Mchawa

Artykuł

49°21′23″N 22°16′56″E

- błąd

39 m

WD

49°23'N, 22°13'E, 49°21'30.42"N, 22°16'52.68"E

- błąd

19347 m

Odległość

1696 m

Mchawa
wieś
Ilustracja
Mchawa z lotu ptaka (2019)
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

leski

Gmina

Baligród

Liczba ludności (2011)

512[1][2]

Strefa numeracyjna

13

Kod pocztowy

38-606[3]

Tablice rejestracyjne

RLS

SIMC

0344461[4]

Położenie na mapie gminy Baligród
Mapa konturowa gminy Baligród, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Mchawa”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Mchawa”
Położenie na mapie powiatu leskiego
Mapa konturowa powiatu leskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Mchawa”
Ziemia49°21′23″N 22°16′56″E/49,356389 22,282222

Mchawa – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie leskim, w gminie Baligród[4][5].

Położenie

Leży w dolinie niewielkiej rzeki Hoczewki, dopływu Sanu, jednak wzdłuż tej rzeki rozlokowała się tylko część gospodarstw. Większość zabudowań wraz z kościołem skupiona jest wzdłuż niewysokiego działu, podnoszącego się ku południowemu zachodowi ku szczytowi Krywiańskiej (686 m n.p.m.)[6] i ograniczonego od północnego zachodu doliną potoku Mchawa, dopływu Hoczewki, zaś od południowego wschodu dolinką bezimiennego potoku, będącego również dopływem Hoczewki. W samej dolinie potoku Mchawa leżą zabudowania części wsi zwanej Mchawką.

Integralne części wsi [4][5]
SIMCNazwaRodzaj
0344478Pograniczeczęść wsi
0344484Pohulankaczęść wsi

Mchawa sąsiaduje z miejscowościami: Roztoki Dolne, Cisowiec, Kielczawa, Zahoczewie, Baligród. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.

Historia

Wieś prawa wołoskiego, położona była w drugiej połowie XV wieku w ziemi sanockiej województwa ruskiego[7]. W roku 1511 Piotr Herburt (1485–1532), dziadek poety Mikołaja Reja, przeprowadził rozgraniczenie swoich dóbr pomiędzy wsiami Mchawa i Stężnica, należącą do Mikołaja Bala. W miejscu rozgraniczenia powstała na nowo miejscowość Baligród.

Do 1532 wieś była własnością Piotra Herburta, podkomorzego lwowskiego. Od 1539 była własnością Mikołaja Herburta Odnowskiego. Według Słownika geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich (t. VI, wyd. 1885) liczyła 467 mieszkańców, z czego 290 wyznania greckokatolickiego, 170 rzymskokatolickiego i 7 mojżeszowego. Posiadała również własną parafię greckokatolicką i drewnianą cerkiew, zniszczoną krótko po II wojnie światowej.

W Mchawie zmarł w 1854 i został pochowany w kaplicy grobowej właściciel ziemski Emilian Ścibor-Rylski[8].

W połowie XIX wieku właścicielami posiadłości tabularnej w Mchawie byli Józef Papara i Jerzy Trzemeski[9].

  • Kościół parafialny i kaplica grobowa

    Kościół parafialny i kaplica grobowa

  • Dzwonnica cerkiewna

    Dzwonnica cerkiewna

  • Kaplica greckokatolicka z 1823

    Kaplica greckokatolicka z 1823

Na miejscu dawnej cerkwi (rozebranej ostatecznie w 1953 r.) stoi obecnie rzymskokatolicki kościół parafii pw. Podwyższenia Krzyża Świętego, zbudowany w latach 1981–1983. Obok zachowała się murowana kaplica grobowa z I połowy XIX w., w której spoczywają przedstawiciele rodzin Ścibor-Rylskich, Poparów i Grodzickich – byłych właścicieli wsi. Przed kościołem zachowana dawna, murowana dzwonnica parawanowa, wyposażona w dwa dzwony (starszy pochodzi z 1821 r., a młodszy, noszący imię Jana Pawła II – z 1998 r.)[10].

Przypisy

  1. ↑ Wieś Mchawa w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2018-03-17] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. ↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2018-03-17].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 770 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
  5. ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. ↑ Bieszczady. Mapa turystyczna 1:50 000, wyd. XIII, wyd. Compass, Kraków 2013, ISBN 978-7605-305-9
  7. ↑ Grzegorz Jawor, Osady prawa wołoskiego i ich mieszkańcy na Rusi Czerwonej w późnym średniowieczu, Lublin 2000, s. 212, 223.
  8. ↑ Andrzej A. Zięba: Łazarz Bogdanowicz Rosko. wiki.ormianie.pl. [dostęp 2022-05-21].
  9. ↑ Hipolit Stupnicki: Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 129.
  10. ↑ Według informacji na tablicy przed kościołem

Linki zewnętrzne

Gmina Baligród
Wsie
Osady
Integralne części wsi
  • Kąt
  • Podgłębokie
  • Podskała
  • Pogranicze
  • Pohulanka

Herb gminy Baligród

Media użyte na tej stronie

Subcarpathian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Podkarpackie Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 50.9 N
  • S: 48.95 N
  • W: 21.03 E
  • E: 23.66 E
POL województwo podkarpackie flag.svg
Flaga województwa podkarpackiego
Wikimedia Community Logo.svg
Logo społeczności Wikimedia. Proszę zauważyć, że w przeciwieństwie do większości logotypów związanych z ruchem Wikimedia, to logo nie jest zarejestrowane jako znak towarowy.
Powiat leski location map.png
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map
Mchawa, kościół Podwyższenia Krzyża Świętego (HB2).jpg
Autor: Henryk Bielamowicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Mchawa, kościół Podwyższenia Krzyża Świętego
Mchawa, kościół Podwyższenia Krzyża Świętego (HB4).jpg
Autor: Henryk Bielamowicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Mchawa, kościół Podwyższenia Krzyża Świętego
Mchawa, kaplica Przemienienia Pańskiego (HB2).jpg
Autor: Henryk Bielamowicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Mchawa, kaplica Przemienienia Pańskiego
Mchawa aerial view.jpg
Autor: Damian Pękalski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Mchawa z lotu ptaka (z drona)