Messier 53
 Gromada kulista M53 (HST) | |
| Odkrywca | |
|---|---|
| Data odkrycia | 3 lutego 1775 |
| Dane obserwacyjne (J2000) | |
| Gwiazdozbiór | |
| Typ | kulista, klasa V |
| Rektascensja | 13h 12m 55,25s[1] |
| Deklinacja | +18° 10′ 05,4″[1] |
| Odległość | |
| Jasność obserwowana | |
| Rozmiar kątowy | 13,0' |
| Charakterystyka fizyczna | |
| Wymiary | Ø 220 ly |
| Jasność absolutna | |
| Liczba gwiazd | > 250 000[2] |
| Alternatywne oznaczenia | |
| M53, NGC 5024, GCl 22, C 1310+184 | |
 Konstelacja Warkocz Bereniki | |
Messier 53 (również M53, NGC 5024) – gromada kulista w gwiazdozbiorze Warkocza Bereniki. Została odkryta 3 lutego 1775 roku przez Johanna Elerta Bodego, który opisał ją jako „dosyć jasną i okrągłą mgławicę”. Dwa lata później – 26 lutego 1777 niezależnie odkryta i skatalogowana przez Messiera (jako „okrągła i wyraźna mgławica”). Dopiero William Herschel stwierdził, że M53 jest gromadą gwiazd, podobną do M10.
Charakterystyka fizyczna
M53 jest oddalona od Ziemi o około 58 tys. lat świetlnych i zbliża się z prędkością 112 km/s[a]. Odległość od centrum naszej galaktyki wynosi ok. 60 tys. lat świetlnych[1]. Średnica gromady wynosi około 220 lat świetlnych. Jądro gromady ma średnicę 34 lat świetlnych.
Dane astronomiczne
Jasność obserwowana najjaśniejszych gwiazd gromady (czerwone olbrzymy) sięga 12m[b]. Typ widmowy całej gromady określa się jako F6[1]. Należy ona do klasy V.
Jak wszystkie gromady kuliste M53 jest uboga w metale. Jej zawartość węgla i tlenu jest niższa niż u większości tego typu obiektów.
Messier 53 zawiera ponad 250 000 gwiazd, z których większość to gwiazdy bardziej czerwone i starsze od Słońca. Jednak w gromadzie tej znajdują się również powszechnie błękitni maruderzy, które to gwiazdy przeczą jakoby wszystkie gwiazdy M53 powstały w niemal tym samym czasie[2][c]. W gromadzie zaobserwowano również 47 gwiazd zmiennych typu RR Lyrae.
Obserwacja
M53 jest położona ok. 1° na południowy wschód od gwiazdy podwójnej alfa Comae Berenices (A: 5,05m, B: 5,08m, obie typu widmowego F5V).
W amatorskich teleskopach M53 wygląda jak lekko owalny mgławicopodobny obiekt o dużym, jasnym centrum. Przez 8-calowy teleskop można ujrzeć pojedyncze gwiazdy zewnętrznych części gromady. Większe teleskopy (12-calowe i większe) pozwalają na szczegółową obserwację jądra gromady.
Około 1° na wschód od M53 znajduje się mniejsza gromada kulista NGC 5053. Prawdopodobnie są one fizycznie związane ze sobą.
Zobacz też
Uwagi
- ↑ Według innych badań 79 km/s
- ↑ Według Johna Herschela. Deep Sky Field Guide podaje 13,8m
- ↑ Obecnie uważa się, że błękitni maruderzy to gwiazdy, które odnawiają swój skład dzięki przepływowi materii pochodzącej od towarzysza w układzie podwójnym.
Przypisy
Bibliografia
- Messier 53 w SEDS.org (ang.)
Linki zewnętrzne
- Messier 53 w bazie SIMBAD (ang.)
- Courtney Seligman: NGC 5024 (ang.). Celestial Atlas. [dostęp 2015-09-04].
Media użyte na tej stronie
Autor: Original uploader was Blueshade at pl.wikipedia, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Ta mapa gwiazdozbioru została stworzona przy pomocy programu PP3 autorstwa Torstena Brongera. Tłumaczenia na język polski oraz innych modyfikacji na potrzeby polskiej Wikipedii dokonał Przemysław 'BlueShade' Idzkiewicz. Grafika udostępniona jest na licencji GFDL w wersji 1.2 lub nowszej.
Autor: ESA/Hubble & NASA, Licencja: CC BY 3.0
Thousands and thousands of brilliant stars make up this globular cluster, Messier 53, captured with crystal clarity in this image from the NASA/ESA Hubble Space Telescope. Bound tightly by gravity, the cluster is roughly spherical and becomes denser towards its heart.
These enormous sparkling spheres are by no means rare, and over 150 exist in the Milky Way alone, including Messier 53. It lies on the outer edges of the galaxy, where many other globular clusters are found, almost equally distant from both the centre of our galaxy and the Sun. Although they are relatively common, the famous astronomer William Herschel, not at all known for his poetic nature, once described a globular cluster as “one of the most beautiful objects I remember to have seen in the heavens”, and it is clear to see why.
Globular clusters are much older and larger than open clusters, meaning they are generally expected to contain more old red stars and fewer massive blue stars. But Messier 53 has surprised astronomers with its unusual number of a type of star called blue stragglers.
These youngsters are rebelling against the theory of stellar evolution. All the stars in a globular cluster are expected to form around the same time, so they are expected follow a specific trend set by the age of the cluster and based on their mass. But blue stragglers don’t follow that rule; they appear to be brighter and more youthful than they have any right to be. Although their precise nature remains mysterious these unusual objects are probably formed by close encounters, possibly collisions, between stars in the crowded centres of globular clusters.
This picture was put together from visible and infrared exposures taken with the Wide Field Channel of Hubble's Advanced Camera for Surveys.The field of view is approximately 3.4 arcminutes across.