Medal Ochotników Założycieli Wojska Litewskiego

Medal Ochotników Założycieli Wojska Litewskiego
Lietuvos kariuomenės kūrėjų savanorių medalis

Awers insygniów medalu
Baretka
Ustanowiono	1928
Wielkość	∅ 38 mm
Kruszec	brąz
Wydano	10 245 szt. do 1940 r.
Projektant	Adomas Smetona

Zamek Górny w Wilnie figuruje na awersie Medalu Ochotników Założycieli Wojska Litewskiego

Medal Ochotników Założycieli Wojska Litewskiego^[1] (lit. Lietuvos kariuomenės kūrėjų savanorių medalis) – jedno z litewskich odznaczeń państwowych, ustanowione w roku 1928 w celu nagradzania ochotników wojny 1918–1920. Obecnie jest nadawane osobom, które zbrojnie walczyły przeciw okupantom Litwy w latach 1940-1990^[2].

Historia

Medal Ochotników Założycieli Wojska Litewskiego ustanowiono 27 lutego 1928. Było niezwykle trudno uzyskać to wyróżnienie – do rozpatrywania wniosków o przyznanie statusu ochotnika utworzono specjalną komisję – gdyż wolontariusze otrzymywali z automatu medal a także ziemię^[1]. Medal zaprojektował kowieński artysta Adomas Smetona^[3] (krewny prezydenta), a medal wykonywała szwajcarska firma „Huguenin Fréres”. Łącznie odznaczono 10 245 osób^[1]. Odznaczenie zostało zlikwidowane w 1940 po zajęciu Litwy przez ZSRR.

Po odzyskaniu niepodległości przez Litwę w 1991 odznaczenie odnowiono w niemal identycznej formie (z rewersu usunięto jedynie datę „1918-1920”) i nadawał je prezydent kraju. Od czerwca 2002 jest przyznawane przez litewskiego ministra obrony narodowej jako odznaczenie resortowe^[4]. W latach międzywojennych odznaczenie było produkowane przez szwajcarską firmę Huguenin^[3]. Obecnie jest wytwarzane w Wilnie przez mennicę państwową, a wstążki dostarczane są przez duńską firmę Mørch & Søn. W okresie międzywojennym medalem tym odznaczono około 12 tys. osób^[3], po roku 1991 – 1056 osób^[2].

Opis odznaki

Odznaką Medalu Ochotników Założycieli Wojska Litewskiego jest okrągły brązowy medal z obramowaniem. Na awersie znajduje się stylizowane wyobrażenie Zamku Górnego w Wilnie^[3], a pod nim dłoń dzierżąca miecz, którym uderza w drugi miecz, łamiąc go, a jednocześnie rozcinając łańcuch, którym przepasane jest wzgórze zamkowe w Wilnie. Jest to typowa litewska symbolika, popularna w latach międzywojennych i łatwo czytelna (łańcuch to polska „okupacja” Wilna, zwycięski miecz to miecz litewski, roztrzaskany miecz to oręż polski). Na rewersie medalu znajduje się wieniec z liści dębu i wawrzynu, a w środku litewski napis LIETUVOS SAVANORIUI (Litewskim ochotnikom)^[2]. Do 1940 używano nieco innego napisu: 1918-1920/SAVANORIUI (1918-1920/Ochotnikom)^[3]. Medal zawieszany jest na klamrze umocowanej na wstążce z ciemnozielonej mory z trzema czerwonymi paskami wzdłuż obu brzegów wstążki i na jej środku oraz cienką żółtą bordiurą. Szerokość wstążki 34 mm^[5].

Przypisy

Bibliografia

• Algimantas Astikas: Lietuvos ordinai, medaliai ir ženkleliai 1918-1940, Wilno 1993, ISBN 5-417-00373-5.
• Medal of the Founding Volunteers of the Lithuanian Army (dostęp 8.12.2010).

Linki zewnętrzne

• Medal of the Founding Volunteers of the Lithuanian Army
• Mørch & Søn. mwmorch.dk. [zarchiwizowane z tego adresu (2004-02-16)].