Mebel
Mebel – sprzęt użytkowy przeznaczony do wyposażenia wnętrz mieszkalnych i publicznych. W odróżnieniu od stałych elementów wyposażenia wnętrz (schody, boazeria) meble są ruchomościami. Oprócz cech użytkowych meble posiadają też walory dekoracyjne, reprezentacyjne.
Kryteria podziału mebli
Funkcja
według sposobu użytkowania:
- do pracy i spożywania posiłków – np. stół, biurko
- do leżenia i wypoczynku – np. leżanka, łóżko
- do siedzenia – np. krzesło, fotel
- do przechowywania przedmiotów – np. szafa, komoda
- uzupełniające i pomocnicze – np. podnóżek, kwietnik
- wielofunkcyjne – np. meblościanka, półkotapczan
Przeznaczenie
według miejsca użytkowania np.:
- kościelne – ambona, konfesjonał, stalle
- sklepowe – lada, kontuar, regał
- restauracyjne – bufet, bar, szynkwas,
- szkolne – ławka szkolna, katedra = mównica,
- biurowe – regał, biurko
- koszarowe – prycza,
- okrętowe – koja,
- mieszkaniowe – bieliźniarka, krzesło, tapczan, meble kuchenne
- hotelowe – łóżko, szafa
- itp.
Materiał
według materiału przeważającego w konstrukcji:
- drewniane – takie, w których podstawę konstrukcyjną tworzą elementy wykonane z drewna lub materiałów drewnopochodnych
- metalowe – podstawa konstrukcji to elementy metalowe
- kamienne
- z tworzyw sztucznych – pneumatyczne, skorupowe
- kościane (kość słoniowa, wołowa, poroże)
- ceramiczne
- szklane
- plastikowe
Sposób obróbki
- stolarskie – typowe stolarskie, rzeźbione, toczone
- gięte – typowe gięte, gięto-klejone, wyplatane ("koszykowe" z wikliny, "trzcinowe" z trzciny)
- tapicerowane – powierzchnie użytkowe lub też wszystkie powierzchnie widoczne pokryte są materiałami obiciowymi na wyściółce, np. tkaniną, skórą czy skajem.
Sposób wykończenia powierzchni
- z widocznym podłożem (z odkrytą strukturą,przezroczyste) – lakierowanie, woskowanie, politurowanie
- z niewidocznym podłożem (z zakrytą strukturą,kryjące) – malowanie = polichromia, emaliowanie, laka
- specjalne – laminowanie, lazurowanie, złocenie, marketeria, intarsja, inkrustacja, okleinowanie (fornir)
Konstrukcja
Meble szkieletowe
- stojakowe lub kratowe
- bezoskrzyniowa
- oskrzyniowa
- deskowa
- krzyżakowa
- kolumnowa
- krzyżowa
- kątowa
Meble skrzyniowe
konstrukcja – stojakowa, wieńcowa lub oskrzyniowa
w odmianach – deskowa, płycinowa (ramowo-płycinowa), płytowa
Historia mebla
Pierwsze meble znane były już w neolicie.
Znani meblarze artyści okresu baroku to Jean Goujon, Hugo Sambin, Hans Vredeman de Vries i Ingo Jones.
Bardziej znane style w meblarstwie – nazwy zapożyczone od władców lub od twórców:
- we Francji: Ludwik XIII, Ludwika XIV, Styl regencji, Ludwika XV, Ludwika XVI, Styl dyrektoriatu, Styl empire, Ludwik Filip, meble Boulle'a
- w Anglii: Tudorów, Stuartów, georgiański, wiktoriański, Sheratona, Adamów, Hepplewhitea, Jacoba, Chippendale'a, Morrisa
- w Niemczech: biedermeier, Thoneta
- w Polsce: Księstwa Warszawskiego, gdańskie, kolbuszowskie
Pojęcia związane z meblami
Zestaw mebli to pewien zbiór mebli o skorelowanej formie plastycznej i konstrukcyjnej pozwalającej na różnorodne ich zestawianie. Często są to "meble w paczkach", do samodzielnego montażu.
Komplet mebli, "garnitur mebli", to zbiór mebli o określonym składzie, funkcji i przeznaczeniu, np. komplet gabinetowy, młodzieżowy, kuchenny, "sypialnia", "jadalnia" itp.
Meble regionalne powiązane są formą i konstrukcją z elementami folkloru danego obszaru, np.: zakopiańskie, kurpiowskie, kaszubskie itp. Meble nawiązujące formą do mebli wiejskich, to meble w stylu "rustykalnym".
Meble zabytkowe to meble wytwarzane w różnych okresach historycznych i zawierające w sobie cechy charakterystyczne dla danej epoki, czy też okresu historycznego, zachowane w jak najmniej zmienionej formie do naszych czasów. Współczesne meble naśladujące style minionych epok i nawiązujące konwencją formy do mebli dawnych epok to "meble retro" lub "meble stylowe".
Zawody związane z meblami
Specjaliści od wyrobu mebli to: stolarz, meblarz, tapicer. Ebenista to wytwórca mebli artystycznych fornirowanych i intarsjowanych; pierwotnie stolarz wyrabiający meble z hebanu. Zlecenie wykonania mebli to obstalunek.
Zobacz też
- Narzędzia stolarskie
- Meblarstwo oraz Wikiprojekt:Meblarstwo
- architektura wnętrz