Max Fabiani

Maximilian „Max” Fabiani
Ilustracja
Max Fabiani w 1902
Data i miejsce urodzenia

29 kwietnia 1865
Kobdilj

Data i miejsce śmierci

12 sierpnia 1962
Gorycja

Praca
Styl

secesja

Odznaczenia
I Klasa Orderu Orła Czerwonego (Prusy) Kawaler Orderu Franciszka Józefa (Austro-Węgry)

Maximilian „Max” Fabiani (ur. 29 kwietnia 1865 w Kobdilju, zm. 12 sierpnia 1962 w Gorycji) – słoweńsko-włoski architekt i urbanista friulskiego pochodzenia, przedstawiciel secesji.

Życiorys

Urodził się w 1865 we friulskiej rodzinie o szlacheckim pochodzeniu, w niewielkiej wsi Kobdilj w południowej części Cesarstwa Austriackiego (dzisiejsza Słowenia). Jego ojcem był Anton Fabiani (1807–1893), matką – Charlotte Fabiani z domu Kofler (1827–1923). Wychowywał się w kosmopolitycznym środowisku. Jego ojczystym językiem był zarówno włoski, jak i słoweński. Ponadto od dzieciństwa znał powszechnie używany niemiecki. Uczęszczał do słoweńskojęzycznej szkoły podstawowej w miasteczku Štanjel, a następnie niemieckojęzycznej szkoły realnej w Lublanie. Po jej ukończeniu wyjechał do Wiednia, gdzie studiował architekturę na Uniwersytecie Technicznym (TUW), dyplom magistra uzyskując w 1889. Od 1890 był asystentem na politechnice w Grazu, po czym w ramach stypendium przez dwa lata (1892–1894) podróżował po Europie. Kiedy wrócił do stolicy Austrii, wstąpił do pracowni Ottona Wagnera z polecenia Josepha Marii Olbricha, pozostając w niej do końca XIX wieku. W 1902 uzyskał doktorat na Wydziale Budownictwa TUW. Od 1910 do 1917 wykładał ornamentykę i dekorację wnętrz na tej uczelni. Największy okres aktywności Fabianiego jako architekta i urbanisty przypadał na ostatnie lata XIX i pierwszą dekadę XX wieku, tworzył głównie w Wiedniu i zniszczonej w 1895 przez trzęsienie ziemi Lublanie.

W 1917 został odznaczony Orderem Czerwonego Orła. W tym samym roku przeprowadził się do Gorycji, gdzie przez pięć lat kierował Urzędem ds. Odbudowy (miasto zostało poważnie zniszczone w czasie I wojny światowej). W roku 1921 wstąpił do Narodowej Partii Faszystowskiej. W latach 1924–1927 uczył historii sztuki w miejscowym gimnazjum. W 1935 przyjął nominację na burmistrza Štanjel. Na stanowisku pozostawał w czasie II wojny światowej. W 1947 powrócił do Gorycji, gdzie spędził resztę życia. W 1951 otrzymał włoski Złoty Medal za Zasługi dla Kultury i Sztuki. Zmarł w 1962 w wieku 97 lat.

Z żoną Franceschą do Rochi miał dwójkę dzieci: Carlottę (1906–1987) i Lorenza (1906–1979).

Dzieła

Budynki

Dom towarowy Portois & Fix w Wiedniu
Kamienica przy Barlickiego 1 w Bielsku-Białej
Uniwersytet ludowy Urania w Wiedniu
RokObiektMiastoAdres
1897Kamienica czynszowaWiedeńPreysinggasse 10
1898Dom KuracyjnyOpatija?
1898Villa BaumannWiedeńAnton-Langer-Gasse 3
1900Szkoła żeńskaLublanaLevstikov Trg 1
1900PrzytułekLublanaJapleva 2
1900Kamienica i kawiarnia Cafe AllegriBielsko-BiałaBarlickiego 1
1900Dom towarowy Portois & FixWiedeńUngargasse 59–61
1900Villa BelarBled?
1901Kamienica „Libertas”WiedeńPiaristengasse 20
1901Kamienica KrisperaLublanaMiklošičeva 20
1902Pomnik Franca PrešerenaLublanaPrešernov trg
1902Villa SchweglBled?
1902Dom towarowy ArtariaWiedeńKohlmarkt 9
1902Kamienica PetrocochinyWiedeńHütteldorfer Straße 371
1903Villa MaxŠtanjel?
1904Hotel BalkanGorycja?
1905Narodni DomTriestVia Fabio Filzi 14
1904Kamienica czynszowaWiedeńGraf Starhemberg-Gasse 40
1904Kamienica HribaraLublanaTavčarjeva 2
1905Izba Przemysłowo-HandlowaGorycjaCorso Verdi 50
1906Kamienica „Pod Czerwonym Jeżozwierzem”WiedeńWildpretmarkt 1
1906Plebania kościoła św. JakubaLublanaLevstikov Trg 9
1906Grób KöchertaWiedeńCmentarz Hietzing, Maxingstraße 15
1906Kamienica BartoliegoTriestPiazza della Borsa 7
1906Palazzo StabileTriestVia Belpoggio 1
1907Kamienica BambergaLublanaMiklošičeva 16
1908Fabryka Fiat Werke AGWiedeńBrünner Straße 72
1909Villa RiehlWindischgarsten?
1910Uniwersytet ludowy UraniaWiedeńUraniastraße 1
1910Pałac MladikaLublanaPrešernova 25
1910Villa FaberAttersee am Attersee?
1991Villa WechslerWiedeńTrautmannsdorffgasse 26
1913Dom towarowy ReithofferWiedeńLehargasse 9–11
1913Fabryka BetzlerBolzano?
1917Most na rzece MurzeGrazWienerstraße/Grazer Bundesstraße
1921Villa BigotGorycja?
1922Dom PellegrinichGorycjaVia Brigata Casale 10
1925Villa Ferrari
i otaczające ją Ogrody Sztanielskie
Štanjel?
1934Kościół Najświętszego SercaGorycjaVia 9 Agosto/Via Nizza/Via Brigata Casale
1937Obelisk upamiętniający żołnierzy włoskich poległych w czasie bitew nad IsonzoGorycjaVia delle Chiese Antico
1938Casa del FascioŠtanjel?

Plany urbanistyczne

RokPlan
1898Plan regulacji urbanistycznej Lublany
1899Plan regulacji urbanistycznej Bielska (dzisiejsze Bielsko-Biała)
1921Plan odbudowy Gorycji
1925Plan regulacji urbanistycznej Monfalcone

Zobacz też

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Bielsko-Biała, Barlickiego 1.jpg
Kamienica na rogu ul. Barlickiego, Wzgórze i pl. Smolki w Bielsku-Białej.
Ord.Franz.Joseph-CAV.png
Autor: LuigiXIV, Licencja: CC BY-SA 3.0
Nastrino da Cavaliere dell'Ordine Imperiale di Francesco Giuseppe (Austria)
Ord.Aquilarossa-GUff..png
Autor: Louis14, Licencja: CC BY-SA 3.0
Nastro da grand'ufficiale del'Ordine dell'Aquila Rossa del Regno di Prussia (Germania)
Max Fabiani 1902.jpg
Photo of Max Fabiani (1865-1962), Austrian-Italian architect.
Urania Vienna June 2006 295.jpg
Autor: Gryffindor, Licencja: CC BY 2.5

Urania in Vienna

Denkmalschutz-AT.svg Austria Bundesadler.svg This media shows the protected monument with the number 40903 in Austria. (Commons, de, Wikidata)
Gebäude Portois & Fix Ungargasse 2009.png
Building of Portois & Fix, Ungargasse, Vienna, 2009