Melsztyn
| Artykuł | 49°52′16″N 20°46′16″E |
|---|---|
| - błąd | 39 m |
| WD | 49°52'16"N, 20°46'15"E |
| - błąd | 39 m |
| Odległość | 21 m |
| wieś | |
1.jpg) Melsztyn – wzgórze z pozostałościami zamku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) | 186[1] |
| Strefa numeracyjna | 14 |
| Kod pocztowy | 32-840[2] |
| Tablice rejestracyjne | KTA |
| SIMC | 0836900 |
Położenie na mapie gminy Zakliczyn _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Zakliczyn") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu tarnowskiego  | |
 49°52′16″N 20°46′16″E/49,871111 20,771111 | |
| Strona internetowa | |
Melsztyn – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim, w gminie Zakliczyn.
Historia
Na wzgórzu gdzie znajdują się obecnie ruiny zamku, stała warownia Spytka z Melsztyna. Nazwa wsi ma pochodzenie niemieckie (od Mehlstein – kamień młyński).
Zamek ten powstał w XIV wieku, został spalony w 1771 roku w czasie walk sił konfederacji barskiej z wojskami rosyjskimi. Z murów zamkowych rozpościera się widok na Dunajec oraz odległy o 3 km Zakliczyn i widoczną na południowym wschodzie wieś Tropie. Po stronie południowej zamku znajdowały się kiedyś uprawy winnej latorośli, zasadzonej przez Lanckorońskich.
Wnukiem Spicimira, właściciela zamku, był Spytko II, który w wieku lat 18 został kasztelanem krakowskim, następnie od Władysława Jagiełły otrzymał tytuł zarządcy Podola (zginął 12 lub 16[3] sierpnia 1399, walcząc z Tatarami nad Worsklą). Jego synowie Jan i Spytek Melsztyński (1398–1439) byli politycznymi przeciwnikami Zbigniewa Oleśnickiego. Spytko, kasztelan biecki, był też właścicielem m.in. zamku w Rabsztynie. Zginął w bitwie z wojskami biskupa Zbigniewa Oleśnickiego pod Grotnikami w 1439, gdzie nad obnażonym jego ciałem, leżącym przez trzy dni na polu bitwy, odprawiono sąd a wziętych do niewoli jego zwolenników bezlitośnie ścięto.
Kolejnymi właścicielami Melsztyna byli Jordanowie, Zborowscy wraz z Sobkami, Tarłowie i Lanckorońscy do XIX wieku. Wieś należąca do dóbr Melsztyn, leżąca w powiecie sądeckim województwa krakowskiego należała w XVII wieku do kasztelana sądeckiego Zygmunta Tarły[4]. 10 km na zachód od Melsztyna położony jest zamek w Czchowie oraz zamek Tropsztyn.
Z Melsztyna pochodziła Jadwiga (z Leżenic) Melsztyńska-Pilecka, matka chrzestna króla Władysława II Jagiełły.
W latach 1975–1998 miejscowość leżała w województwie tarnowskim.
Przyroda
Pomnik przyrody
W Melsztynie, przy drodze wojewódzkiej nr 980, rośnie niemal 250-letnia topola czarna. Drzewo liściaste o regularnym, lekko krzywym pniu, o obwodzie 788 cm i wysokości 36 m (dane z roku 2020)[5][6]. Melsztyńska topola posiada status pomnika przyrody od 1933 roku[7].
Zobacz też
- Zamek w Melsztynie
- Topola czarna w Melsztynie
Przypisy
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych, Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-07].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 780 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Wojewoda płocki Abraham Socha. Przyczynek do genealogii Nałęczów mazowieckich, [w:] Anna Supruniuk, Szkice o rycerstwie mazowieckim XIV/XV wieku, Toruń 2008, s. 7–8, ISBN 978-83-89376-69-5.
- ↑ Wiesław Bondyra, Dobra ziemskie Tarłów w Małopolsce w czasach saskich, w: Tarłowie. Z dziejów kulturalnych, gospodarczych i politycznych rodu, Janowiec 2009, s. 53.
- ↑ Krzysztof Borkowski, Robert Tomusiak, Paweł Zarzyński, Drzewa Polski, Warszawa 2016, s. 395.
- ↑ Ernest Rudnicki, Topole w krajobrazie Polski, Powszechne Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 2020, ISBN 978-83-09-01125-5, OCLC 1253423269 [dostęp 2022-01-24].
- ↑ http://crfop.gdos.gov.pl/CRFOP/widok/viewpomnikprzyrody.jsf?fop=PL.ZIPOP.1393.PP.1216143.2135
Linki zewnętrzne
- Prywatna strona o zamku w Melsztynie
- Oficjalna strona wsi Melsztyn
- Melsztyn, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 248.
- Melsztyn, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 316.
| Wsie | |
|---|---|
| Integralne części wsi |
|
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
- N: 50.59 N
- S: 49.07 N
- W: 18.92 E
- E: 21.55 E
Autor: Roman Kowalski II, Licencja: CC BY-SA 4.0
Najstarsza topola czarna w Polsce