Meczet w Bohonikach

Meczet w Bohonikach
Distinctive emblem for cultural property.svg nr rej. A-60 z 07.11.1966[1]
Ilustracja
Meczet w Bohonikach
Państwo

 Polska

Miejscowość

Bohoniki

Wyznanie

Islam

Rodzaj

Sunnicki

Historia
Data budowy

XIX/XX wiek

Data zniszczenia

II wojna światowa

Dane świątyni
Budulec

drewno

Położenie na mapie gminy Sokółka
Mapa konturowa gminy Sokółka, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Meczet w Bohonikach”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Meczet w Bohonikach”
Położenie na mapie powiatu sokólskiego
Mapa konturowa powiatu sokólskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Meczet w Bohonikach”
Ziemia53°23′25″N 23°35′30″E/53,390278 23,591667
Strona internetowa
Wnętrze meczetu w Bohonikach
Przewodniczka – Eugenia Radkiewicz

Meczet w Bohonikach – jeden z kilku czynnych meczetów w Polsce. Znajduje się we wsi Bohoniki. Jedna z dwóch świątyń muzułmańskich znajdujących się na Szlaku Tatarskim, ośrodek kultury tatarskiej[2].

Historia

Meczet zbudowany został na przełomie XIX i XX wieku, prawdopodobnie w 1873. Dokumentacja historyczna nie zachowała się, ale taką datę odkryto w 2005 podczas kapitalnego remontu ścian budynków na futrynie drzwi wejściowych. Świątynia powstała po pożarze wcześniejszego meczetu osadników tatarskich, który miał być zlokalizowany w pobliżu zabytkowego cmentarza położonego we wschodniej części wsi, a istniejącego prawdopodobnie od XVIII w., a być może nawet od XVII wieku[3].

Podczas II wojny światowej meczet został zdewastowany przez hitlerowców, którzy urządzili w nim szpital polowy. Po 1945 meczet kilkakrotnie przechodził drobne remonty. Pojawiły się plany rozbudowy, lecz konserwator zabytków nie zgodził się na rozbudowę.

W 2003 przeprowadzony został remont dachu; zmieniono wtedy dach blaszany na gontowy. W 2005 przeprowadzono remont generalny. Został on zrealizowany przy pomocy środków finansowych:

22 października 2012 roku zarządzeniem Prezydenta RP meczet został uznany za pomnik historii[4].

Architektura

Jest to prosta budowla drewniana o kubaturze 460 m³ zbudowana na planie prostokąta o wymiarach 11,49 m × 8,03 m[5].

Meczet podzielony jest na trzy części: męską i żeńską (Babiniec) (zgodnie z wymogami islamu) oraz wspólny przedsionek, w którym zostawia się obuwie. Większa część – męska – od mniejszej – damskiej – oddzielona jest drewnianą ścianką (przepierzeniem) z poziomą szczeliną, zasłoniętą przejrzystą tkaniną pozwalającą kobietom obserwować przebieg modlitwy. W części męskiej znajduje się powiększająca powierzchnię dla wiernych galeria wsparta na dwóch słupach. Oba pomieszczenia mają osobne wejścia ze wspólnego przedsionka z półkami na obuwie[6].

Najważniejszą częścią w czołowej ścianie sali męskiej zwróconej na południowy wschód jest mihrab – wnęka wskazująca kierunek Mekki oraz minbar – kazalnica, używana w czasie południowej piątkowej modlitwy (w tym meczecie odbywa się raz w miesiącu)[7].

Zgodnie z wymogami religii muzułmańskiej w meczecie nie ma żadnych wizerunków, a na zdobionych motywami pnącej się winorośli (tzw. arabeską) ścianach zawieszono jedynie muhiry (cytaty wersetów z Koranu po arabsku). Podłogę meczetu wyłożono dywanami.

Meczet nie posiada minaretu, a jedynie cebulowato zakończoną kopułę ze złoconym półksiężycem. Drewniane ściany zewnętrzne pomalowane były na zielono[8]. Budynek przykryty jest czterospadowym dachem namiotowym krytym gontem[9]. Z zewnątrz i wewnątrz wyłożony jest deską szalunkową (obecnie lakierowaną), od wewnątrz – lakierowaną.

Wejście do meczetu wyłożone jest kostką brukową. Działka na której zbudowano meczet ma powierzchnię 44 arów, porośnięta jest lipami, klonami i topolami i ogrodzona metalowym płotem. Brama wejściowa ma kształt półkolisty, jest koloru brązowego i jest zawsze otwarta. Pod ziemią mieszczą się przeciwpożarowe zbiorniki wodne[5].

Inne

W latach 90. XX w. imamem meczetu w Bohonikach był Stefan Mustafa Jasiński, wywodzący się z pobliskich Malawicz Górnych, zmarły w 2015 jako najstarszy duchowny muzułmański w Polsce[10].

Przypisy

  1. Rejestr zabytków nieruchomych woj. podlaskiego. [dostęp 2010-02-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-21)].
  2. iSokolka.eu. Internetowa gazeta powiatu sokólskiego, Meczet w Bohonikach przejdzie remont, https://isokolka.eu/sokolka/37662-meczet-w-bohonikach-przejdzie-remont
  3. Muzułmańska Gmina Wyznaniowa Bohoniki – MECZET, www.bohoniki.eu [dostęp 2020-08-16].
  4. Zarządzenie Prezydenta RP z dnia 22 października 2012 (Dz.U. z 2012 r. poz. 0)
  5. a b Artur Konopacki: Bohoniki – Meczet. Świat Islamu. [dostęp 2009-07-27].
  6. Ignacy Tłoczek, Polskie Budownictwo Drewniane, Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk: Ossolineum, 1980, s. 149, ISBN 83-04-00678-2.
  7. W pierwszy piątek miesiąca, liczony od nowiu księżyca, a nie według kalendarza gregoriańskiego.
  8. Po remoncie w 2006 ściany mają kolor naturalnego drewna i taki ma pozostać.
  9. Do 1985 – blachą ocynkowaną, wymiana gontu na nowy w 2005.
  10. Jasiński Stefan Mustafa, [w:] Słownik Biograficzny Tatarów Polskich XX wieku, 2016, s. 77-78.

Bibliografia

  • Grzegorz Rąkowski: Polska egzotyczna I. Oficyna Wydawnicza "Rewasz", Pruszków 2005. ISBN 83-89188-37-6
  • Roman Gembiński, Podlaski Szlak Tatarski – Bohoniki, Bohoniki: Muzułmańska Gmina Wyznaniowa w Bohonikach przy pomocy finansowej Starosty Sokólskiego, 2006, ISBN 83-922665-2-8, OCLC 749518798.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Podlaskie Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Podlaskie Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.50 N
  • S: 52.17 N
  • W: 21.45 E
  • E: 24.10 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Pomnik Historii logo.svg
Logo Pomników Historii Polski
Powiat sokólski location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa powiatu sokólskiego, Polska
Meczet w Bohonikach 02.jpg
Autor: Lilly M, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ten plik powstał przy wsparciu finansowym Wikimedia Polska, w ramach realizacji Uchwały Zarządu nr UZ 2009-23. (Zgłoś swój projekt!)
Bohoniki meczet przewodniczka.jpg
Autor: Polimerek, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ten plik powstał przy wsparciu finansowym Wikimedia Polska, w ramach realizacji Uchwały Zarządu nr UZ 2009-23. (Zgłoś swój projekt!)
Bohoniki meczet sciana modlitewna.jpg
Autor: Polimerek, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ten plik powstał przy wsparciu finansowym Wikimedia Polska, w ramach realizacji Uchwały Zarządu nr UZ 2009-23. (Zgłoś swój projekt!)
Bohoniki meczet wnetrze z dolu.jpg
Autor: Polimerek, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ten plik powstał przy wsparciu finansowym Wikimedia Polska, w ramach realizacji Uchwały Zarządu nr UZ 2009-23. (Zgłoś swój projekt!)
Sokółka (gmina) location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Sokółka, Polska