Max Herrmann-Neisse

Max Herrmann-Neisse, fotografia Maxa Glauera.

Max Herrmann-Neisse (ur. 23 maja 1886 w Nysie, zm. 8 kwietnia 1941 w Londynie) – niemiecki pisarz, poeta i publicysta.

Życiorys

Max Herrmann-Neisse był synem właściciela gospody. Studiował germanistykę w Monachium i Wrocławiu. W 1906 opublikował swój debiutancki tomik wierszy Ein kleines Leben. Od 1909 pracował w nyskiej gazecie „Neisser Tageblatt” jako krytyk teatralny. Od 1911 publikował wiersze w czasopismach „Die Aktion” i „Pan”, które szybko uczyniły go znanym. W 1913 ukazał się jego cykl Porträte eines Provinztheaters. W wyniku wywołanego nim skandalu stracił pracę w gazecie. W 1914 rozpoczął pracę nad powieścią Cajetan Schaltermann, która z powodu trudności z cenzurą ukazała się dopiero w 1920. W czasie I wojny światowej swoje wiersze i teksty publicystyczne publikował jedynie w pacyfistycznych czasopismach. Nieco mniej znanym obszarem twórczości pisarza są jego komedie, które powstały głównie w latach 1919–1922. Najbardziej znaną z nich była Josef der Sieger (wystawiona pt. Albine und Aujust) będąca parodią sztuki Gerharta Hauptmanna Und Pippa tantzt!. Kontynuował działalność publicystyczną i wydał kolejne tomy wierszy. Pisarza łączyła przyjaźń z wieloma znanymi twórcami, spośród których należałoby tu wymienić w pierwszym okresie twórczości Franza Junga, następnie René Schickele, Paula Zecha, w ostatnim okresie życia Stefana Zweiga. Zażyła przyjaźń łączyła go także z Georgiem Groszem.

Tablica pamiątkowa w Berlinie-Charlottenburg przy ul. Kurfürstendamm 215

Tablica pamiątkowa w Nysie przy ul. Armii Krajowej 21

W 1933 pisarz opuścił Niemcy i udał się na emigrację. Po krótkim pobycie w Zurychu, gdzie w 1936 wydał jedyny opublikowany na emigracji tomik wierszy Um uns die Fremde, udał się do Londynu, gdzie spędził ostatnie lata swego życia. Na wyspach pozostawał izolowany, a dodatkowo nie przyznano mu brytyjskiego obywatelstwa po tym jak w 1938 pozbawiono go niemieckiego obywatelstwa. Pisarz zmarł w 1941, a przyczyną był najprawdopodobniej atak serca. Jego grób znajduje się na Marylebone Cemetery w Londynie. Podobnie jak wielu pisarzy tego czasu, Max Herrmann-Neiße popadł szybko w zapomnienie. Jego dzieła były stopniowo odkrywane na nowo dopiero od lat 80. i ponownie wydawane.

Twórczość (wybór)

• Ein kleines Leben. Gedichte und Skizzen. 1906
• Das Buch Franziskus. 1911
• Porträte des Provinztheaters. Sonette. 1913
• Sie und die Stadt. 1914
• Empörung, Andacht, Ewigkeit. Gedichte. 1918
• Verbannung. Ein Buch Gedichte. 1919
• Die Preisgabe. Gedichte. 1919
• Joseph der Sieger. Drei Bilder. 1919 (später unter dem Titel Albine und Aujust)
• Die Laube der Seligen. Eine komische Tragödie. 1919
• Cajetan Schaltermann. 1920
• Hilflose Augen. Prosadichtungen. 1920
• Der Flüchtling. 1920
• Der letzte Mensch. Eine Komödie vor Weltuntergang. 1922
• Die bürgerliche Literaturgeschichte und das Proletariat. 1922
• Im Stern des Schmerzes. Ein Gedichtbuch. 1924
• Die Begegnung. Vier Erzählungen. 1925
• Der Todeskandidat. Erzählung. 1927
• Einsame Stimme. Ein Buch Gedichte. 1927
• Abschied. Gedichte. 1928
• Musik der Nacht. Gedichte. 1932
• Ein deutscher Dichter bin ich einst gewesen. Gedichte. 1934
• Um uns die Fremde. Gedichte. 1936
• Letzte Gedichte, herausgegeben von Leni Herrmann. 1941

Odniesienia w kulturze

Wiersz „Ein deutscher Dichter bin ich einst gewesen”^[1] (pol. „Byłem kiedyś niemieckim poetą”) poety stał się inspiracją do stworzenia utworu „Of Forsaken Poets” niemieckiej grupy muzycznej Heaven Shall Burn, zawartego na albumie Invictus (Iconoclast III) z 2010^[2].

Przypisy

Bibliografia

• Wojciech Kunicki (Hrsg.), Marta Kopij, Gabriela Połutrenko (Mitarbeit), Neisse: Texte und Bilder, Nysa 2003, s. 311–312.