Mentuhotep II

Mentuhotep II
Ilustracja
władca starożytnego Egiptu
Okresod 2046 p.n.e. lub 2061 p.n.e.
do 1995 p.n.e. lub 2010 p.n.e.
PoprzednikIntef III
NastępcaMentuhotep III
Dane biograficzne
DynastiaXI dynastia
OjciecIntef III
MatkaJah
ŻonaNeferu II
DzieciMentuhotep III

Mentuhotep II – faraon, władca starożytnego Egiptu, z XI dynastii tebańskiej z okresu Średniego Państwa. Panował w latach 2046–1995 p.n.e. lub 2061–2010 p.n.e., lub 2055–2004 p. n. e.[1] Syn Intefa III i królowej Jah. Według Kanonu Turyńskiego panował pięćdziesiąt jeden lat. Dokonał zjednoczenia Górnego i Dolnego Egiptu, czym zapoczątkował okres w dziejach Egiptu, zwany Średnim Państwem. Uważany za jednego z największych faraonów.

Panowanie

Gdy wstąpił na tron, jego władza rozciągała się od Pierwszej Katarakty po 10 nom Górnego Egiptu i ograniczona była od północy przez ziemie rządzone przez książąt Asjut. Władcy osiągnęli stan zbrojnego pokoju. Stan ten przerwała rebelia nomu tynickiego, w wyniku której Mentuhotep rozpoczął działania zbrojne, przeszedł bez walki przez 15 nom i zdobył Asjut, co spowodowało upadek Herakleopolis, jednocząc Egipt i kończąc I Okres Przejściowy[1].

Przyjął tytuł „Króla Dolnego i Górnego Egiptu, Horusa, tego, który zjednoczył Oba Kraje”. Władza jego nie ogarnęła jednak całego obszaru, a jego opanowanie zajęło wiele lat. Centrum opozycji politycznej stała się Oaza Dachla na Pustyni Zachodniej. Król podjął działania przeciw tej opozycji. Wynagrodził wierność książąt nomów Oryksa i Zająca, pozostawiając ich na swych stanowiskach. W całym Górnym Egipcie utrzymał dawne stosunki feudalne, z wyjątkiem Asjut, a resztę kraju objął nadzorem tebańskich zwierzchników, ze szczególnym uwzględnieniem Herakleopolis i nomu herakleopolitańskiego. Przeniósł stolicę do Teb. Utworzył stanowisko Gubernatora Północy oraz przywrócił urzędy dawnych; kanclerzy i wezyra. W czasach jego panowania urząd ten sprawowali: Dagi, Bebi i Ipy. Wszystkie te działania jednoczące zostały zakończone prawdopodobnie do 30 roku jego panowania.

W około 39 roku panowania przyjął nową tytulaturę. W polityce zagranicznej nawiązywał do najlepszych doświadczeń Starego Państwa. Odbył kampanie wojenne do Nubii, pierwszą w 29 roku i drugą w 31 roku panowania. Dowództwo tych kampanii powierzył kanclerzowi Chetiemu. W ich wyniku Egipt osiągnął nadzór nad częścią terytorium Nubii, aż po Drugą Kataraktę. Opanowano dawne szlaki karawanowe oraz wznowiono eksploatację kopalń. Na północy prowadził kampanie przeciwko Libijczykom Czemehu i Czehenu oraz na Synaju przeciwko Beduinom Mencziu, czym zabezpieczył wschodnie rubieże państwa.

Architektura

Mentuhotep, ten wspaniały wojownik, twórca jedności Obu Krajów, doskonały polityk i organizator państwa okazał się również wielkim budowniczym. Kontynuował prace podjęte przez Antefa III na Elefantynie w świątyniach Hekaiba i Satis. Prace prowadzono w El-Ballas, Denderze i El-Kab. W świątyni Hathor w Gebelejn z rozkazu władcy uwieczniono tryumf nad Północą. W Abydos rozkazał wybudować dobudówki w świątyni Ozyrysa. Rozbudował i upiększył Świątynie Montu w Tod i Armant.

Swój zespół grobowy, wzorowany na najlepszych doświadczeniach architektonicznych Starego Państwa, zbudował w Deir el-Bahari. Wokół grobowca pochowano królewskie małżonki i konkubiny, a także żołnierzy uczestniczących w zjednoczeniu kraju oraz najważniejszych dostojników, których grobowce są od 2013 roku badane przez polską misję w ramach Projektu Asasif[1].

W tym samym miejscu został odkryty także posąg faraona w Czerwonej Koronie Dolnego Egiptu Odkrywcą jest Howard Carter, który trafił na ślad posągu po tym, jak kopyto jego konia zapadło się w ziemi. Rozpoczęto więc wykopaliska, które odkryły wejście do korytarza, na którego końcu znajdował się posąg. Można go dziś znaleźć w Muzeum Egipskim w Kairze, a sam korytarz został nazwany Bob el-Chosan (pl. wywrotka konia)[1].

Kilkaset lat później w sąsiedztwie jego kompleksu grobowego, swą wspaniałą świątynię grobową, wybudowała Hatszepsut.

Rodzina

Jego pierwszą żoną była Tem, kolejną Neferu II. Swemu drugiemu synowi, następcy – Mentuhotepowi III, pozostawił państwo zjednoczone, dobrze zorganizowane i dostatnie.

Bibliografia

  • Grimal N., Dzieje Starożytnego Egiptu, Warszawa 2004, ss. 165-166. ISBN 83-06-02917-8.

Przypisy

  1. ↑ a b c d Filip Taterka, Najwybitniejsi władcy Egiptu. W porządku chronologicznym, wybór własny., „Pomocnik historyczny” (3/2018), 2018, ISSN 2391-7717.
Władcy Starożytnego Egiptu
Od okresu predynastycznego do Pierwszego Przejściowego (przed ok. 3150–2133)
Okres
Dynastia
  • Faraonowie
Predynastyczny
(przed ok. 3150)
0
Wczesnodynastyczny
(ok. 3150–2686)
I
II
Stare Państwo
(ok. 2686–2181)
III
IV
V
VI
1. Przejściowy
(ok. 2181–2133)
VII
  • Neferkare (młodszy)
  • Neferkare Nebi
  • Dżedkare Szemai
  • Neferkare Chendu
  • Merienhor Neferkamin
  • Nikare
  • Neferkare Tereru
  • Neferkahor
VIII
  • Uadżkare Pepisonbe
  • Neferkamin Anu
  • Kakare Ibi
  • Neferkare
  • Neferkauhor Kapuibi
  • Neferirkare
IX
  • Meribre Cheti I
  • Neferkare Nebkaure
  • Cheti II
  • Setut
X
  • Merihathor
  • Neferkare
  • Uachare Cheti III
  • Merikare
  • Nebkaure Cheti IV
Średnie Państwo i Drugi Okres Przejściowy (ok. 2133–1567)
Okres
Dynastia
  • Faraonowie
Średnie Państwo
(ok. 2133–1786)
XI
XII
2. Przejściowy
(ok. 1786–1567)
XIII
  • Wegaf
  • Amenemhat V
  • Sekhemre Khutawi
  • Amenemhat VI
  • Sehetepibre
  • Iufeni
  • Amenemhat VII
  • Nebnun Semenkare
  • Hornedjheriotef
  • Sobekhotep I
  • Nedjemibre
  • Sebekhotep I
  • Reniseneb
  • Hor I
  • Amenemhat VIII
  • Amenemhat IX Sebekhotep II
  • Chendżer
  • Imiramesha (albo Mermesha)
  • Antef IV (albo Intef IV)
  • Set I
  • Panteni
  • Ameni Kemau
  • Ibi
  • Aakeni
  • Sobekhotep III
  • Neferhotep I
  • Sahathor
  • Sobekhotep IV
  • Sobekhotep V
  • Iaib
  • Ai I
  • Sobekhotep VI
  • Ini
  • Sankhenre Suadjetu
  • Ined
  • Neferhotep II
  • Hori (albo Hor II)
  • Sobekhotep VII
  • Didumes
  • Ibi
  • Se(?)kare
  • Senebmiu
  • Sekhaenre
  • Merkheperre
  • Merikare
  • Senweseret IV (albo Sesostris IV)
  • Montuemsaf
  • Neferhotep III
  • Mentuhotep V
  • Nerkare
  • Wesermontu
  • Sobekhotep VIII
  • Ini
  • Mentuhotep VI
  • Senaib
  • Sobekhotep IX
  • Wepwawetemsaf
  • Hor Meritaui
  • Sebekai
  • Khuiiker
XIV
  • Nehesi
  • Khatire
  • Nebfawre
  • Sehebre
  • Meridjefare
  • Sewadjkare II
  • Nebdjefare
  • Wbenre
  • (?)djefare
  • (?)wbenre
  • Awtibre
  • Herwibre
  • Nebsenre
  • Sekheperenre
  • Djedkherure
  • Sankhibre
  • Kanefertumre
  • Sekhem(?)re
  • Kakemetre
  • Neferibre
  • A(?)
  • Kha(?)re
  • Ankhkare
  • Semen(?)re
  • Djed(?)re
  • Senefer(?)re
  • Menibre
  • Djed(?)re
  • Inek(?)
  • I(?)
  • Ip(?)
  • Hebi
  • Aped
  • Hepw
  • Shemsu
  • Meni(?)
  • Wrkai
  • (?)kare
  • (?)kare
  • Hepu(?) (albo (?)nre)
  • (?)annati (albo (?)kare)
  • Bebnem
  • Iuf(?)
  • Seth II
  • Sinu
  • Hor III
  • Nibef
  • Penestensepti
  • Kherhemwetshepsut
  • Khuihemwet
XV
  • Maibre Szeszi/Salitis
  • Meruserre Jakobher
  • Seuserence Chain
  • Auserre Apopi
  • Nebchepeszre Apopi
  • Aakenenre Apopi
  • Aasehere Chamudi
XVI
  • Anat-Her
  • Weser-Anat
  • Semqen
  • Seket
  • Wasa (Wadj(ed))
  • Qar
  • Seneferanchre Pepi III
  • Beb-ankh
  • Nebmaatre
  • Nikare II
  • Meribre
  • Aahetepre
  • Aaneterre
  • Nebwankhre
  • Ahetepre
  • Nebweserre
  • Khaweserre
  • Khaimure
  • Yakob-baal
  • Yakobner
  • Yam
  • Amu
  • Nia(?)
XVII
Nowe Państwo i Trzeci Okres Przejściowy (ok. 1567–730)
Okres
Dynastia
  • Faraonowie
Nowe Państwo
(ok. 1567–1085)
XVIII
XIX
XX
3. Przejściowy
(1085–730)
XXI
XXII
XXIII
Od Epoki Późnej do panowania rzymskiego (od 730)
Okres
Dynastia
  • Faraonowie
Epoka Późna
(730–305)
XXIV
XXV
XXVI
XXVII
XXVIII
XXIX
XXX
XXXI
Hellenistyczny
(305–30)
Argeadzi
Lagidzi
Rzymski (od 30)

HekaNemesNechacha PioMs.svg

Media użyte na tej stronie

HekaNemesNechacha PioMs.svg
Autor: Piotr Michał Jaworski; PioM EN DE PL, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Pharaoh's insignia (staff, flail, and uraeus head-dress)
MentuhotepII.jpg
A fragment of a wall with hieroglyphics and a king, Mentuhotep II of Egypt.