Medal „Za uśmierzenie buntu polskiego”

Medal za Uśmierzenie Buntu Polskiego
Медаль «За усмирение польского мятежа»

Baretka
Ustanowiono	1 stycznia 1865
Wielkość	średnica – 28 mm
Kruszec	brąz
Wydano	ok. 600 tys. (368 133 szt. – jasny brąz, 231 221 szt. – ciemny brąz)[1][2][3]

Medal za Uśmierzenie Buntu Polskiego^[4] (ros. Медаль „За усмирение польского мятежа”) – odznaczenie Imperium Rosyjskiego ustanowione dla wyróżnienia uczestników tłumienia powstania styczniowego^[4][1][2].

Historia

Odznaczenie zostało ustanowione ukazem cesarza Aleksandra II Romanowa z dnia 1 stycznia 1865^[5], dla nagrodzenia uczestników walk przeciwko polskim oddziałom powstańczym w trakcie powstania styczniowego w latach 1863-1864^[1][2][3].

Medal posiadał jeden stopień oraz dwa warianty różniące się kolorem – jasny i ciemny brąz, które przyznawano różnym grupom uczestników^[2][3].

W latach 1865–1868 w mennicy w Petersburgu wybito 368 133 sztuki z medalu jasnego brązu i 231 221 sztuk z ciemnego brązu, czyli łącznie 599 354 sztuki dwóch wariantów medalu^[2]. Medale wybito w kilku seriach: w 1865 roku wybito wszystkie medale wariantu z jasnego brązu i 24 800 sztuk z ciemnego brązu^[2]. W 1866 r. wybito większość medali z ciemnego brązu, czyli 187 685 sztuk, a w następnych latach 1867–1868 odpowiednio 9736 i 9000 sztuk medali z ciemnego brązu^[1][2].

Zasady nadawania

Odznaczenie wykonane z jasnego brązu otrzymali wojskowi wszystkich rang od generała do szeregowego, żołnierze straży pogranicza, małorosyjskich pułków kozackich guberni czernihowskiej i połtawskiej, milicji konnej ujezdów dyneburskiego i rzeżyckiego, medycy, kapelani wojskowi, którzy w latach 1863-1864 brali udział w walkach z powstańcami, medal ten nadawano też chłopom, którzy walczyli z bronią w ręku^[1][2]. Od 1877 nadawano go też wojskowym wszystkich rang rosyjskiej marynarki wojennej, którzy w czasie powstania znajdowali się na okrętach u brzegów Kurlandii^[1][2].

Odznaczenie wykonane z ciemnego brązu otrzymywali urzędnicy cywilni i wojskowi, którzy w latach 1863-1864 służyli na terenie Królestwa Polskiego i Kraju Zachodniego, którzy nie brali udziału w walkach, ale swoimi działaniami wspomagali tłumienie powstania, przyznawano go również innym obywatelom, którzy wspomagali rosyjską administrację oraz wojsko^[1][2].

Wybito 368 133 sztuki w kolorze jasnobrązowym i 231 221 sztuk w kolorze ciemnobrązowym. Łącznie nadano około 600 tysięcy medali w obu wariantach^[1][2][3].

Opis odznaki

Odznaką medalu jest okrągły medal o średnicy 28 mm wykonany z jasnego i ciemnego brązu^[1][2][3].

Na awersie medalu znajduje się herb Rosji – dwugłowy czarny orzeł z carską koroną, trzymający w szponach berło i jabłko, który na piersi ma herb Księstwa Moskiewskiego – tarczę z wizerunkiem św. Jerzego walczącego ze smokiem.

Na rewersie w centralnej części znajduje się data 1863 – 1864, a wzdłuż krawędzi wokół medalu napis „ЗА УСМИРЕНИЕ ПОЛЬСКАГО МЯТЕЖА” (Za uśmierzenie polskiego buntu).

Medal zawieszony jest na pięciokątnej blaszce pokrytej wstążką w kolorach Imperium Rosyjskiego, paski: biały, pomarańczowy i czarny.

Galeria

• 

  Baretka

• 

  Dwa warianty medalu z baretką

Zobacz też

• Krzyż za Zdobycie Pragi
• Medal za Wzięcie Szturmem Warszawy w 1831 roku
• Polska Odznaka Zaszczytna za Zasługi Wojenne

Przypisy

Bibliografia

• М. А. Изотова: Ордена и медали России и СССР. Moskwa: Владис, 2010, s. 265-267. ISBN 978-5-9567-0960-3. (ros.).
• Александр Кузнецов, Николай Чепурнов: Наградная медаль. Moskwa: Патриот, 1995. ISBN 5-7030-0452-7.