Messier 69
 Gromada kulista M69 – zdjęcie wykonane przez Kosmiczny Teleskop Hubble’a | |
| Odkrywca | |
|---|---|
| Data odkrycia | 31 sierpnia 1780 |
| Dane obserwacyjne (J2000) | |
| Gwiazdozbiór | |
| Typ | kulista, klasa V |
| Rektascensja | 18h 31m 23,10s[1] |
| Deklinacja | –32° 20′ 53,1″[1] |
| Odległość | |
| Jasność obserwowana | 7,6 m |
| Rozmiar kątowy | 9,8' |
| Charakterystyka fizyczna | |
| Wymiary | Ø 85 ly |
| Alternatywne oznaczenia | |
| NGC 6637, GCl 96, C 1828-323, CD-32 14224, CPD-32 5409, GCRV 10969, HD 170534 | |
 Konstelacja Strzelca | |
Messier 69 (również M69, NGC 6637) – gromada kulista znajdująca się w gwiazdozbiorze Strzelca. Przy sprzyjających warunkach można ją obserwować przy użyciu lornetki 7x50 lub 10x50.
Odkrycie
Charles Messier dodał ją do swojego katalogu po obserwacjach z 31 sierpnia 1780, podczas których szukał obiektu odkrytego przez Lacaille’a w 1751-1752 roku (Lac I.11). Tej samej nocy zaobserwował również M70.
Messier szukał Lac I.11 już w 1764 roku. Uważał, że w roku 1780 udało mu się go odnaleźć, jednak najprawdopodobniej się mylił. Wskazuje się na to trzy dowody:
- M69 ma niższą jasność obserwowaną niż inne obiekty Lacaille’a i prawdopodobnie nie mogła być zaobserwowana przy użyciu dostępnego mu teleskopu 0,5-calowego.
- Pozycja wyznaczona przez Lacaille’a różni się od wyliczeń Messiera o około 1,2 stopnia.
- Na pozycji wskazanej przez Lacaille’a znajduje się grupa trzech gwiazd o jasnościach 8,3, 7,8 i 8,7m, które obserwowane przez skromną aparaturę mogły wyglądać jak obiekt mgławicowy.
W New General Catalogue obiekt Lac I.11 został skatalogowany pod numerem NGC 6634.
Charakterystyka
M69, podobnie jak M70, jest jedną z najmniejszych i najsłabszych gromad kulistych pośród obiektów Messiera. Na zdjęciach o długich czasach naświetlania jej średnica wynosi około 7,1'. Bardzo długie naświetlanie ukazuje nieco większe wymiary – 9,8', co odpowiada około 85 latom świetlnym. Jądro gromady jest ponad dwukrotnie mniejsze – 3'. M69 znajduje się blisko centrum Galaktyki – w odległości 6,2 tys. lat świetlnych. Koncentracja gwiazd jest średnia (klasa V). Połowa masy gromady znajduje się w promieniu 7,2 roku świetlnego od jej centrum.
Typ widmowy M69 określa się jako G2 lub G3. Jest jedną z najbogatszych w metale gromad kulistych. Zawartość pierwiastków cięższych od helu jest jednak mniejsza niż w Słońcu. Wskazuje to, że gromada uformowała się dużo wcześniej.
Messier 69 znajduje się w odległości około 29,7 tys. lat świetlnych od Ziemi, podobnie jak M70 (29,4 tys. ly). Odległość między nimi szacuje się na około 1800 lat świetlnych.
M69 jest uboga w gwiazdy zmienne. Do tej pory odkryto ich 8. Dwie z nich sklasyfikowano jako mirydy o okresie pulsacji ok. 200 dni.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b Messier 69 w bazie SIMBAD (ang.)
Bibliografia
- Messier 69 w SEDS.org (ang.)
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
Autor: ESA/Hubble & NASA, Licencja: CC BY 3.0
This dazzling image shows the globular cluster Messier 69, or M 69 for short, as viewed through the NASA/ESA Hubble Space Telescope. Globular clusters are dense collections of old stars. In this picture, foreground stars look big and golden when set against the backdrop of the thousands of white, silvery stars that make up M 69.
Another aspect of M 69 lends itself to the bejewelled metaphor: As globular clusters go, M 69 is one of the most metal-rich on record. In astronomy, the term “metal” has a specialised meaning: it refers to any element heavier than the two most common elements in our Universe, hydrogen and helium. The nuclear fusion that powers stars created all of the metallic elements in nature, from the calcium in our bones to the carbon in diamonds. Successive generations of stars have built up the metallic abundances we see today.
Because the stars in globular clusters are ancient, their metallic abundances are much lower than more recently formed stars, such as the Sun. Studying the makeup of stars in globular clusters like M 69 has helped astronomers trace back the evolution of the cosmos.
M 69 is located 29 700 light-years away in the constellation Sagittarius (the Archer). The famed French comet hunter Charles Messier added M 69 to his catalogue in 1780. It is also known as NGC 6637.
The image is a combination of exposures taken in visible and near-infrared light by Hubble’s Advanced Camera for Surveys, and covers a field of view of approximately 3.4 by 3.4 arcminutes.Autor: Original uploader was Blueshade at pl.wikipedia, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Ta mapa gwiazdozbioru została stworzona przy pomocy programu PP3 autorstwa Torstena Brongera. Tłumaczenia na język polski oraz innych modyfikacji na potrzeby polskiej Wikipedii dokonał Przemysław 'BlueShade' Idzkiewicz. Grafika udostępniona jest na licencji GFDL w wersji 1.2 lub nowszej.