Maurycy Jaroszyński

Maurycy Jaroszyński

Maurycy Jaroszyński w latach 60.
Data i miejsce urodzenia	2 maja 1890 Piaseczna
Data i miejsce śmierci	19 marca 1974 Warszawa
profesor nauk prawnych
Alma Mater	Uniwersytet Lwowski
Doktorat	1914
Habilitacja	1925
Profesura	1929
Uczelnia	Wolna Wszechnica Polska Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Uniwersytet Warszawski
Odznaczenia

Maurycy Zdzisław Jaroszyński (ur. 2 maja 1890 w Piasecznej w pow. Sandomierz, zm. 19 marca 1974 w Warszawie) – prawnik polski, specjalista prawa administracyjnego i postępowania administracyjnego, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, członek PAN, prezes Związku Powiatów Rzeczypospolitej Polskiej w 1933 roku^[1], prezes Rady Związku Rewizyjnego Samorządu Terytorialnego w 1938 roku^[2]. Poseł na Sejm II RP II kadencji z ramienia BBWR zrzekł się mandatu 1 października 1929^[3].

Życiorys

Był synem Wacława i Marii z Hoeschlów. Uczęszczał do gimnazjum w Tarnowie (w 1908 otrzymał świadectwo dojrzałości z odznaczeniem w miejscowem C. K. I gimnazjum^[4]), w latach 1908–1912 studiował prawo na Uniwersytecie Lwowskim, m.in. u Romana Longchamps de Bérier. Po studiach pracował w administracji państwowej; w 1914 obronił na Uniwersytecie Lwowskim doktorat praw. W latach 20. pełnił stanowisko starosty powiatu mławskiego. Od 1925 kierował Katedrą Prawa Administracyjnego w Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie i wykładał tam politykę komunalną^[5] (do wybuchu II wojny światowej), a od 1929 także w warszawskiej Wyższej Szkole Handlowej (od 1933 pod nazwą Szkoła Główna Handlowa), gdzie był profesorem nadzwyczajnym. Przed wybuchem II wojny światowej był prezesem Państwowego Banku Rolnego^[6].

W czasie wojny przebywał na emigracji, w latach 1942–1945 wykładał prawo administracyjne i państwowe na Uniwersytecie Polskim w Oksfordzie. W 1946 został profesorem na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie do przejścia na emeryturę (1960) kierował Katedrą Prawa Administracyjnego.

W latach 1947–1958 był członkiem Prezydium Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego. Współpracował z Międzynarodowym Instytutem Nauk Administracyjnych w Brukseli, gdzie był wiceprzewodniczącym (1947–1949) i przewodniczącym Sekcji Polskiej (1947–1961). Przewodniczył Radzie Naukowej Instytutu Nauk Prawnych PAN (1960–1971). Kontynuował również pracę w administracji rządowej, pełniąc funkcje m.in. dyrektora Biura Organizacji Prezesa Rady Ministrów (1945–1946), dyrektora Biura Organizacji i Spraw Osobowych przy Prezesie Rady Ministrów, zastępcy kierownika Kancelarii Rady Państwa, dyrektora generalnego w Ministerstwie Gospodarki Komunalnej.

W 1958 został powołany na członka korespondenta Polskiej Akademii Nauk, w 1964 na członka rzeczywistego akademii. Był zastępcą sekretarza naukowego PAN (1958–1965), członkiem Prezydium PAN (1958–1968), zastępcą przewodniczącego (1956–1960) i przewodniczącym (1960–1962) Komitetu Nauk Prawnych PAN, zastępcą przewodniczącego Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej (1965–1971). Jeszcze w okresie międzywojennym pełnił funkcję prezesa Związku Rewizyjnego Samorządu Terytorialnego.

Zainteresowania naukowe Jaroszyńskiego obejmowały prawo administracyjne, postępowanie administracyjne oraz zarządzanie gospodarką narodową. Był jednym z współtwórców kodyfikacji z zakresu postępowania administracyjnego, egzekucji administracyjnej i prawa o ustroju administracji (1928), mającej na celu ujednolicenie systemów porozbiorowych. W pracy Samorząd w gospodarce planowej (1949) omówił zagadnienie organizacji administracji wobec centralnego planowania gospodarczego. Zainicjował badania nad systemem kontroli administracji w Polsce. Brał udział w wielu międzynarodowych konferencjach i zjazdach poświęconych prawu administracyjnemu, m.in. w Międzynarodowym Instytucie Nauk Administracyjnych w Bernie (1947), na uniwersytetach w Madrycie (1956) i Wiesbaden (1959). Współpracował z szeregiem czasopism – „Samorządem”, „Samorządem Terytorialnym”, „Radą Narodową”, „Problemami Rad Narodowych”, „Studiami Prawniczymi”.

Zmarł w Warszawie. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A 35-2-8)^[7].

Życie prywatne

Od 13 sierpnia 1935 był mężem Marii Grandowskiej.

Ordery i odznaczenia

• Order Sztandaru Pracy I klasy (1959)
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1927)
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (po 1944)
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (31 grudnia 1923)^[8]
• Złoty Krzyż Zasługi (trzykrotnie: po raz I 9 listopada 1931^[9], po raz III 22 lipca 1949^[10])
• Medal Niepodległości (12 marca 1931)^[11]

Niektóre publikacje

• Samorząd terytorjalny w Polsce: stan obecny: wnioski do reformy (1923)
• Samorząd gminy wiejskiej (1925)
• Rozważania ideologiczne i programowe na temat samorządu (1936)
• Nowe aspekty zagadnienia kontroli administracji (1950)
• Gospodarka komunalna w planie sześcioletnim (1951)
• Prawo szkół wyższych (1955, z Józefem Litwinem i Walerym Taborskim)
• Węzłowe zagadnienia prawa wodnego w Polsce Ludowej (1955)
• Polskie prawo administracyjne. Część ogólna (1956, z Marianem Zimmermannem i Wacławem Brzezińskim)
• Z problematyki teorii organów państwowych (1956)
• Polskie prawo administracyjne. Część szczegółowa (1957–1958, 4 części, z Jerzym Starościakiem)
• Z problematyki podwójnego podporządkowania w systemie rad narodowych (1957)
• Zagadnienia rad narodowych. Studium prawno-polityczne (1961)
• Prawo pracowników naukowych (1967)

Przypisy

Bibliografia

• Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 294. [dostęp 2020-08-08].
• Biogramy uczonych polskich, Część I: Nauki społeczne, zeszyt 1: A–J, Wrocław 1983.