Meczet Piątkowy w Baku

Meczet Piątkowy

nr rej. 89
Państwo	Azerbejdżan
Miejscowość	Baku
Wyznanie	islam
Rodzaj	meczet
Historia
Data budowy	1899
Położenie na mapie Baku Meczet Piątkowy
Położenie na mapie Azerbejdżanu (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Meczet Piątkowy
40°21′55,42″N 49°50′08,59″E/40,365394 49,835719

Meczet Piątkowy^[1] (azer. Cümə məscidi) – meczet na Starym Mieście w Baku, stolicy Azerbejdżanu. Jest jednym z najważniejszych meczetów w mieście^[2].

Meczet stoi ukośnie w stosunku do innych budynków, z dziedzińcem od strony ulicy i grubym minaretem z tyłu^[2].

Pierwowzór obiektu istniał już na początku XIV wieku^[2] (na miejscu dawnej zaratusztriańskiej świątyni ognia), a w 1437 dostawiono minaret^[3] z balkonem na stalaktytowych wspornikach^[2]. Pierwotny budynek meczetu nie przetrwał a nowy budynek, który do dziś istnieje, zbudowano w 1899 z funduszy bogatego mieszczanina bakijskiego Hacı Şeyxəli Dadaşova^[3]. W czasach ZSRR, miał zmienne koleje losu. Wpierw w 1937 został zamknięty przez władze komunistyczne, później urządzono w nim magazyn, a od 1968 mieściło się tu muzeum dywanów^[4]. Po odzyskaniu niepodległości przez Azerbejdżan w 1991, obiekt ponownie zaczął pełnić funkcje religijne^[5]. Decyzją rządu z 2 sierpnia 2001, Meczet Piątkowy został dodany do listy zabytków historii i kultury chronionych przez państwo^[4].

Po roku 1991, grupa wiernych zbierających się w tym meczecie powołała organizację religijną pod nazwą Cümə Məscidi Dini İcması rejestrując się zarówno we władzach miejskich jak i w Ministerstwie Sprawiedliwości Azerbejdżanu. Organizacja ta sprawowała opiekę nad meczetem. Jednak w 2001 roku, po włączeniu meczetu na listę chronionych przez państwo zabytków, nowe władze państwowe postanowiły przejąć kontrolę nad meczetem; obsadzić go nowym imamem na miejsce aktualnego, którym był İlqar Allahverdiyev, obrońca praw człowieka i demokracji. Meczet i jego organizacja chroniły swoją autonomię i broniły się przed interwencją państwa, aż do roku 2004 gdy w trakcie nabożeństwa przysłane przez rząd wojsko wkroczyło do meczetu i siłą usunęło wszystkich. Meczet został potem otoczony płotem i „zamknięty na czas naprawy”. Gdy Cümə Məscidi Dini İcması skierowało sprawę do sądu i ją przegrało w roku 2004, po wyczerpaniu drogi sądowniczej w Azerbejdżanie, złożyło pozew przeciwko państwu w Europejskim Trybunale Praw Człowieka^[5]. Ostatecznie władze Azerbejdżanu wygrały, gdyż 8 lutego 2013 Europejski Trybunał Praw Człowieka ogłosił odrzucenie wniosku skarżących^[6].

Przypisy