Mechanoskopia
Mechanoskopia (gr. mechané ‘maszyna’ + skopeín ‘patrzeć’) – technika śledcza badająca ślad pozostawiony przez narzędzie użyte przez sprawcę przestępstwa. Każde narzędzie pozostawia na podłożu, z którym się zetknęło, swój niepowtarzalny ślad będący odwzorowaniem wszelkich nierówności, jakie na sobie posiada, powstałych w procesie produkcji lub czynności przystosowujących narzędzie do dokonania przestępstwa. W przypadku gdy podłoże jest twardsze, to ślady mogą powstawać na samym narzędziu[1].
Mechanoskopia ustala również przyczyny uszkodzeń części urządzeń, wyjasnia przyczyny pożarów instalacji elektrycznej, jak również zajmuje się ujawnianiem dawnych, usuniętych znaków na elementach metalowych (np. na tabliczkach znamionowych pojazdów)[1].
Do identyfikacji przedmiotu wykorzystuje się zaawansowane techniki mikroskopowe:
- metody superprojekcji (w odniesieniu do narzędzia i śladu przez niego pozostawionego),
- semimikrografię porównawczą,
- mikroskopię porównawczą.
Mechanoskopia wykorzystuje również różne zjawiska fizyczne i chemiczne (np. fluorescencyjna analiza rentgenowska), charakterystyczne dla wybranych materiałów z jakich zbudowany jest przedmiot[1]. Na przykład bardzo częstą metodą identyfikacji szkła jest badanie jego współczynnika załamania (refrakcji). Taki współczynnik może być określony nawet dla małej próbki o średnicy nie większej niż średnica ludzkiego włosa.
Medycyna sądowa wyróżnia dwa rodzaje identyfikacji narzędzia: grupową i indywidualną. Każda z nich pozwala określić inne cechy narzędzia:
| Rodzaj identyfikacji: | Cecha: | Opis: |
| grupowa (ogólna) | kształt | podłużne, kończyste, płaskie, obłe |
| twardość | elastyczne, twarde, miękkie | |
| powierzchnia | tępe, tępokrawędziste, krawędziaste, ostre, kończyste | |
| indywidualna | indywidualne cechy narzędzia, np. szczerby | ustalenie konkretnego narzędzia którym zadano uraz |
Ślady badane w mechanoskopii ze względu na mechanizm ich powstawania:
- ślady, które powstały w wyniku bezpośredniego kontaktu z narzędziem np. cięcia, zarysowania, wgniecenia itp.
- odkształcenia podłoża typu: złamania, rozdarcia, pęknięcia itp.