Messier 72
 Gromada kulista M72 (HST) | |
| Odkrywca | |
|---|---|
| Data odkrycia | 30 sierpnia 1780 |
| Dane obserwacyjne (J2000) | |
| Gwiazdozbiór | |
| Typ | kulista, klasa IX |
| Rektascensja | 20h 53m 27,70s[1] |
| Deklinacja | –12° 32′ 14,3″[1] |
| Odległość | |
| Jasność obserwowana | |
| Rozmiar kątowy | 6,6' |
| Charakterystyka fizyczna | |
| Masa | 300-500 tys. M☉ |
| Wymiary | Ø 106 ly |
| Jasność absolutna | |
| Liczba gwiazd | ponad 100 tys. |
| Alternatywne oznaczenia | |
| NGC 6981, GCl 118, C 2050-127 | |
 Gwiazdozbiór Wodnika | |
Messier 72 (również M72 lub NGC 6981) – gromada kulista znajdująca się w gwiazdozbiorze Wodnika. Odkrył ją w nocy z 29 na 30 sierpnia 1780 roku Pierre Méchain. Charles Messier po obserwacjach z 4 i 5 października dodał ją do swojego katalogu pod numerem 72.
Charakterystyka gromady
M72 jest jedną z mniejszych i słabszych gromad kulistych w katalogu Messiera. Jest też jedną z najdalszych – znajduje się w odległości ok. 55,4 tys. lat świetlnych od Ziemi oraz 42,1 tys. lat świetlnych od centrum Galaktyki[1]. Zbliża się do Układu Słonecznego z prędkością 255 km/s. Średnica gromady wynosi około 106 lat świetlnych.
M72 jest słabo skoncentrowana – należy do klasy IX. W katalogu Messiera mniej gęste są tylko M71 (IX-X) i M56 (X).
Do tej pory w M72 odkryto 49 gwiazd zmiennych, głównie typu RR Lyrae. Najjaśniejsza z gwiazd gromady ma jasność obserwowaną ok. 14,2m. Szacuje się, że łączna liczba gwiazd przekracza 100 tysięcy, a masa gromady wynosi 300-500 tysięcy mas Słońca.
M72 zawiera głównie stare gwiazdy. Chociaż w gromadzie nie zachodzą procesy gwiazdotwórcze odnaleziono w niej kilka młodych błękitnych olbrzymów. Najnowsze badania tłumaczą ten fakt innym mechanizmem powstawania olbrzymów w gromadach – rodzą się one na skutek zderzenia dwu starszych gwiazd.
Typ widmowy M72 określa się na F7[1].
Obserwacje
W 4-calowym teleskopie M72 wygląda na bardzo małą (ok. 2') i „ziarnistą”. Przez instrument 8-calowy można dostrzec pojedyncze gwiazdy na brzegach.
Aby odnaleźć M72 na niebie należy najpierw znaleźć gwiazdę epsilon Aquarii (4m, α: 20h 47m 40,55s, δ: -09° 29′ 44,8″), gromada znajduje się w odległości około 3,3° od niej. Drugim sposobem jest odnalezienie M73 (α: 20h 58m 55,97s, δ: -12° 38′ 07,8″) – grupy czterech gwiazd, M72 znajduje się w odległości ok. 1,5°. Trzecim jest odmierzenie około 9° od gwiazdy alfa Capricorni (α: 20h 18m, δ: -12° 32′).
W odległości 40' od M72 znajduje się gwiazda HD 198431 (6m, typ widmowy K1 III, α: 20h 50m 41,78s, δ: -12° 32′ 41,7″). W podobnej odległości od gwiazdy znajduje się bardzo słaba galaktyka karłowata Karzeł Wodnika należąca do Grupy Lokalnej.
Zobacz też
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
- Messier 72 w bazie SIMBAD (ang.)
- Messier 72 w NASA/IPAC Extragalactic Database (ang.)
Media użyte na tej stronie
Autor: Oryginalnym przesyłającym był Blueshade z polskiej Wikipedii, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Ta mapa gwiazdozbioru została stworzona przy pomocy programu PP3 autorstwa Torstena Brongera. Tłumaczenia na język polski oraz innych modyfikacji na potrzeby polskiej Wikipedii dokonał Przemysław 'BlueShade' Idzkiewicz. Grafika udostępniona jest na licencji GFDL w wersji 1.2 lub nowszej.