i miejsce urodzenia

15 lutego 1946
Francja

Zawód, zajęcie

biochemik, pisarz, fotografik, osobisty sekretarz Dilgo Khyentse Rinpocze, oficjalny tłumacz Dalajlamy XIV na język francuski

Miejsce zamieszkania

klasztor Shechen w Katmandu (Nepal)

Narodowość

francuska

Tytuł naukowy

doktor
(genetyka molekularna)

Alma Mater

Instytut Pasteura
(uczeń François Jacoba)
nauki tradycji Ningma u Kangyura Rinpocze, szkoła Ningma

Wyznanie

mnich buddyjski (buddyzm tybetański)

Rodzice

Jean-François Revel(ang.),
Yahne le Toumelin

Odznaczenia
Kawaler Orderu Narodowego Zasługi (Francja)
Strona internetowa
Matthieu Ricard i Jean-François Revel(ang.), tytułowi Mnich i filozof (fr. Le moine et le philosophe), współautorzy książki[a]

Matthieu Ricard ne. माथ्यु रिका (ur. 15 lutego 1946 w Aix-les-Bains, region Rodan-Alpy) – francuski biochemik (cytologia, genetyka molekularna), pisarz i fotografik, mnich buddyjski (szkoła ningma buddyzmu tybetańskiego, klasztor Shechen w Katmandu[2]), towarzyszący Dalajlamie XIV jako jego „prawa ręka” i oficjalny tłumacz na język francuski, nazywany „najszczęśliwszym człowiekiem na ziemi”[b].

Życiorys

Atmosfera rodzinnego domu

Matthieu Ricard urodził się 15 lutego 1946 roku w Aix-les-Bains. Jest synem francuskiego filozofa i pisarza Jean-François Revel (oryg. Jean-François Ricard) i Yahne le Toumelin, artystki malarki[4][5][6].

Matka, związana w młodości ze społecznością żeglarską Le Croisic (córka żeglarza, której brat odbył trzyletni samotny rejs wokółziemski[7]), studiowała malarstwo i grafikę w Académie de la Grande Chaumière w Paryżu i w Institut Français in Mexico Painter. Jej prace, prezentowane na licznych wystawach, wysoko oceniał André Breton. Kierując się m.in. jego opinią, że twórca powinien koncentrować się na swoim wnętrzu, wstąpiła w roku 1968 do klasztoru tybetańskiego. Jej twórczość obejmuje malarstwo akwarelowe, scenografię teatralną, projektowanie kostiumów teatralnych i inne techniki wyrazu artystycznego (m.in. w plenerach Périgord)[8][9][10].

Ojciec, znany jako „książę polemistów”, miał wszechstronne zainteresowania i zdolności. Był bezwzględnym ateuszem i wolterianinem, demaskatorem perfidii komunizmu, ciętym polemistą, autorem licznych książek[11], m.in. o wymownych tytułach „Ani Marks, ani Jezus”, „Nowa cenzura”, „Pokusa totalitarna”, „Jak giną demokracje” (fr. Comment les démocraties finissent, książka dostępna w Polsce ok. 1970 roku w drugim obiegu[12][13]), „Bezużyteczna wiedza”. Interesował się również sytuacją gospodarczo-polityczną krajów Europy Środkowo-Wschodniej po roku 1989. Przestrzegał młode demokracje przed poważnymi zagrożeniami[14][15].

Ojcem chrzestnym Mathieu Ricarda był Georgij Gurdżijew, filozof, mistyk i okultysta, pod którego wpływem była Yahne le Toumelin[16].

Dzieci, wychowywane w inspirującej atmosferze domu Jean-François Revela i Yahne le Toumelin, miały możliwość przebywania wśród intelektualnej i artystycznej elity Paryża. Mathieu Ricard nawiązał bliski kontakt z Luisem Buñuelem, Igorem Strawińskim, Henrim Cartierem-Bressonem. Studiował muzykę klasyczną, ornitologię i fotografikę[16][6][17].

W domu Ricardów dzieciom pozostawiono dużą swobodę wyrażania przekonań. Mathieu Ricard został mnichem tybetańskim, jego brat przeszedł na judaizm, a siostra na prawosławie[14]. Efektem rodzinnych debat była m.in. wydana później książka-bestseller pt. „Mnich i filozof”[14][1][18].

Studia w Paryżu

Odbył w Paryżu studia biologiczne, zakończone w roku 1972 doktoratem w dziedzinie genetyki molekularnej (obiektem badań cytologicznych były E. coli[17]). Pracę wykonywał w Instytucie Pasteura, pod naukową opieką François Jacoba, laureata Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny (1965). Wyrazem biologicznych zainteresowań Ricarda jest też jego książka na temat migracji zwierząt, wydana w roku 1969 pt. The Mystery of Animal Migration (Hill & Wang, NY)[6][2].

Jeszcze przed zakończeniem pracy doktorskiej odbył w roku 1967 pierwszą podróż do Indii. Chciał poznać sytuację tybetańskich mistrzów, zmuszonych do ucieczki z zajętego przez Chiny Tybetu (zob. buddyzm tybetański po roku 1950). Potrzebę wyjazdu poczuł pod wrażeniem, jakie wywarł na nim film z roku 1966 pt. Przesłanie Tybetańczyków, a przede wszystkim jego 5-minutowa sekwencja – twarze dziesiątek patrzących w kamerę medytujących mistrzów (producentem filmu był znajomy matki z Office de radiodiffusion-télévision française, Arnaud Desjardins)[7]. W czasie tej podróży spotkał przedstawicieli buddyzmu tybetańskiego i uległ fascynacji buddyjską filozofią. Po powrocie do Paryża zakończył pracę doktorską, po czym postanowił porzucić naukową karierę w dziedzinie biologii. W roku 1972 wyjechał w Himalaje na stałe[6][4][16].

Himalaje

Nauka filozofii tybetańskiej

Szczyt Kailash we wschodnim Tybecie, w pobliżu miejsca medytacji M. Ricarda w górskiej pustelni o powierzchni 6 m²[3][19]

Podróż do Indii w roku 1967 była życiowym przełomem, mimo że Matthieu Ricard nie był do niej dobrze przygotowany – nie znał języka tybetańskiego i angielskiego, a jedynie niemiecki, łacinę i grekę na poziomie szkolnym. Do ważnych spotkań doszło dzięki pomocy przyjaciela – francuskiego ginekologa i położnika (Frédérick Leboyer[20]), który przyjechał do Indii kilka miesięcy wcześniej. Leboyer zaprowadził go do lamy Kangyura Rinpocze[21] (zob. Rinpocze), jednego z bohaterów filmu Przesłanie Tybetańczyków, nauczyciela tradycji Ningma. Dzień tego spotkania w dwuizbowej chacie lamy w pobliżu Dardżyling, 2 czerwca 1967 roku, Ricard uważa za początek swojego prawdziwego życia. Zachwycił się spokojem i odczuwalnym współczuciem, a równocześnie wielką siłą woli lamy. Przebywał u niego przez trzy tygodnie, a w latach 1967–1972 – do czasu przyjazdu na stałe – wracał do Indii na letnie wakacje. Po roku 1972 pod opieką Kangyura Rinpocze (1898–1975) został praktykującym wyznawcą tybetańskiego buddyzmu[22].

Po śmierci Kangyura Rinpocze Ricard korzystał z pomocy jego najstarszego syna, Tulku Pemy Wangyala (późniejszego założyciela ośrodków medytacji w dolinie Dordogne)[23]. W roku 1979 został mnichem[22].

Buddyjski mnich i filozof

Dalajlama XIV (z oficjalnym tłumaczem) w czasie rozmowy z Muriel Marland-Militello i Corinne Lepage na spotkaniu z parlamentarzystami w Tuluzie (15 sierpnia 2011)[c]

Przez 12 lat był osobistym sekretarzem Dilgo Khyentse Rinpocze. Od roku 1989 towarzyszy Dalajlamie XIV jako jego „prawa ręka” i oficjalny tłumacz na język francuski[4][25].

Zadania tłumacza Dalajlamy XIV (Tenzin Gjaco, imię duchowe: Najczcigodniejszy, Doskonałej Chwały, Elokwentny, Inteligentny Dzierżawca Nauk, Ocean Mądrości) są znacznie trudniejsze od zadań tłumaczy dokonujących przekładów ze źródłowego na docelowy język strefy cywilizacji zachodniej[d], w którym często nie występują liczne pojęcia z dziedziny filozofii buddyjskiej (opartej na wschodnich dociekaniach natury ludzkiego umysłu, trwających ponad dwa tysiące lat[29][30]) lub są one niedokładnie lub niepoprawnie rozumiane (zob. np. pięć skupisk i sześć światów, traktowanych niekiedy jako przenośne określenia stanów ludzkiego umysłu, Budda Siakjamuni i jego Cztery Szlachetne Prawdy). Dalajlama XIV jest głęboko zainteresowany postępami zachodniej nauki (zob. metoda naukowa, paradygmat[e]), zwłaszcza neurobiologicznymi obserwacjami działania mózgu, wynikami badań dotyczących powstawania emocji i świadomości. Często natrafiając w zachodnim środowisku naukowym na dowody lekceważenia buddyjskich doświadczeń[34][35] (zob. problem demarkacji) podjął inicjatywę utworzenia forum międzynarodowego dialogu „Mind and Life Dialogues” na tematy z wielu dziedzin nauki – filozofii, psychologii, neurobiologii[36] (dialogi są organizowane w Mind & Life Institute, którego członkiem jest Ricard[37]).

Liczne próby porozumienia się ponad granicami kultur i między grupami ludzi, posługujących się hermetycznymi specjalistycznymi językami, zamieścił Daniel Goleman w swojej relacji z przebiegu debaty na temat emocji destrukcyjnych, przeprowadzonej w roku 2000[38]. Matthieu Ricard brał w tym spotkaniu udział jako tłumacz Dalajlamy oraz reprezentant filozofów buddyjskich[39] (zagadnienie widziane z punktu widzenia filozofii zachodniej przedstawiał Owen Flanagan z Duke University[40]). Ricard omawiał – próbując znaleźć słowa zrozumiałe dla wszystkich uczestników debaty – m.in. różnice między wschodnim i zachodnim spostrzeganiem poczucia własnej wartości, świadomości własnych osiągnięć i szacunku do samego siebie (zob. samoświadomość), opisywał buddyjskie koncepcje znaczenia miłości (zob. np. miłość platoniczna, chrześcijańska, własna), włącznie z miłością romantyczną i przyjaźnią[41], siedem rodzajów szczęścia[42], współczucie, jako pragnienie, aby wszyscy mogli być wolni od cierpienia i jego przyczyn[43] (zob. pierwsza Szlachetna Prawda o Cierpieniu). Występował na spotkaniu również jako uczestnik programu badawczego Utrzymywanie Równowagi Emocjonalnej, który znajdował się wówczas w fazie pilotażowej (brał udział w opracowywaniu metod treningu świadomości)[44]

Pisarz i fotograf

W Himalajach M. Ricard kontynuuje działalność literacką oraz fotograficzną, rozpoczętą przed wyjazdem z Francji (Le moine et le philosophe i The Mystery of Animal Migration). Tematem jego dzieł są – widziane w świetle filozofii buddyjskiej – problemy szczęścia, altruizmu, celów i technik medytacji (np. L’art de la méditation[45]). Zajmuje się również tłumaczeniem dzieł swoich tybetańskich mistrzów (np. The Collected Works of Dilgo Khyentse, The Great Medicine That Conquers Clinging to the Notion of Reality: Steps in Meditation on the Enlightened Mind, by Shechen Rabjam Rinpoche) i opracowywaniem ich biografii. Jest autorem cenionych opracowań na temat życia i prac Dilgo Khyentse Rinpocze[46][47][48]. Wysoko oceniane są albumy fotograficzne Ricarda, tj. Ode to Beauty lub Bhutan: The Land of Serenity[49]. W jego galerii portretów znajdują się m.in. zdjęcia mistrza Dilgo Khyentse Rinpoche i chłopca, którego uznano za jego reinkarnację (Ogyen Tendzin Jigme Lhundrup)[50][51].

Dochody ze sprzedaży wydawnictw są przeznaczane na pomoc humanitarną – finansowanie stowarzyszenia Karuna-Shechen[52].

Naukowiec w Center for Investigating Healthy Minds w UW–Madison

Ricard był uczestnikiem przełomowych badań, prowadzonych od roku 2000 w ramach powstawania nowej dziedziny wiedzy – „kontemplacyjnej neuronauki”, wykorzystującej buddyjskie doświadczenia w zakresie medytacji i nowoczesne techniki badania aktywności mózgu, stosowane w neurobiologii afektywnej – funkcjonalne obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego, pozwalające m.in. obserwować efekty pojawiające się w czasie zmian nastroju (zob. neuroobrazowanie), oraz elektroencefalografię o spotęgowanych możliwościach i pozytonową tomografię emisyjną [53]. Kliniczne badania aktywności mózgu osób medytujących (adeptów i mistrzów, mających ponad 10 tys. godzin praktyki) wykonywano przez niemal 15 lat w ok. 20 uniwersytetach, w tym głównie w Center for Investigating Healthy Minds w University of Wisconsin-Madison[34] pod kierownictwem Richarda Davidsona (członka Mind & Life Institute[37]). W badaniach uczestniczyło ponad 100 osób – świeckich adeptów medytacji i mnichów, mających za sobą tysiące godzin praktyki[34] (podczas 3-letniego odosobnienia w pustelni mnisi medytują 12 godzin dziennie, a potem 3–4 godzin dziennie[3]). Jednoznacznie potwierdzono, że u osób doświadczonych w medytacjach, np. o współczuciu dla wszystkich czujących istot, pojawia się stan dobrego samopoczucia związany z aktywnością lewej części kory przedczołowej (część prawa jest aktywna w czasie odczuwania emocji destrukcyjnych, tj. złość, strach). Taka lateralizacja kory jest tym wyraźniejsza, im większe doświadczenie w medytacji ma dana osoba (M. Ricard osiągnął wyniki rekordowe w grupie wszystkich poddanych badaniom). Stwierdzono, że podobne do medytacji buddyjskiej ćwiczenia umysłu mogą być skuteczne np. w leczeniu depresji lub chronicznego bólu (prowadzą do trwałej zmiany struktury sieci neuronowej)[3][34][54][55].

1
2
3
Stosowanymi w University of Wisconsin-Madison technikami badawczymi są: funkcjonalne obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego, pozwalające m.in. obserwować pojawiające się w czasie zmian nastroju zmiany aktywności poszczególnych obszarów mózgu (zob. neuroobrazowanie), i elektroencefalografia (EEG)[f]

Publikacje

Książki

Wybór według strony internetowej www.matthieuricard.org[57]

Autorstwo i współautorstwo[57][58]
  • Altruism: The Power of Compassion to Change Yourself and the World
  • The Skill of Happiness
  • Why Meditate: Working with Thoughts and Emotions
  • The Monk and the Philosopher: A Father and Son Discuss the Meaning of Life (współautor: Jean-François Revel)
  • The Quantum and the Lotus: A Journey to the Frontiers Where Science and Buddhism Meet (współautor: Trinh Xuan Thuan)
  • Happiness: A Guide to Developing Life's Most Important Skill
  • The Art of Meditation
  • The Spirit of Tibet: The Life and World of Khyentse Rinpoche, Spiritual Teacher
  • On the Path to Enlightenment – Heart Advice from the Great Tibetan Masters
  • Buddhist Himalayas (fot. Olivier i Danielle Föllmi, Matthieu Ricard)
Albumy fotograficzne[59]
  • An Ode to Beauty
  • Tibet : Regards de compassion
  • The Heart of Compassion: The Thirty-seven Verses on the Practice of a Bodhisattva
  • Bhutan: The Land of Serenity
Przekłady[60]
  • Shechen Rabjam Rinpoche, The Great Medicine That Conquers Clinging to the Notion of Reality: Steps in Meditation on the Enlightened Mind
  • The Life of Shabkar: The Autobiography of a Tibetan Yogin
  • Rainbows Appear: Tibetan Poems of Shakbar
  • The Heart Treasure of the Enlightened Ones: The Practice of View, Meditation, and Action: A Discourse Virtuous in the Beginning, Middle, and End
  • The Excellent Path to Enlightenment: Oral Teachings on the Root Text of Jamyang Khyentse Wangpo
  • The Wish-Fulfilling Jewel
  • The Hundred Verses of Advice: Tibetan Buddhist Teachings on What Matters Most
Książki w języku polskim
  • Matthieu Ricard, Jean-Francois Revel, Mnich i filozof[1][18] ISBN 83-87-588-50-4
  • Matthieu Ricard, Xuan Thuan Trinh, Nieskończoność w jednej dłoni. Od Wielkiego Wybuchu do Oświecenia ISBN 83-89375-19-2
  • Matthieu Ricard, W obronie szczęścia ISBN 83-60207-05-4
  • Matthieu Ricard, Sztuka medytacji ISBN 978-83-60656-05-1
  • Matthieu Ricard, Na drodze do oświecenia ISBN 978-83-937712-7-1

Artykuły naukowe

Wybór według strony internetowej www.matthieuricard.org[61]:

  • Differential pattern of functional brain plasticity after compassion and empathy training
  • The Dalai Lama: Happiness through wisdom and compassion, Matthieu Ricard, International Journal of Wellbeing, 1(2)
  • Long-term meditators self-induce high-amplitude gamma synchrony during mental practice, Antoine Lutz, Matthieu Ricard, i wsp., Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 2004, 101(46)
  • Meditation and the startle response: A case study, Robert W. Levenson, Paul Ekman, Matthieu Ricard, Emotion 2012, 12(3)
  • Buddhist and psychological perspectives on emotions and well-being, Paul Ekman, Richard Davidson, Matthieu Ricard, B. Alan Wallace, Current Directions in Psychological Science 2005, 14(2)
  • Measuring happiness: from fluctuating happiness to authentic—durable happiness, Michaël Dambrun, Matthieu Ricard i wsp., Frontiers in Personality Science and Individual Differences 2012
  • Self-centeredness and selflessness: A theory of self-based psychological functioning and its consequences for happiness, Michaël Dambrun, Matthieu Ricard, Review of General Psychology 2011, Vol. 15, No. 2
  • seria artykułów na temat psychologii pozytywnej, altruizmu i szczęścia w: Transcendence of the self and happiness: a test of the happiness model based on centered-decentered self, Michaël Dambrun i Matthieu Ricard w: International Journal of Social Psychology, Number 93; Les Cahiers Internationaux de Psychologie Sociale (C.I.P.S.), Number 93

Artykuły nt. buddyzmu

Wybór według strony internetowej www.matthieuricard.org[62]

  • Brief chronological compendium of spiritual masters and great scholars of Tibetan Buddhism
  • INA.fr Buddhism, a path to enlightenment
  • The benefits of meditating on impermanence
  • Why do Buddhists venerate the Buddha?
  • Reincarnation is not the rebirth of a self
  • Inner peace is not apathy
  • A Piece of Advice
  • How to approach death
  • A remarkable life
  • Emptiness
  • Impermanence
  • The Science of the Mind

Edukacja otwarta

Ricard jest bardzo czynnym popularyzatorem dziedziny swojej działalności naukowej. Prowadzi seminaria i warsztaty, udziela licznych wywiadów zainteresowanym dziennikarzom itp.[63] (np. wywiad dla „Le Temps” pt. Aktywne współczucie[64]). Wykłady Ricarda są publikowane w internetowych portalach edukacyjnych, np. w „Google Tech Talks”[65] lub Technology, Entertainment and Design (TED)[66].

Działalność charytatywna – Karuna-Shechen

Kierując się ideą współczucia w działaniu[67] Matthieu Ricard założył w roku 2000 charytatywną organizację non-profit, nazwaną Karuna-Shechen (zob. karuna; Shechen – m.in. główny klasztor Nyingmapa w Tybecie[68][69]). Organizacja jest dofinansowywana przez Matthieu Ricarda (zyski z jego działalności wydawniczej) i innych darczyńców. Zarządza (we współpracy z lokalnymi partnerami) programami, realizowanymi w dziedzinie podstawowej opieki zdrowotnej (np. budowa kliniki chirurgicznej w Tybecie), edukacji (m.in. budowa Bamboo Schools, pierwsza „bambusowa uczelnia” w Nepalu) i usług społecznych dla populacji Indii, Nepalu i Tybetu (np. uruchamiania wiejskich instalacji energetyki słonecznej) Stara się zaspakajać specyficzne potrzeby i aspiracje społeczności regionu, troszcząc się o jego unikalne dziedzictwo kulturowe. Dużą wagę przywiązuje do rozwiązania problemu równouprawnienia kobiet (m.in. edukacja dziewcząt, nieformalny program edukacyjny dla ubogich kobiet w Indiach)[52][70]

Za swoją działalność humanitarną otrzymał francuski Order Narodowy Zasługi[71].

Uwagi

  1. ↑ Książka jest zapisem rozmowy między ojcem (prezentującym postawę zachodniego mędrca-analityka) i synem (buddyjskim mnichem) o ludzkim życiu, widzianym z perspektywy Zachodu i Wschodu (w tym Tybetu). Rozmowa dotyczy m.in. metafizyki, psychologii, fizyki, polityki. Konfrontując dwie tradycje filozoficzne, autorzy m.in. skłaniają czytelników do porzucenia stereotypu, że filozofia buddyjska zaleca wycofanie ze świata (nawet nihilizm). Zwracają uwagę, że oświecony przysięga wracać na świat, dopóki jest na nim cierpienie (medytuje nie po to by znaleźć się w stanie nirwany, pozbywając się niewiedzy, lecz by skuteczniej pomagać cierpiącym)[1]
  2. ↑ Definicja szczęścia nie jest jednoznaczna. Według Henriego Bergsona[3] Żaden wielki myśliciel nie definiuje jasno szczęścia, by każdy z osobna mógł zrobić to według własnych zasad. Jedną z miar szczęścia jest umiejętność szybkiego uwalniania się od destruktywnych emocji i zachowywania jak najdłużej osiągniętego stanu spokoju (równowaga emocjonalna). Plastyczność mózgu umożliwia człowiekowi (w każdym wieku) kształcenie tych umiejętności – przekształcanie swojego mózgu metodą opracowaną z wykorzystaniem doświadczeń medytujących buddyjskich mnichów (systematyczny trening mózgu, będący odpowiednikiem ćwiczeń gimnastycznych poprawiających sprawność fizyczną). Badania fMRI wielu medytujących osób, wykonywane m.in. przez Richarda Davidsona w University of Wisconsin-Madison, pozwoliły wykazać, że miarą efektywności takich treningów mózgu może być zwiększenie szybkości przemieszczenia obszaru aktywności kory przedczołowej w lewą stronę, związaną z odczuwaniem emocji pozytywnych, i wzrost trwałości tego stanu (odporności psychicznej). Matthieu Ricard okazał się rekordzistą w tej dziedzinie[3].
  3. ↑ Na zdjęciu – chwila wręczania Dalajlamie XIV statuetki białego byka przez Muriel Marland-Militello w imieniu stowarzyszenia Comité Radicalement Anti Corrida[24].
  4. ↑ Przykład: W psychologii zachodniej, rozwijającej się w kulturze europejskiej i amerykańskiej, istnieją wyodrębnione pojęcia „emocja” i „myślenie” (rozum). W psychologii buddyjskiej jest używane słowo szepa. Często jest ono tłumaczone jako „świadomość” albo „poznanie” (poznanie? procesy poznawcze?) a w rzeczywistości (wyjaśnienie Dalajlamy XIV) jest bliskie określeniu „wydarzenie psychiczne” (w buddyzmie „dolegliwość”) i obejmuje znaczenia pojęć „myśl”, „wyobrażenie”, „emocja”[26]. Komentując pojęcie „świadomość” Dalejlama wskazuje, że buddyści przyjmują wszystkie stwierdzenia nauki, że coś istnieje, natomiast zachowują własny punkt widzenia na zjawiska, które ostatecznego naukowego wyjaśnienia jeszcze się nie doczekały (brak potwierdzenia, że coś istnieje, nie oznacza że nie istnieje). Uważa, że buddyjskie spojrzenie na naturę świadomości i możliwości rozwoju wewnętrznego może zrównoważyć niekorzystne skutki innowacji naukowych i technologicznych, m.in. zanik wartości etycznych (Dalajlama XIV jest autorem książki Etyka na nowe tysiąclecie[27])[28].
  5. ↑ Od omówienie problemów zmienności paradygmatu w nauce rozpoczęło się w roku 1987 pierwsze z cyklu spotkań „Mind and Life Dialogues”. Fizyk i filozof Jeremy Hayward[31] omawiał historię nauki, w tym jej drogę od empiryzmu logicznego do sformułowania koncepcji Thomasa Kuhna o zmianach paradygmatu. Najdokładniej analizował sytuację w fizyce, gdy pojawienie się mechaniki kwantowej (obecnie paradygmat fizyki i chemii) podważyło twierdzenia Isaaca Newtona, będące dotychczas nienaruszalną podstawą mechaniki[32] (zob. kryzysy w nauce). Do podobnego przełomu w postawach wobec medycyny tybetańskiej doszło w Stanach Zjednoczonych, gdy rozpoczęto finansowanie badań w nowej dziedzinie – neurobiologii. W roku 1999 Richard Davidson uzyskał grant w wysokości 11 mln USD na badania wpływu medytacji na umysł i funkcje układu wewnątrzwydzielniczego (mimo że we wniosku nie ukrywał słowa „medytacja”)[33]. Wciąż do przełamania granic między Wschodem i Zachodem nie doszło np. w dziedzinie antropologii filozoficznej, często datowanej od Platona i Arystotelesa. Podobną wymowę ma źródłosłów pojęcia charytatywność i definicja humanitaryzmu, mimo że np. altruizm i miłosierdzie to również Bodhićitta (pragnienie uwolnienia wszystkich istot od cierpienia) albo karuna.
  6. ↑ Barry Kerzin[56], współpracownik R. Davidsona i M. Ricarda (na zdjęciu – z siecią elektrod EEG, w czasie eksperymentów wykonywanych w roku 2008 w University of Wisconsin-Madison) jest założycielem Altruism Medicine Institute – instytucji, która prowadzi i wspiera badania naukowe, zmierzające do opracowania metod zwalczania cierpienia (opartych na doświadczeniach buddyzmu), do rozwoju globalnych systemów ochrony zdrowia publicznego, w tym zdrowia psychicznego (zob. też dobrostan subiektywny)[54].

Przypisy

  1. ↑ a b c Aneta Pierzchała. Revel, Jean-Francois; Ricard, Matthieu: Mnich i filozof. „Gazeta Wyborcza, Wyborcza.pl”, 2001-01-20. Agora SA. 
  2. ↑ a b Goleman 2003 ↓, s. 548.
  3. ↑ a b c d e Matthieu Ricard (translated by Kinga Garnette-Skorupska): Matthieu Ricard o nawykach szczęścia (ang.). W: Wykład na TED (konferencja) 2004 [on-line]. www.ted.com, 2007. [dostęp 2015-12-28].
  4. ↑ a b c A propos de Matthieu Ricard (fr.). W: www Matthieu Ricard; Moine, bouddhiste, photographe et auteur [on-line]. matthieuricard.org. [dostęp 2015-12-27].
  5. ↑ Matthieu Ricard Moine, photographe et auteur (fr.). W: Question de, Une revue qui explore le sens de la vie [on-line]. www.questionde.com. [dostęp 2015-12-28].
  6. ↑ a b c d Matthieu Ricard – biography; The Happiest Man in the World by Training His Mind with Authentic Tibetan Bouddhist Teachers (ang.). W: Witryna 'Training the Mind' [on-line]. www.trainingthemind.org. [dostęp 2015-12-29].
  7. ↑ a b Goleman 2003 ↓, s. 124.
  8. ↑ Yahne le Toumelin (ang.). W: 70 Years of Painting : Biography [on-line]. www.rireduciel.com. [dostęp 2015-12-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-02)].
  9. ↑ Alain Gourhant: Avec Yahne Le Toumelin, la peinture réintégre la Source de Lumière (fr.). W: Psychothérapie intégrative [on-line]. www.psychotherapie-integrative.com. [dostęp 2018-03-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-20)].
  10. ↑ Yahne Le Toumelin INA 27.07.1992 (fr.). W: Reportage de Violaine Dejoie-Robin sur Yahne Le Toumelin pour l'émission Estivales diffusée le 27 Juillet 1992 sur France 3 Aquitaine. [on-line]. www.youtube.com, 27.07.1992 )05.10.2014. [dostęp 2015-12-28].
  11. ↑ inauthor:"Jean Francois Revel". W: wyszukiwarka Google.pl [on-line]. www.google.pl. [dostęp 2015-12-29].
  12. ↑ Jean François Revel, Branko M. Lazić: Comment les démocraties finissent. W: Informacje bibliograficzne o książce [on-line]. B. Grasset, 1983. [dostęp 2015-12-29].
  13. ↑ Jean-François Revel (tłumaczenie Feliks Sarnecki): Jak giną demokracje (wyd. CDN); oryg. fr. Comment les démocraties finissent. W: Informacje bibliograficzne o książce [on-line]. lubimyczytac.pl. [dostęp 2015-12-29].
  14. ↑ a b c Stefan Rieger: Śmierć Jean-François Revela, księcia polemistów (pol.). W: Radio France Internationale RFI po polsku [on-line]. www1.rfi.fr, 2010-02-22. [dostęp 2015-12-27].
  15. ↑ prowadzący rozmowę – Dariusz Rosiak: Jean-François Revel o Europie Środkowo-Wschodniej i ZSRR po 1989 roku (pol.). W: Radio France Internationale [on-line]. ninateka.pl, 1990. [dostęp 2015-12-27].
  16. ↑ a b c Goleman 2003 ↓, s. 124–127.
  17. ↑ a b Want to ne happy? Slown down. W: Guy Raz, Pico Iyer and Matthieu Ricard discuss mindfulness and the importance of being still at TED Global 2014 [on-line]. ideas.ted.com, 2015-01-23. [dostęp 2016-01-01].
  18. ↑ a b Matthieu Ricard & Jean-Francois Revel (tłumaczenie: Adam Kozieł): Mnich i filozof. W: Informacje bibliograficzne na www.buddyzm.edu.pl/cybersangha [on-line]. Biuro Informacji Gospodarczej Sp. z o.o., Szczecin. [dostęp 2015-12-29].
  19. ↑ Najszczęśliwszy człowiek świata. „Wyborcza.pl”, 2014-09-20. Agora SA. 
  20. ↑ Suchergebnis zu "Frédérick Leboyer" (niem.). W: Biogram autora książek 'Das Fest der Geburt' i 'Sanfte Hände' [on-line]. Verlagsgruppe Random House GmbH. [dostęp 2015-12-30].
  21. ↑ Kangyur Rinpoche (ang.). W: Rigpa Wiki [on-line]. www.rigpawiki.org. [dostęp 2015-12-30].
  22. ↑ a b Goleman 2003 ↓, s. 124–125.
  23. ↑ Pema Wangyal Rinpoche (ang.). www.rigpawiki.org. [dostęp 2015-12-30].
  24. ↑ Qui sommes-nous ?. W: Strona internetowa 'Comité Radicalement Anti Corrida' CRAC Europe [on-line]. [dostęp 2016-01-02].
  25. ↑ Goleman 2003 ↓, s. 86, 548.
  26. ↑ Goleman 2003 ↓, s. 121.
  27. ↑ Piotr Bielski. Wizja etyki politycznej Dalajlamy XIV. „Libertas. Miesięcznik ludzi wolnych”, 31 sierpnia 2010. ISSN 1689-6688. Cytat: Dalajlama XIV: „ilekroć słyszę złe wiadomości z Tybetu – a niestety zdarza się to bardzo często – pierwszą reakcją jest naturalnie dojmujący smutek. Umieszczając jednak nowe informacje w kontekście i przypominając sobie, że wolność, prawda i sprawiedliwość muszą w końcu triumfować – bo to właściwie leży w ludzkiej naturze – przekonuję się, że mogę sobie ze smutkiem poradzić. Rzadko, bardzo rzadko, nawet przy najgorszych wieściach, pojawia się we mnie bezsilny gniew, który tylko zatruwa umysł, zasiewa w sercu gorycz i osłabia wolę”.. 
  28. ↑ Goleman 2003 ↓, s. 9–11.
  29. ↑ Goleman 2003 ↓, s. 13.
  30. ↑ Goleman 2003 ↓, s. 305.
  31. ↑ Jeremy Hayward (ang.). W: Strona internetowa Shambhala International (Vajradhatu), Shambhala Meditation Center [on-line]. shambhala.org. [dostęp 2018-03-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-11)].
  32. ↑ Goleman 2003 ↓, s. 76–77.
  33. ↑ Goleman 2003 ↓, s. 276–277.
  34. ↑ a b c d Matthieu Ricard, Antoine Lutz, Richard J. Davidson. Umysł medytującego. „Świat Nauki”, 2014. Prószyński Media. ISSN 0867-6380. 
  35. ↑ Goleman 2003 ↓, s. 75–76.
  36. ↑ Dialogues with the Dalai Lama (ang.). W: Strona internetowa 'Mind & Life Institute' [on-line]. www.mindandlife.org. [dostęp 2018-03-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-07-01)].
  37. ↑ a b People (ang.). W: Strona internetowa The Mind & Life Institute [on-line]. www.mindandlife.org. [dostęp 2016-01-05].
  38. ↑ Goleman 2003 ↓.
  39. ↑ Goleman 2003 ↓, s. 96.
  40. ↑ Owen Flanagan, James B. Duke Professor of Philosophy and Professor of Neurobiology and Affiliate of the Duke Initiative for Science & Society (ang.). W: Faculty Database Philosophy Arts & Sciences Duke University [on-line]. fds.duke.edu. [dostęp 2015-12-29].
  41. ↑ Goleman 2003 ↓, s. 100.
  42. ↑ Goleman 2003 ↓, s. 213.
  43. ↑ Goleman 2003 ↓, s. 220.
  44. ↑ Goleman 2003 ↓, s. 519.
  45. ↑ L’art de la méditation (fr.). W: Question [on-line]. [dostęp 2015-12-27].
  46. ↑ Goleman 2003 ↓, s. 526.
  47. ↑ Matthieu Ricard: Journey to Enlightenment: The Life and World of Khyentse Rinpoche, Spiritual Teacher From Tibet; informacje bibliograficzne. Nowy York: Aperture, 1996. ISBN 0-89381-679-5.
  48. ↑ Matthieu Ricard: The Spirit of Tibet: The Life and World of Khyentse Rinpoche, Spiritual Teacher (ang.). W: Informacja o książce na stronie internetowej autora [on-line]. www.matthieuricard.org. [dostęp 2015-12-30].
  49. ↑ Photo-books (fr.). W: www Matthieu Ricard; Moine, bouddhiste, photographe et auteur [on-line]. matthieuricard.org. [dostęp 2018-03-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-30)].
  50. ↑ Ngawang Chopal Gyatsho: Kyabje Dilgo Khyentse Rinpoche Centennial Celebrations 2010. W: The year 2010 marks the 100th anniversary of the birth of Kyabje Dilgo Khyentse Rinpoche (1910 ~1991); photo by Matthieu Ricard [on-line]. welcomingbuddhist.org/shedra/media. [dostęp 2016-01-05].
  51. ↑ a b Karuna-Shechen. Humanitarian Projects in the Himalayan Region. W: Strona internetowa stowarzyszenia Karuna-Shechen [on-line]. karuna-shechen.org. [dostęp 2016-01-01].
  52. ↑ Goleman 2003 ↓, s. 270.
  53. ↑ a b News Waisman Center at the University of Wisconsin-Madison (ang.). W: Relacja z badania Matthieu Ricarda przez Richarda Davidsona i wsp. z użyciem 128-"channel geodesic sensor net" (fot. Jeff Miller) [on-line]. news.wisc.edu, June 2008. [dostęp 2015-12-29].
  54. ↑ Antoine Lutz, Lawrence L. Greischar, Nancy B. Rawlings, Matthieu Ricard, Richard J. Davidson. Long-term meditators self-induce high-amplitude gamma synchrony during mental practice. „PNAS, Proceedings of the National Academy of Sciences”. 46 (101), October 6, 2004. The National Academy of Sciences. DOI: 10.1073/pnas.0407401101. 
  55. ↑ About Dr. Barry Kerzin (ang.). W: Strona internetowa 'Altruism in Medicine Institute' [on-line]. altruismmedicine.org. [dostęp 2016-09-14].
  56. ↑ a b Books > Written works (ang.). W: Strona internetowa Matthieu Ricarda [on-line]. www.matthieuricard.org. [dostęp 2016-01-04].
  57. ↑ Collaborative Works (ang.). W: Strona internetowa Matthieu Ricarda [on-line]. www.matthieuricard.org. [dostęp 2018-03-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-08)].
  58. ↑ Photo Books (ang.). W: Strona internetowa Matthieu Ricarda [on-line]. www.matthieuricard.org. [dostęp 2018-03-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-31)].
  59. ↑ Translations (ang.). W: Strona internetowa Matthieu Ricarda [on-line]. www.matthieuricard.org. [dostęp 2016-01-04].
  60. ↑ Articles about Science (ang.). W: Strona internetowa Matthieu Ricarda [on-line]. www.matthieuricard.org. [dostęp 2016-01-04].
  61. ↑ Articles about Buddhism (ang.). W: Strona internetowa Matthieu Ricard [on-line]. www.matthieuricard.org. [dostęp 2016-01-04].
  62. ↑ Press Reviews (ang.). W: Strona internetowa Matthieu Ricarda [on-line]. www.matthieuricard.org. [dostęp 2016-01-04].
  63. ↑ Wywiad z M. Ricardem, przeprowadzony dla dziennika Le Temps (16 listopada 2004) przez Marie-Christine Petit-Pierre; tłumaczyła Dorota Bury: Aktywne współczucie. W: Cyber Sangha > Magazyn > Magazyn nr 20 [on-line]. www.buddyzm.edu.pl, sierpień 2005. [dostęp 2015-12-19].
  64. ↑ Matthieu Ricard: Change your Mind Change your Brain: The Inner Conditions for Authentic Happiness (ang.). W: Prezentacja (wideo w Google Tech Talks) [on-line]. www.youtube.com, 15 marca 2007. [dostęp 2015-12-19].
  65. ↑ Sometimes called the "happiest man in the world," Matthieu Ricard is a Buddhist monk, author and photographer (ang.). W: Materiały TED [on-line]. www.ted.com. [dostęp 2015-12-19].
  66. ↑ Współczucie w działaniu (pol.). W: Strona internetowa The Mind Institute * Science and emotions are one [on-line]. www.mindinstitute.com.pl. [dostęp 2016-01-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
  67. ↑ Monasteries (ang.). W: Strona internetowa Shechen [on-line]. shechen.org. [dostęp 2016-01-05].
  68. ↑ shechen. W: English Tibetan Dictionary Online [on-line]. [dostęp 2016-01-05].
  69. ↑ Humanitarian (ang.). W: Strona internetowa Matthieu Ricarda [on-line]. [dostęp 2016-01-02].
  70. ↑ Our Founder : Matthieu Ricard (ang.). W: Strona internetowa Karuna-Shechen [on-line]. karuna-shechen.org. [dostęp 2018-03-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-20)].

Bibliografia

  • Daniel Goleman: Emocje destrukcyjne. Jak możemy je przezwyciężyć?. Dom wydawniczy Rebis, 2003-01-01.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Toulouse 6Rencontre des parlementaires avec sa sainteté le Dalaï Lama à Toulouse le 15 août 2011.jpg
Autor: François Damerval, Licencja: CC BY-SA 2.0
Remise d'une statuette représentant un taureau blanc par une association anti tauromachie, Rencontre des parlementaires avec sa sainteté le Dalaï Lama à Toulouse le 15 août 2011
Barry Kerzin meditating with EEG for neuroscience research.jpg
Barry Kerzin meditating with EEG for neuroscience research
Helmand’s largest hospital introduces new MRI capabilities 111015-M-DF801-043.jpg
The MRI center that was recently opened in Helmand province is an invaluable asset to the base's concussion rehabilitation care center, which treats wounded servicemembers for head injuries. The MRI is to be fielded in order to detect brain trauma, specifically after explosions in a combat environment. (Official U.S. Marine Corps photo by Cpl. Timothy L. Solano)
Matthieu-ricard-jean-revel.jpg
Autor: Elsa Dorfman , Licencja: CC-BY-SA-3.0
Jean-François Revel and his son Matthieu Ricard. Portrait by Elsa Dorfman.
Ordre national du Merite Chevalier ribbon.svg
Ribbon bar: l'Ordre national du Mérite, Chevalier
Kailash Peak 04.JPG
Autor: Ashish3724, Licencja: CC BY-SA 3.0
At the base of ManiMahesh Kailash Peak
Researcher-test.jpg
http://nimh.nih.gov/health/publications/neuroimaging-and-mental-illness-a-window-into-the-brain/neuroimaging-and-mental-illness-a-window-into-the-brain.shtml The image is, per that URL, in the public doman: "NIMH publications are in the public domain and may be reproduced or copied without permission from the National Institute of Mental Health"
Matthieu Ricard 2008.jpg
Autor: MEDEF, Licencja: CC BY-SA 2.0
Matthieu Ricard, philosophe français