Messier 60
 Galaktyka eliptyczna M60 i jej sąsiad NGC 4647 | |
| Odkrywca | |
|---|---|
| Data odkrycia | 11 kwietnia 1779 |
| Dane obserwacyjne (J2000) | |
| Gwiazdozbiór | |
| Typ | E2 |
| Rektascensja | 12h 43m 39,6s |
| Deklinacja | +11° 33′ 09″ |
| Odległość | |
| Przesunięcie ku czerwieni | 0,003703[1] |
| Jasność obserwowana | 8,8m |
| Rozmiary kątowe | 7,4' × 6,0' |
| Charakterystyka fizyczna | |
| Wymiary | Ø 120 tys. ly |
| Jasność absolutna | –22,3m |
| Alternatywne oznaczenia | |
| M60, NGC 4649, PGC 42831, UGC 7898, UZC J124339.7+113307, ARP 116 NED02, RGB J1243+115, VV 206a, VCC 1978, CGCG 071-016, CGCG 1241.1+1150, MCG +02-33-002, LGG 292:[G93] 026, 2MASX J12434000+1133093, [M98j] 174 NED202, KPG 353B, [TH2002] 002, WBL 421-002, USGC U490 NED39, HOLM 448A, [FCJ2006] 003 | |
 Konstelacja Panny | |
Messier 60 (również M60 lub NGC 4649) – galaktyka eliptyczna w gwiazdozbiorze Panny. Została odkryta 11 kwietnia 1779 roku przez niemieckiego astronoma Johanna Koehlera, który obserwował przechodzącą w jej pobliżu kometę. Charles Messier niezależnie odkrył ją kilka nocy później i dodał do swojego katalogu z obiektami podobnymi do komet[3]. M60 jest zbliżona rozmiarami do galaktyk spiralnych, jednak jako eliptyczna E2 jest prawie kulista, więc ma dużo większą objętość. Jej masa wynosi prawdopodobnie kilka bilionów mas Słońca. Galaktyka ta należy do Gromady galaktyk w Pannie, centralnej gromady w naszej Lokalnej Supergromadzie Galaktyk.
Odległość M60 od Ziemi szacuje się na około 60 mln lat świetlnych. Średnica całej galaktyki wynosi około 120 tys. lat świetlnych.
Obserwując M60 przez teleskop, można dostrzec słaby obiekt sąsiadujący: galaktykę spiralną z poprzeczką NGC 4647. Galaktyki te razem tworzą parę skatalogowaną jako Arp 116 w Atlasie Osobliwych Galaktyk. Galaktyki te wzajemnie oddziałują ze sobą. Za miliard lat NGC 4647 może zostać całkowicie pochłonięta przez M60.
Supermasywna czarna dziura
Za pomocą Teleskopu Kosmicznego Hubble’a zmierzono ruch gwiazd w M60, dzięki czemu odkryto supermasywną czarną dziurę, leżącą w sercu galaktyki. Początkowo jej masa była szacowana na 2 mld mas Słońca[3], natomiast w 2010 roku jej masa została obliczona na 4,5 mld mas Słońca, co czyni ją jedną z największych odkrytych czarnych dziur[4].
Supernowa
Do tej pory zarejestrowano jeden przypadek supernowej w M60 – była nią supernowa SN 2004W odkryta w 2004 roku[5]. Przy odkryciu miała jasność 18,8m[6].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Messier 60 w NASA/IPAC Extragalactic Database (ang.)
- ↑ M 60 – Collections of Measurements, SIMBAD [dostęp 2017-12-03].
- ↑ a b Praca zbiorowa: Encyklopedia Wszechświat. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 307. ISBN 978-83-01-14848-5.
- ↑ Juntai Shen, Karl Gebhardt. The Supermassive Black Hole and Dark Matter Halo of NGC 4649 (M60). „The Astrophysical Journal”. 711 (1), s. 484–494, 2010. DOI: 10.1088/0004-637X/711/1/484. (ang.).
- ↑ Hartmut Frommert, Christine Kronberg: Supernova 2004W in M60. [w:] The Messier Catalog [on-line]. Students for the Exploration and Development of Space (SEDS), 2005-08-11. [dostęp 2018-09-08]. (ang.).
- ↑ List of Supernovae. [w:] IAU Central Bureau for Astronomical Telegrams [on-line]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna. [dostęp 2015-01-17]. (ang.).
Linki zewnętrzne
- Messier 60 w SEDS.org (ang.)
- Courtney Seligman: NGC 4649. Celestial Atlas. [dostęp 2015-01-17]. (ang.).
- Messier 60 w NASA/IPAC Extragalactic Database (ang.)
- Messier 60 w bazie SIMBAD (ang.)
Media użyte na tej stronie
Image from NASA's Chandra X-Ray Observatory of the Galaxy NGC-4649 containing one of the largest black holes ever found.
Autor: Original uploader was Blueshade at pl.wikipedia, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Ta mapa gwiazdozbioru została stworzona przy pomocy programu PP3 autorstwa Torstena Brongera. Tłumaczenia na język polski oraz innych modyfikacji na potrzeby polskiej Wikipedii dokonał Przemysław 'BlueShade' Idzkiewicz. Grafika udostępniona jest na licencji GFDL w wersji 1.2 lub nowszej.
Autor: NASA, ESA, Licencja: CC BY 3.0
This NASA/ESA Hubble Space Telescope image shows the peculiar galaxy pair called Arp 116.
Arp 116 is composed of a giant elliptical galaxy known as Messier 60, and a much smaller spiral galaxy, NGC 4647.
Astronomers have long tried to determine whether these two galaxies are actually interacting. Although they overlap as seen from Earth, there is no evidence of new star formation, which would be one of the clearest signs that the two galaxies are indeed interacting. However, recent studies of very detailed Hubble images suggest the onset of some tidal interaction between the two.
Also included in the image, just below and to the right of M60, is their even smaller neighbour M60-UCD1.
M60-UCD1 is a very tiny galaxy, just 1/500th of the diameter of our Milky Way, that lies about 50 million light-years away. Despite its size, it is pretty crowded, with about 140 million stars crammed into its diameter of just 300 light-years.
An international team of astronomers have found a supermassive black hole at the centre of M60-UCD1 with the mass of 20 million Suns.