Meir Dagan

Meir Dagan
‏מאיר דגן‎
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia30 stycznia 1945
Chersoń, ZSRR
Data i miejsce śmierci17 marca 2016
Izrael
Stanowiskodyrektor
PracodawcaMosad
Odznaczenia
Medal za Odwagę (Izrael)
Gabi Aszkenazi, Szef Sztabu Generalnego Sił Obronnych Izraela wręcza Me’irowi Daganowi pamiątkowy dyplom z okazji jego odejścia z funkcji szefa Mosadu
Pamiątkowe zdjęcie Me’ira Dagana i oficerów wojska i Mosadu (2011)

Meir Dagan, Me’ir Dagan (hebr. מאיר דגן, ur. jako Meir Huberman 30 stycznia 1945 w Chersoniu, zm. 17 marca 2016 w Izraelu[1]) – izraelski wojskowy, dyrektor Mosadu w latach 2002–2011. Wcześniej komandos i dowódca tajnego oddziału komandosów działającego na terenach arabskich.

Życiorys

Młodość

Pochodził z rodziny polskich Żydów, większość jego krewnych zginęła podczas Holocaustu. Urodził się jako Meir Huberman w pociągu na przedmieściach Chersonia na dzisiejszej Ukrainie, podczas ucieczki jego rodziny z Syberii do Polski. Do 1950 mieszkał w PRL, kiedy to wraz z rodzicami wyemigrował do Izraela – zamieszkali najpierw w Lod, a następnie w Bat Jam[2][3].

Kariera wojskowa

Mając w pamięci śmierć rodziny w Holocauście poświęcił życie obronie nowo powstałego państwa i niedopuszczeniu, aby Szoah się powtórzyło[2]. Od 1963 służył w szeregach Sił Obronnych Izraela. Mimo niezwykłych umiejętności posługiwania się nożem oraz świetnych umiejętności strzeleckich nie dostał się do elitarnego oddziału Sajjeret Matkal i służył w oddziałach spadochroniarzy[4]. Podczas wojny sześciodniowej został ranny po nadepnięciu na minę – od tego czasu utykał i często chodził o lasce[5].

Na początku lat 70. wszedł w skład Rimonu – tajnego oddziału CaHaLu, dowodzonego przez generała Arika Szarona, a operującego w Strefie Gazy – zwłaszcza w opanowanych przez palestyńskie organizacje terrorystyczne obozach dla uchodźców[5]. W styczniu 1971 w Dżabaliji wyrwał odbezpieczony granat z rąk terrorysty Abu Nimira, a następnie zabił go gołymi rękami – za wyczyn ten otrzymał Medal za Odwagę[6].

Latem 1971, już jako kapitan, dowodził kilkuosobowym oddziałem, który w ramach operacji „Kameleon” zlikwidował w Bajt Lahiji przywódców organizacji terrorystycznej Ludowy Front Wyzwolenia Palestyny[7]. Miał wówczas dwadzieścia sześć lat, ale był już słynny w wojsku jako żołnierz śmiały i nieszablonowy. Jak określił Icchak Rabin: „wykazywał się niezwykłą umiejętnością planowania operacji antyterrorystycznych, które przebiegały jak w filmach sensacyjnych”[4]. W swoich misjach specjalnych wielokrotnie przebierał się w stroje arabskie, ale chodził też po okupowanej Gazie, sam z psem dobermanem, uzbrojony w kilka pistoletów i karabin maszynowy[5].

W 1973 podczas wojny Jom Kipur Dagan był w jednym z pierwszych oddziałów zwiadowczych, które przekroczyły Kanał Sueski[2].

Podczas wojny libańskiej wkroczył na czele swojej brygady pancernej do Bejrutu. Następnie został dowódcą strefy bezpieczeństwa w południowym Libanie, gdzie powrócił do działań pod kamuflażem, czym zyskał przydomek „Króla Cieni”[2]. Podczas intifady został przeniesiony na wybrzeże Izraela jako doradca szefa sztabu Ehuda Baraka, którego również namówił do osobistych akcji pod kamuflażem[8].

W 1995 zakończył służbę wojskową w stopniu allufa (generała dywizji) po trzydziestu dwóch latach służby[8].

Lata 1995–2002

Po odejściu z wojska, wraz ze swym przyjacielem – również allufem – Josim Ben Hananem udał się na półtoraroczną wyprawę motocyklową przez Azję, którą przerwał na wieść o zabójstwie premiera Icchaka Rabina. Przez pewien czas kierował działaniami antyterrorystycznymi[8]. Następnie próbował sił w świecie biznesu, pomagał też swemu dawnemu dowódcy – Arielowi Szaronowi – w kampanii wyborczej[8], w pierwszych bezpośrednich wyborach premiera w Izraelu, w lutym 2001 roku[3]. W 2002 odszedł na emeryturę i osiadł w domu na wsi[8].

Dyrektor Mosadu

Już w sierpniu tego roku został powołany przez Szarona na stanowisko dyrektora (ramsada) Mosadu zastępując Efraima Halewiego, byłego ambasadora Izraela przy UE[8]. Izraelski wywiad przechodził wówczas kryzys, a Dagan – jako kolejny człowiek z zewnątrz – został początkowo źle przyjęty przez oficerów Mosadu, kilku złożyło nawet rezygnację[9].

W jego gabinecie zawisło zdjęcie starego Żyda w tałesie, klęczącego między dwoma uzbrojonymi esesmanami. Był to dziadek Dagana – Ber Erlich Słuszny – zamordowany w Łukowie kilka sekund po zrobieniu zdjęcia. Dagan opowiadał swoim gościom, że to zdjęcie przypomina mu, jak zdeterminowanym powinien być w walce w obronie Izraela[2]. Dawny Król Cieni odbudował siły operacyjne Mosadu i współpracę z zagranicznymi partnerami, osobiście zaangażował się w przeciwdziałanie zagrożeniu ze strony Iranu, rozbudowującemu swój program nuklearny[9].

Był określany jako „człowiek, który ocalił honor Mosadu” dzięki przeprowadzeniu serii niezwykłych akcji: zniszczenia syryjskiego programu nuklearnego (operacja Orchard) oraz wielu nieustępliwym akcjom przeciwko irańskiemu programowi budowy broni jądrowej, czy likwidacji najważniejszych przywódców terrorystycznych w Libanie i Syrii[9]. Izraelski wywiad pod jego nadzorem przeprowadził również szereg działań wobec organizacji terrorystycznych, takich jak Hezbollah, Hamas i Islamski Dżihad[10].

Jego następcą został Tamir Pardo, wieloletni agent Mosadu, przyjaciel Jonatana i Binjamina Netanjahu[11][12]. Podczas uroczystości pożegnania Dagana premier Netanjahu podziękował mu „w imieniu narodu żydowskiego”, a członkowie rządu obdarzyli owacją na stojąco[11]. Były szef Mosadu otrzymał również osobisty list z podziękowaniami od prezydenta Busha[10].

Ostatnie lata

Po odejściu z Mosadu został członkiem rady nadzorczej organizacji pomocy medycznej Hatzalach[13].

W 2012 media, powołujące się na izraelski serwis Walla!, podały informację, że podczas wizyty Tomasza Siemoniaka w Izraelu Meir Dagan otrzymał honorowe obywatelstwo Polski[14], jednak informacja ta nie został ostatecznie potwierdzona. W tym samym roku poddał się transplantacji wątroby na Białorusi[3]. Zmarł po wieloletniej walce z rakiem 17 marca 2016[13]. Jego śmierć wywołała powszechny smutek w Izraelu, jego zasługi wspominali politycy wszelkich opcji politycznych oraz dawni towarzysze broni[3][13].

Życie prywatne

Po wojnie sześciodniowej ożenił się z Binią – pielęgniarką, która opiekowała się nim w szpitalu[5]. Mieli troje dzieci. Był krępej budowy ciała, w młodości był blondynem[4]. Zajmował się malarstwem i rzeźbiarstwem[8].

Nagrody i odznaczenia

Nagrody

  • Nagroda im. Chaima Herzoga[a] za wybitne zasługi dla Izraela (2011)[15]
  • Nagroda Mosskowiców[b] za zasługi dla syjonizmu (2011)[15]

Odznaczenia

Uwagi

  1. ang: The Chaim Herzog Award, nagroda pamięci prezydenta Chaima Herzoga
  2. ang: Moskowitz Prize for Zionism

Przypisy

  1. Herb Keinon, Gil Hoffman, Josi Melman, Ja’akow Lappin: Former Mossad chief Meir Dagan dies. The Jerusalem Post, 17 marca 2016. [dostęp 2016-03-17].
  2. a b c d e Bar-Zohar i Mishal 2012 ↓, s. 19.
  3. a b c d Former Mossad Chief Meir Dagan Dies at 71 (ang.). Ha-Arec. [dostęp 2016-03-21].
  4. a b c Bar-Zohar i Mishal 2012 ↓, s. 16.
  5. a b c d Bar-Zohar i Mishal 2012 ↓, s. 17.
  6. a b Bar-Zohar i Mishal 2012 ↓, s. 18.
  7. Bar-Zohar i Mishal 2012 ↓, s. 15–16.
  8. a b c d e f g Bar-Zohar i Mishal 2012 ↓, s. 20.
  9. a b c Bar-Zohar i Mishal 2012 ↓, s. 21.
  10. a b Bar-Zohar i Mishal 2012 ↓, s. 38.
  11. a b Bar-Zohar i Mishal 2012 ↓, s. 37.
  12. Bar-Zohar i Mishal 2012 ↓, s. 341.
  13. a b c Netanyahu praises Meir Dagan as ‘courageous fighter, commander’ (ang.). The Jerusalem Post. [dostęp 2016-03-21].
  14. Eli Barbur: Szef Mossadu został polskim obywatelem. polskieradio.pl, 23 czerwca 2012. [dostęp 2016-03-21].
  15. a b Meir Dagan. mossad.gov.il. [dostęp 2016-03-17].

Bibliografia

  • Micha’el Bar-Zohar, Nissim Miszal: Mossad. Najważniejsze misje izraelskich tajnych służb. Poznań: Dom Wydawniczy „Rebis”, 2012, s. 19. ISBN 978-83-7510-898-9.

Media użyte na tej stronie

Medal of Courage.svg
Autor: Amirki, Licencja: CC BY-SA 3.0
Medal_of_Courage (israeli army)
Meir-Dagan.png
Autor: , Licencja: CC BY 2.0
January 10, 2011 Today, the IDF Chief of Staff, Lt. Gen. Gabi Ashkenazi, as well as members of the General Staff, parted with the outgoing Director of the Mossad Intelligence Agency, Maj. Gen (res.) Meir Dagan in a celebratory lunch at the Rabin base in Tel Aviv. The Chief of Staff thanked the outgoing Mossad Director for his combined effort and said, "During the past eight years, as head of the Mossad, you were on the forefront of achievement. You led the agency during a unique and challenging period and contributed exceptionally, with most of your achievements unknown. Over the eight years we've worked together collaboratively and with the mutual understanding that we are working towards a shared and higher goal--the security of the State of Israel." The outgoing Director thanked the Chief of Staff for the years of cooperation and wished him and the General Staff luck in the rest of their endeavors. Pictured: The General Staff with Maj. Gen. (res.) Meir Dagan Photography: Cpl. Ori Shifrin, IDF Spokesperson's Unit * הרמטכ"ל, רא"ל אשכנזי, וחברי פורום המטה הכללי נפרדו היום (ב') מראש המוסד היוצא, אלוף (במיל') מאיר דגן, בארוחת צהריים חגיגית בבסיס רבין בת"א. הרמטכ"ל הודה לראש המוסד היוצא על העבודה המשותפת ואמר כי "בשמונה השנים האחרונות, כראש המוסד, היית בחזית העשייה, הובלת את הארגון בתקופה מיוחדת ומאתגרת ותרמת תרומה ייחודית שרובה לא ידועה. בשנים האחרונות עבדנו יחד בשיתוף פעולה ומתוך הבנה שאנחנו משרתים מטרה משותפת ועליונה- ביטחונה של מדינת ישראל". ראש המוסד היוצא הודה לרמטכ"ל על שיתוף הפעולה ואיחל לו ולחברי פורום מטכ"ל הצלחה בהמשך העשייה החשובה. בתמונה: פורום מטכ"ל והאלוף (מיל') דגן. צילום: רב"ט אורי שיפרין, דובר צה"ל
Flickr - Israel Defense Forces - IDF Chief of Staff Honors Outgoing Mossad Director, Jan 2011.jpg
Autor: Israel Defense Forces, Licencja: CC BY 2.0

January 10, 2011

Today, the IDF Chief of General Staff, Lt. Gen. Gabi Ashkenazi, as well as members of the General Staff parted with the outgoing Director of the Mossad Intelligence Agency, Maj. Gen (res.) Meir Dagan in a celebratory lunch at the Rabin base in Tel Aviv.

The Chief of Staff thanked the outgoing Mossad Director for his combined effort and said, "During the past eight years, as head of the Mossad, you were on the forefront of achievement. You led the agency during a unique and challenging period and contributed exceptionally, with most of your achievements unknown. Over the eight years we've worked together collaboratively and with the mutual understanding that we are working towards a shared and higher goal--the security of the State of Israel."

The outgoing Director thanked the Chief of Staff for the years of cooperation and wished him and the General Staff luck in the rest of their endeavors.

Pictured: The Chief of Staff grants the outgoing Mossad Director a diploma in the name of IDF soldiers and commanders certifying the planting of a tree at the Jewish National Fund forest in Maj. Gen. (res.) Meir Dagan's name.


Photography: Cpl. Ori Shifrin, IDF Spokesperson's Unit


הרמטכ"ל, רא"ל אשכנזי, וחברי פורום המטה הכללי נפרדו היום (ב') מראש המוסד היוצא, אלוף (במיל') מאיר דגן, בארוחת צהריים חגיגית בבסיס רבין בת"א.

הרמטכ"ל הודה לראש המוסד היוצא על העבודה המשותפת ואמר כי "בשמונה השנים האחרונות, כראש המוסד, היית בחזית העשייה, הובלת את הארגון בתקופה מיוחדת ומאתגרת ותרמת תרומה ייחודית שרובה לא ידועה. בשנים האחרונות עבדנו יחד בשיתוף פעולה ומתוך הבנה שאנחנו משרתים מטרה משותפת ועליונה- ביטחונה של מדינת ישראל".

ראש המוסד היוצא הודה לרמטכ"ל על שיתוף הפעולה ואיחל לו ולחברי פורום מטכ"ל הצלחה בהמשך העשייה החשובה.

בתמונה: הרמטכ"ל מעניק לראש המוסד היוצא, בשם מפקדי וחיילי צה"ל, תעודה המציינת נטיעת עץ לכבודו של האלוף (מיל') דגן, ביערות הקרן הקיימת לישראל.

צילום: רב"ט אורי שיפרין, דובר צה"ל
Flickr - Israel Defense Forces - Chief of Staff Honors Outgoing Mossad Director, Jan 2011.jpg
Autor: Israel Defense Forces, Licencja: CC BY 2.0

January 10, 2011

Today, the IDF Chief of Staff, Lt. Gen. Gabi Ashkenazi, as well as members of the General Staff, parted with the outgoing Director of the Mossad Intelligence Agency, Maj. Gen (res.) Meir Dagan in a celebratory lunch at the Rabin base in Tel Aviv.

The Chief of Staff thanked the outgoing Mossad Director for his combined effort and said, "During the past eight years, as head of the Mossad, you were on the forefront of achievement. You led the agency during a unique and challenging period and contributed exceptionally, with most of your achievements unknown. Over the eight years we've worked together collaboratively and with the mutual understanding that we are working towards a shared and higher goal--the security of the State of Israel."

The outgoing Director thanked the Chief of Staff for the years of cooperation and wished him and the General Staff luck in the rest of their endeavors.

Pictured: The General Staff with Maj. Gen. (res.) Meir Dagan


Photography: Cpl. Ori Shifrin, IDF Spokesperson's Unit


הרמטכ"ל, רא"ל אשכנזי, וחברי פורום המטה הכללי נפרדו היום (ב') מראש המוסד היוצא, אלוף (במיל') מאיר דגן, בארוחת צהריים חגיגית בבסיס רבין בת"א.

הרמטכ"ל הודה לראש המוסד היוצא על העבודה המשותפת ואמר כי "בשמונה השנים האחרונות, כראש המוסד, היית בחזית העשייה, הובלת את הארגון בתקופה מיוחדת ומאתגרת ותרמת תרומה ייחודית שרובה לא ידועה. בשנים האחרונות עבדנו יחד בשיתוף פעולה ומתוך הבנה שאנחנו משרתים מטרה משותפת ועליונה- ביטחונה של מדינת ישראל".

ראש המוסד היוצא הודה לרמטכ"ל על שיתוף הפעולה ואיחל לו ולחברי פורום מטכ"ל הצלחה בהמשך העשייה החשובה.

בתמונה: פורום מטכ"ל והאלוף (מיל') דגן.

צילום: רב"ט אורי שיפרין, דובר צה"ל