Maurycy O’Brien de Lacy
 Portret Maurycego O'Brien de Lacy, narysowany przez Witkacego | |
| Data i miejsce urodzenia | 1891 |
|---|---|
| Data śmierci | 23 lipca 1978 |
| Prezydent Grodna | |
| Okres | od 1930 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Odznaczenia | |
  | |
Maurycy O’Brien de Lacy (ur. 1891[1] w Augustówku pod Grodnem, zm. 23 lipca 1978) – polski ziemianin irlandzkiego pochodzenia, działacz społeczny i samorządowiec, prezydent Grodna (1930–1933), członek Rady Związku Powiatów Rzeczypospolitej Polskiej w 1936 roku[2].
Życiorys
Urodził się na Grodzieńszczyźnie w rodzinie ziemiańskiej o korzeniach normańsko-irlandzkich Aleksandra, który był Irlandczykiem, i Gabrieli z Radowickich - Polki, która wychowała dzieci w tradycji patriotycznej[3]. Miał siostry: Marię po mężu Jahołkowską (zm. 1957), Genowefę po mężu Zembrzuską (1883–1971), Aleksandrę po mężu hr. Miączyńską (1895–1987) oraz braci Terencjusza „Terry'ego” i Patryka[4] – oficerów Wojska Polskiego.
Ukończył studia z dziedziny rolnictwa na Politechnice Ryskiej, gdzie w 1911 przyjęto go do Korporacji „Arkonia”[5].
W czasie I wojny światowej pracował dla Czerwonego Krzyża, był m.in. komendantem 156 Szlacheckiego Pociągu Sanitarnego Jego Cesarskiej Mości Księcia Jerzego Michała[6] na terenach tzw. Nowej Rosji (Odessa) i Ukrainy. Podczas pracy poznał rosyjską arystokratkę Nadzieję Drucką, z którą w listopadzie 1917 wziął w Moskwie ślub (w obrządkach prawosławnym i katolickim), zrywając uprzednio zaręczyny z inną. W okresie rewolucji rosyjskiej lat 1917–1918 przebywał w Moskwie, gdzie był zatrudniony w aprowizacji. W 1918 powrócił do dworu Augustówek na południowych przedmieściach Grodna. W latach 1919–1920 walczył w wojnie polsko-bolszewickiej.
Po powrocie na rodzinne gospodarstwo, które odziedziczył po ojcu (wraz z braćmi), rozpoczął jego odbudowę[7][8]. Udzielał się społecznie na terenie powiatu grodzieńskiego, pełnił m.in. obowiązki wiceprezesa Związku Ziemian, był członkiem Towarzystwa Rolniczego. W latach 1930–1933 sprawował funkcję prezydenta Grodna[9].
We wrześniu 1939 został mianowany społecznym inspektorem rolnym powiatu grodzieńskiego. Po agresji ZSRR Na Polskę znalazł się na terenie Mazowsza, gdzie zarządzał podwarszawskim majątkiem. Został aresztowany przez Gestapo, a na skutek interwencji żony w 1940 zwolniony. Podczas wojny pracował również w majątku na warszawskim Rakowcu. Pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 258-3-20)[10].
Ordery i odznaczenia
- Złoty Krzyż Zasługi (13 kwietnia 1929)[11]
- Medal Świętego Jerzego IV stopnia (Imperium Rosyjskie, 2 lutego 1917)[6]
Przypisy
- ↑ Joanna Sypuła-Gliwa, Dzikie Gęsi z Zielonej Wyspy, „Echa Polesia”, 20 (4), Brześć 2008, s. 65-70 [dostęp 2021-02-02].
- ↑ Leszek Śliwiński, Ogólnopolska reprezentacja powiatowych związków komunalnych w II Rzeczypospolitej, Częstochowa 2013, s. 256.
- ↑ Margaret O'Brien de Lacy, Dzikie Gęsi z Zielonej Wyspy, Łomianki 2009, ISBN 978-83-7565-058-7.
- ↑ Maurycy O’Brien de Lacy, geni_family_tree [dostęp 2022-04-01] (pol.).
- ↑ Lista członków korporacji na stronie Archowum
- ↑ a b Памяти героев ↓.
- ↑ Dziennik Urzędowy Województwa Białostockiego
- ↑ Wspomnienie o Annie Belof na stronie poświęconej Rodzinom Katyńskim. [dostęp 2009-08-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-09-26)].
- ↑ Rada Miejska dokonała wyboru prezydenta miasta, „Nowy Dziennik Kresowy”, nr 267, 26 września 1930, s. 4; Pan O’Brien de Lacy przyjął mandat prezydenta miasta, „Nowy Dziennik Kresowy”, nr 268, 27 września 1930, s. 4, Nowa władza w grodzie Batorego, „Nowy Dziennik Kresowy”, nr 306, 3 października 1930, s. 4.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: MAURYCY O'BRIEN DE LACY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2020-02-10].
- ↑ M.P. z 1929 r. nr 94, poz. 224 „za zasługi na polu szkolnictwa”.
Literatura
- Nadzieja Drucka, Trzy czwarte...: wspomnienia, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1977.
- Памяти героев Великой войны 1914–1918 : Поиск героев войны : О`Бриен де Ласси Маврикий Александрович. Ministerstwo Obrony Federacji Rosyjskiej Zarząd ds. utrwalenia pamięci poległych w obronie Ojczyzny. [dostęp 2021-08-15]. (ros.).
Media użyte na tej stronie
Ribbon bar of the Imperial Military Order of Saint George. The Russian Empire.
MAURICE, COUNT O'BRIEN DE LACY. (b. April, 1891, d.23.July 1978). Count Maurice was proprietor of the ancient estates and home at Augustowek Nowy : of his wife, the Princess Drucka, the offspring are two daughters.