Maurycy Orański

Maurycy Orański
książę Oranii, stadhouder Niderlandów
Ilustracja
Maurycy Orański – portret autorstwa Michiela van Mierevelta
ilustracja herbu
Książę Oranii
Okres

od 1618
do 1625

Poprzednik

Filip Wilhelm

Następca

Fryderyk Henryk Orański

Stadhouder Niderlandów
Okres

od 1584
do 1625

Poprzednik

Wilhelm I Orański

Następca

Fryderyk Henryk Orański

Dane biograficzne
Dynastia

Orańska-Nassau

Data i miejsce urodzenia

14 listopada 1567
Dillenburg

Data i miejsce śmierci

23 kwietnia 1625
Haga

Ojciec

Wilhelm I Orański

Matka

Anna Saska

Maurycy Orański, książę Nassau (w Holandii Maurits van Nassau) (ur. 14 listopada 1567 w Dillenburgu, zm. 23 kwietnia 1625 w Hadze) – książę Oranii-Nassau (1618–1625), syn Wilhelma Cichego i księżniczki Anny Saskiej. Urodził się w zamku Dillenburg. Imię odziedziczył po ojcu swej matki, elektorze saskim Maurycym.

Maurycy nigdy się nie ożenił, choć był ojcem nieślubnych dzieci z Margarethą van Mechelen i Anną van de Kelder. Został wychowany w Dillenburgu przez swego wuja Johana Nassau (Jana Starego). Razem ze swym kuzynem Wilhelmem (Willem Lodewijk) studiował w Heidelbergu, a później wraz ze swym bratem Filipem Wilhelmem, księciem orańskim w Lejdzie, gdzie spotkał się z Szymonem Stevinem. Studia opłaciły mu stany Holandii i Zelandii, gdyż ojciec jego popadł w finansowe kłopoty, wydając całą fortunę w początkowych fazach powstania holenderskiego.

Stadhouder

Gdy w 1584 w Delfcie został zamordowany jego ojciec, przejął po nim tytuł stadhoudera, pomimo tego, że tytuł ten nie był dziedziczny. W Holandii i Zelandii został stadhouderem w 1585, w Gelderland, Overijssel i Utrechcie w 1590, a w Groningen i w Drenthe w 1620 (po śmierci Wilhelma Lodewijka, który był stadhouderem tam i we Fryzji).

Maurycy Orański

W 1587 został wyznaczony na naczelnego wodza holenderskiej armii, z pominięciem Roberta Dudleya, hrabiego Leicester, który na wieść o tym wrócił do Anglii.

Książę przeistoczył powstanie przeciwko Hiszpanom w spójną, pełną sukcesów wojnę. Zreorganizował armię wspólnie z Wilhelmem Lodewijkiem, studiując historię wojskowości, strategię i taktykę, matematykę i astronomię, udowadniając sobie, że jest jednym z największych strategów swoich czasów. Zwracając szczególną uwagę na teorie oblężeń Szymona Stevina, zdobył kluczowe twierdze i miasta: Bredę w 1590, Nijmegen w 1591, Koevorden i Steenwijk w 1592, Geertruidenberg w 1593, Gronongen w 1594, Rheinbergen w 1597. Jego zwycięstwa w kawaleryjskich bitwach pod Turnhout i Nieuwpoort (1600) przyniosły mu sławę i uznanie w całej Europie. W latach 1601–1604 bronił Ostendy.

Maurycy i Oldenbarnevelt

Maurycy objął swą protekcją Landsadvocaata (krajowy adwokat – rodzaj wysokiego urzędnika) van Oldenbarnevelta. Stopniowo jednak narastały coraz większe napięcia pomiędzy nimi. Wbrew radzie Maurycego i nie zważając na jego protesty van Oldenbarnevelt zdecydował się podpisać 12-letni rozejm z Hiszpanią, który trwał od 1609 do 1621. Wymagane fundusze na utrzymanie armii i floty wojennej oraz ogólny przebieg działań wojennych były inną kwestią ciągłego sporu. Z religijnymi problemami pomiędzy gomarystami (holenderscy kalwini) i arminianami, walka pomiędzy Van Oldenbarneveltem a Maurycym osiągnęła punkt kulminacyjny. Van Oldenbarnevelt został aresztowany, skazany i ścięty 13 maja 1619, pomimo licznych próśb o łaskę.

Władza i śmierć

Od 1618 aż do śmierci Maurycy cieszył się nieograniczoną władzą w Holandii. Maurycy nalegał na swego brata Fryderyka Henryka by się ożenił dla zachowania dynastii.

Maurycy Orański na łożu śmierci

W 1621 wojna została wznowiona, a Hiszpanie pod wodzą markiza Spinoli, zaczęli odnosić znaczące sukcesy, włączając zdobycie Bredy w 1625, rezydencji rodziny Nassau. Maurycy umarł 23 kwietnia 1625, gdy oblężenie Bredy wciąż trwało.

Maurycy Orański był wielkim reformatorem wojskowym. Miał nie tylko wielki wpływ na kształt armii holenderskiej, ale wywarł też ogromny wpływ na całą zachodnioeuropejską sztukę wojenną. Był autorem tzw. brygady niderlandzkiej, upowszechnił także w jeździe tzw. karakol.

Zobacz też

Bibliografia

  • Mała Encyklopedia Wojskowa, 1967, Wydanie I

Media użyte na tej stronie

Maurits Nassau wapen klein.svg

Coats of Arms of Nassau or related to Nassau.

These coats of arms do not represent a authentic look, but are based and created on descriptions and historic sources. They represent a representative 21 century expression of original historic coats of arms.

If you can prove with reliable trustworthy sources that elements should be different, please contact me. This Coats of Arms serie is part of a wikipedia project which trying to create such as reliable as possible a serie coats of arms belonging tot Nassau.
HollandKgr2.png

Sumario

Coat of arms of the kingdom of holland Escudo de armas del reino de holanda Under the power of Louis Bonaparte

Bajo el poder de Luis Bonaparte
Stadhouder prins Maurits op zijn praalbed Rijksmuseum SK-A-446.jpeg
Maurits (1567-1625), prins van Oranje, op zijn praalbed, 1625. Het lichaam van de dode prins, ten halven lijve, liggend op een bed, op het hoofd een kanten muts.