Medalierstwo

Przegląd włoskich medali, grafika z ok. 1904

Medalierstwo – dziedzina łącząca rzemiosło i sztuki plastyczne, obejmująca wykonywanie drobnych form rzeźbiarskich w formie medali, najczęściej w celu uczczenia jakiejś osoby lub wydarzenia[1]. Medalierstwo jest dziedziną sztuki dekoracyjnej (rzemiosłem artystycznym), którą umieścić można pomiędzy numizmatyką, a złotnictwem i sztukami pięknymi.

Rozwój sztuki medalierskiej na świecie można obserwować wraz z rozwojem bicia monet. Wywodzą się z monety koronacyjnej[2]. Różnią się brakiem nominału.

Medalier - to osoba zajmująca się tworzeniem i wyrobem orderów i medali.

Medale

Nazwa medal pochodzi od łacińskiego odpowiednika medallum, który w języku włoskim został przekształcony w nazwę medaglia rozpowszechnioną w XVIII wieku. „[...] świadczą o swojej epoce tak jak inne dzieła sztuki, dowodem jest istnienie w ich formie aktualnych prądów artystycznych, upodobań i sposobów myślenia społeczeństwa.[...]” W przedstawieniach dominują wyobrażenia osób, zdarzeń, napisy, niektóre z nich znane są nam jedynie z rysunków lub zdjęć ponieważ zostały skradzione lub zaginęły. Forma medali współczesnych uległa zmianie i wciąż jest eksplorowana i na nowo poznawana.

Są to dzieła sztuki małej wielkości, okrągłe lub wieloboczne w niektórych wypadkach, jednostronne lub dwustronne (posiadają tzw. awers i rewers; przedstawienia władców umieszczane były najczęściej na awersach), osiągające maksimum 5 – 20 centymetrów średnicy.

Nazywane bywają często medalikami (ich odmianą są żetony, sztony i marki; bardzo cienkie i małe), plakietami, plakietkami, medalionami (są większe niż medale i mogą być wykonane w innych materiałach np. kamień, stiuk) lub odznakami[2]. Trzeba jednak zaznaczyć, że w niektórych wypadkach trudne jest rozróżnienie czym tak właściwie jest dany obiekt. Wynika to z mało precyzyjnych kryteriów oceny.

Głównymi rodzajami medali są medale: okolicznościowe, prywatne, religijne, fantazyjne (artystyczne), i inne oraz królewskie[2]. Medale królewskie można podzielić na: elekcyjne, koronacyjne, ślubne, pośmiertne, pamiątkowe itp. Wręczane były najczęściej z jakiejś okazji w formie podziękowania, pamiątki, nagrody itp.

Techniki wykonywania medali

Techniki wykonywania medali
Nazwa technikiCharakterystyka
OdlewPrzy odlewaniu w formie artysta wykonuje wzór oryginału (jedno lub dwustronny), najczęściej drewniany, następnie sporządza negatyw do którego wlewa stopiony metal; w ten sposób powstały odlew jest następnie obrabiany przy pomocy rylca.
StemplowaniePierwszym etapem jest przygotowanie patrycy, czyli części odbijającej wzór na krążku. Sporządza się ją poprzez wyrycie w stali wypukłego lub wklęsłego wzoru rewersu i awersu lub jednej ze stron. Następnie dokonywane jest hartowanie stali. Po tym procesie stempel jest gotowy i może posłużyć do wybijania medali.
TrybowanieTechnika ta polega na oddzielnym wykuwaniu w małych blaszkach całej kompozycji i spajaniu ich ze sobą w całość. Odwrotna strona niż wybijana w tej technice jest stroną odbijającą.
NielloTechnika ta wymaga wygrawerowania przedstawienia na srebrnym lub złotym krążku. Wgłębienia wypełnia się następnie specjalną czarną substancją. Na końcu należy całość wypolerować.

W Polsce najczęściej stosowane są odlew i stemplowanie. Trybowanie stosowane jest rzadko, ze względu na mozolną pracę, której wymaga. Najrzadziej medale są wykonane w technice niello.


Zobacz też

Przypisy

  1. medalierstwo, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2010-04-26].
  2. a b c Piotr Gorol: Medalierstwo (pol.). [dostęp 2010-04-26].

Media użyte na tej stronie

Italian medals (1904) (14760093451).jpg
Autor: Internet Archive Book Images, Licencja: No restrictions

Identifier: italiamedal00fabri (find matches)
Title: Italian medals
Year: 1904 (1900s)
Authors: Fabriczy, Cornelius von, 1839-1910
Subjects: Medals Medals, Renaissance Renaissance
Publisher: London : Duckworth
Contributing Library: Getty Research Institute
Digitizing Sponsor: Getty Research Institute

View Book Page: Book Viewer
About This Book: Catalog Entry
View All Images: All Images From Book
Click here to view book online to see this illustration in context in a browseable online version of this book.

Text Appearing Before Image:
ds. Fortunately, however, two signed piecesof the master can be identified—one of Giulio Marasca, whichexists, indeed, only in an engraving of the year 1610 ; thesecond, on the other hand, is a unique piece in the collection ofProsper Valton, the heir of Armand, in Paris. It is the medalof Marinus Philethicus, a poet and scholar, who was teachingin the University of Rome in 1473 (PI. XXXII., 4). Theobverse displays the head of the scholar in profile wearinga laurel wreath ; on the reverse is a copy of the pelican ofPisanos medal of Vittorino, with the inscription in Greek,The work of Lysippus the younger. By means of com-parison with these authenticated works, several others may beascribed to him. Such is the medal, extant in six varieties, ofGiovanni Luigi Toscani, some of which bear the signatureL(ysippus) P(ictor) (PI. XXXII., 6); further, the medals ofGiovanni Francesco Marasca, Antonio da Santamaria, Fran-cesco Massimo, Francesco Vitali, Parthenius (Ippolito Au- 160 Plate XXXII
Text Appearing After Image:
CRISTOFORO DI GEREMIA, LYSIPPUS J<ice J/, ibo The Medallists in Rome rispa), Pier Paolo Mellini, Militias Jesuallus.^ Besides thesimilarity of style and the partiality of their maker for Greeklegends, they have all in common the circumstance that thepersonages depicted can be shown to have been abbreviators,tiditori di camera^ advocates and notaries to the Curia between1473 and 1484, and are all more or less youthful and similarlyattired. And to Rome also point two medals representingGiovanni Candida, probably a pupil of Lysippus, with whomwe shall presently meet. On the smaller, which is a uniquepiece in the Este Museum at Modena, he is still representedas a boy, but, judging from the dress, already a pupil at aclerical seminary. On the larger oval piece in the possessionof G. Dreyfus, in Paris, he is depicted as a young cleric in thelike costume (PI. XXXII., 5). Both pieces, especially thelarger, in naivete of conception and softness of modelling, areamong the pearls of Quattroce

Note About Images

Please note that these images are extracted from scanned page images that may have been digitally enhanced for readability - coloration and appearance of these illustrations may not perfectly resemble the original work.