Menachem Lior

Menachem Lior
Menachem Liwer
hebr. מנחם ליאור
pułkownik pułkownik
Data i miejsce urodzenia

5 kwietnia 1928
Będzin

Data i miejsce śmierci

19 lutego 2017
Tel Awiw

Przebieg służby
Lata służby

1950–1975

Siły zbrojne

Siły Powietrzne Izraela

Menachem Lior (hebr. מנחם ליאור; przed zmianą nazwiska w Izraelu Menachem Liwer; ur. 5 kwietnia 1928, w Będzinie, zm. 19 lutego 2017 w Tel Awiwie[1]) – żydowski działacz ruchu oporu w czasie II wojny światowej, jeden z nielicznych członków ruchu oporu w getcie będzińskim, któremu udało się przeżyć wojnę, następnie pułkownik armii izraelskiej[2].

Życiorys

Pochodził z zamożnej, ortodoksyjnej rodziny żydowskiej Liwerów z Będzina jako syn Dawida i Miriam Kaminer[3]. Przez cztery lata uczęszczał do szkoły podstawowej „Mizrachi” w Będzinie[2].

W czasie II wojny światowej przebywał w getcie będzińskim. Powstanie w getcie przetrwał wraz z rodziną w przygotowanym wcześniej bunkrze. Następnie pracował wraz z rodzicami przy uprzątaniu getta. Po przejściu na "aryjską stronę" Liwerowie ukrywali się u polskiej rodziny. Następnie przez Słowację dotarli na Węgry do Budapesztu. Po agresji wojsk niemieckich na Węgry wyjechali w czerwcu 1944 do Rumunii, a stamtąd 17 lipca tegoż roku przybyli do Palestyny, do brytyjskiego obozu dla internowanych, z którego zostali wkrótce uwolnieni[2]. Udali się wtedy do swojej rodziny, do Tel Awiwu. Wówczas jako 16-letni chłopiec został wysłany do kibucu Mishmar HaSharon, gdzie uczył się i pracował. 45 dni spędził wtedy w obozach dla internowanych w Latrun i Rafiach Yam, aresztowany za udział w Haganah, żydowskiej organizacji paramilitarnej w Palestynie. Na początku 1947 przeniósł się do kolejnego kibucu Ma’ale Ha-Chamisza, obok Jerozolimy[2]. Latem 1948, podczas I wojny izraelsko-arabskiej, brał udział w walkach o wyzwolenie Jerozolimy.

W latach 1950–1975 służył w Siłach Powietrznych Izraela, dochodząc do stopnia pułkownika, po czym przeszedł na emeryturę[2]. Później pracował w Uniwersytecie Telawiwskim jako wicedyrektor ds. finansowych oraz ukończył rok studiów na kierunku Business Administration. Od 1977 do 1980 był wicedyrektorem linii lotniczych El Al Israel Airlines, a następnie w okresie 1980–1993 był radnym w Tel Awiwie[2]. Ponadto udzielał się w organizacjach charytatywnych: „Zevet”, „IDF Veterans Association”, „Aguda Leman HaChayal” czy „The Tel Aviv Association for the elderly”.

Od 17 września 2014 był przewodniczącym Światowej Organizacji Żydów Zagłębia (ang. Zaglembie World Organization). Uczestniczył m.in. 4 października 2004 w uroczystościach w Będzinie, podczas których plac znajdujący się niedaleko kamienicy przy ul. Podsiadły (obecnie ul. Rutki Laskier), gdzie doszło do walk z niemieckim okupantem, otrzymał imię Bohaterów Getta Będzińskiego[4], a w 2013 w obchodach 70. rocznicy likwidacji getta będzińskiego[5][6]. Żonaty z Hanką Sholowitch, z którą miał trójkę dzieci (Szmuela, Yael i Rana)[3]. Zmarł w Tel Awiwie 19 lutego 2017.

Przypisy

  1. ↑ Odszedł Menachem Lior Liwer. towarzystwo.bedzin.pl. [dostęp 2018-04-01].
  2. ↑ a b c d e f Menachem Lior (Liwer). W: Fundacja Brama Cukermana [on-line]. bramacukermana.com. [dostęp 2018-03-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-31)].
  3. ↑ a b Życiorys Menachema Liora (ang.). W: Zaglembie World Organization [on-line]. zaglembie.org. [dostęp 2018-04-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-31)].
  4. ↑ Karolina Kot: Będzin - pomnik upamiętniający będzińskich Żydów. W: Strażnicy Czasu [on-line]. straznicyczasu.pl, 2015-10-02. [dostęp 2018-03-30].
  5. ↑ Obchody 70. rocznicy likwidacji będzińskiego getta. W: Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma [on-line]. jhi.pl. [dostęp 2018-04-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-05)].
  6. ↑ Obchody 70. rocznicy likwidacji będzińskiego getta. dzieje.pl, 2013-08-28. [dostęp 2018-04-01].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

IAF aluf mishne.svg
Autor: , Licencja: CC BY-SA 3.0
IAF rank Aluf Mishne (Alam)