Max Hegele

Max Hegele, właśc. Maximilian Hegele (ur. 25 maja 1873 w Wiedniu, zm. 12 marca 1945 tamże) – austriacki architekt secesyjny i modernistyczny

Życiorys

Ukończył klasę inżynierii budowlanej średniej Państwowej Szkoły Handlowej w Wiedniu, gdzie w 1893 uzyskał maturę. Następnie studiował architekturę pod kierunkiem Viktora Luntza w Akademii Sztuk Pięknych w Wiedniu (1893-1896). Jako wyróżniający się student otrzymał stypendium państwowe i w latach 1896–1897 odbył objazd studyjny po Włoszech^[1].

Po powrocie do Wiednia pracował w kilku różnych pracowniach architektonicznych^[2], m.in. Franza von Neumannsa i braci Antona i Josefa Drexlera^[3]. W latach 1900–1905 członek Secesji Wiedeńskiej^[4][5]. Usamodzielnił się i założył własną pracownię w 1899 po wygraniu konkursu ogłoszonego przez władze Wiednia na dokończenie budowy Cmentarza Centralnego. Projekt ten obejmował budowę bramy głównej, dwóch sal pogrzebowych i kościoła cmentarnego św. Karola Boromeusza wraz z Nowymi Arkadami^[1]. Projekt ten stał się jego dziełem życia. Kościół jest obecnie często określany jako najważniejszy obok dzieła Otto Wagnera kościoła Steinhof secesyjny kościół” w Wiedniu. Max Hegele udatnie połączył w nim barokowy owalny plan budynku oraz potężnej kopuły (nawiązującej do Karlskirche w Wiedniu, a tym samym do bazyliki św. Piotra w Rzymie) z modernistyczną koncepcją elewacji i wnętrz. Nawiązanie przez niego do szeregu elementów architektonicznych charakterystycznych dla Otto Wagnera powoduje, że wielu z późniejszych historyków sztuki niesłusznie uważało go za ucznia tego ostatniego^[2].

Brama Główna na Cmentarz Centralny w Wiedniu

Cmentarz Centralny w Wiedniu. Kościół św. Karola Boromeusza z Nowymi Arkadami od strony zachodniej

Oprócz niego zrealizował także inne znaczące dzieła architektoniczne m.in. budowę kościoła parafialnego w Pressbaum, licznych kaplic, budynków szkolnych, dwa mosty, a także wiele budynków mieszkalnych w Wiedniu^[2]. Podczas pierwszej wojny światowej kierował budową kompleksu cesarskiej Akademii Wojskowej^[2]. Po jej zakończeniu realizował głównie prace na terenie Dolnej Austrii. Najważniejszym obiektem który wówczas zrealizował był budynek zarządu dolnoaustriackiego funduszu ubezpieczeniowego (Niederösterreichischen Gebietskrankenkasse) w St. Pölten (1925-1926)^[3].

W latach 1908–1937 niezależnie od prowadzonej przez siebie pracowni architektonicznej był profesorem inżynierii budowlanej w Wiedeńskiej Państwowej Szkole Handlowej (Staatsgewerbeschule)^[1]. Należał do Towarzystwa Architektów Austriackich (1906-1912), a potem do Austriackiego Stowarzyszenia Inżynierów i Architektów (1912-1938). Był także od 1908 członkiem Austriackiego Towarzystwa Sztuki Chrześcijańskiej. Ostatnie lata życia mieszkał w Hadersdorf-Weidlingau (obecnie 14 dzielnica Wiednia), gdzie został pochowany w grobie honorowym na cmentarzu w Hadersdorf-Weidlingau (sektor 1 L, grób 18), na którym na początku swojej kariery zbudował kaplicę cmentarną^[3]. W 1969 roku Max-Hegele-Weg w Wiedniu Meidling (12. dzielnica) został nazwany jego imieniem.

Główne dzieła

• Kompleks budynków na Cmentarzu Centralnym w Wiedniu: brama główna, dwie sale pogrzebowe (kostnice) i kościół cmentarny św. Karola Boromeusza wraz z Nowymi Arkadami (1906-1911)
• Schody Fillgrader przy Mariahilf, Wiedeń, ul. Fillgradergasse (1905-1907)
• budynek mieszkalny, Wiedeń, Breitenseer Straße 37 (1906-1907)
• [wraz z Augustem Rehakiem] Kościół parafialny św. Trójcy, Pressbaum, Dolna Austra (1906-1908)
• [wraz z Augustem Rehakiem] kaplica Marchdammkapelle, Markthof, pow. Gänserndorf, Dolna Austria (1906)
• kaplica cmentarna na Hadersdorf-Weidlingauer Friedhof, Wiedeń, ul. Friedhofstrasse 12-14 (1908-1909)
• [wraz z Hansem Peschlem na podstawie koncepcji Ludwiga Baumanna] budynki szkolne w Berndorf, Margaretenplatz 2, 5 (1908)
• grobowiec rodziny Herzmansky, Hadersdorf-Weidlingauer Friedhof, Wiedeń, Friedhofstraße 12-14 (1909)
• [wraz z Augustem Rehakiem] Most Flözersteig, Wiedeń (1909)
• budynek Kasy Oszczędności Pressbaum, Dolna Austra (1911)
• trzy budynki mieszkalne, Wiedeń, ul. Wiesberggasse 2, 4, 6 (1912)
• Most Aspern nad kanałem Dunaj, Wiedeń, – zniszczony podczas wojny w 1945 (1913-1919)
• dwa budynki mieszkalne, Wiedeń 15, Kriemhildplatz 1 i 10 (1914)
• willa rodziny Bistritzky, St. Veit an der Gölsen, Inner-Wiesenbach 17, Dolna Austria (1914-1916)
• budynek zarządu dolnoaustriackiego funduszu ubezpieczeniowego (Niederösterreichischen Gebietskrankenkasse) w St. Pölten – w latach 1960–1963 całkowicie przebudowanego(1925-1926)
• [wraz z Florianem Prantlem] ratusz w Golling an der Erlauf, Dolna Austria (1926)
• budynek mieszkalny, St. Pölten, Roseggerstraße 9, Dolna Austria (1929)
• budynek mieszkalny, Wiedeń, Brigittenauer Lände 138-142 (1931-1932)

• 

  Schody Fillgrader w Wiedniu

• 

  Kościół parafialny w Pressbaum

• 

  kaplica Marchdammkapelle w Markthof

• 

  kaplica na cmentarzu Hadersdorf-Weidlingau w Wiedniu

• 

  Grobowiec rodziny Herzmansky na cmentarzu Hadersdorfer Friedhof w Wiedniu

• 

  Most Floetzersteig w Wiedniu

• 

  Budynek mieszkalny – Wiedeń, Kriemhildplatz 1

• 

  Budynek mieszkalny – Haus-Brigittenauer Lände w Wiedniu

Rodzina i życie prywatne

Urodził się w rodzinie rzemieślniczej, jego ojcem był złotnik Karl jego matką Maria z Haigmaierów. Ożenił się w 1908 z Wilhelminą ze Stelzerów.

Przypisy

Bibliografia

• Hegele Maximilian. Österreichisches Biographisches Lexikon 1815–1950, Band 2, Wien 1959, S. 237. ÖBL – wersja elektroniczna
• Herbert Richter: Architekt Max Hegele, ein Vertreter des Jugendstils aus Hadersdorf-Weidlingau. w: „Penzinger Museums Blätter”, t. 66, Wien 2009, S. 4–21
• Max Hegele w: Architektenlexikon Wien 1770 – 1945, online [1.01.2020]