Messier 80
 Gromada kulista M80 - zdjęcie z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a | |
| Odkrywca | |
|---|---|
| Data odkrycia | 4 stycznia 1781 |
| Dane obserwacyjne (J2000) | |
| Gwiazdozbiór | |
| Typ | |
| Rektascensja | 16h 17m 02,51s[2] |
| Deklinacja | –22° 58′ 30,4″[2] |
| Odległość | |
| Jasność obserwowana | |
| Rozmiar kątowy | Ø 10'[1] |
| Charakterystyka fizyczna | |
| Wymiary | Ø 95 ly[1] |
| Liczba gwiazd | kilkaset tysięcy[1] |
| Alternatywne oznaczenia | |
| M80, NGC 6093, GCl 39, C 1614-228 | |
 Konstelacja Skorpiona | |
Messier 80 (również M80, NGC 6093) – gromada kulista w gwiazdozbiorze Skorpiona o bardzo dużej koncentracji gwiazd w centrum. Odkrył ją 4 stycznia 1781 roku Charles Messier. Dodał ją do swojego katalogu jako mgławicę bez gwiazd, (...) przypominającą jądro komety. William Herschel jako pierwszy zaobserwował gwiazdy gromady (przed 1785), stwierdził, że jest ona jedną z najbogatszych i najbardziej skompresowanych gromad małych gwiazd jaką sobie przypomina[1].
Charakterystyka fizyczna
M80 jest oddalona od Ziemi o około 32,6 tys. lat świetlnych. Średnica gromady wynosi około 95 lat świetlnych (średnica kątowa ok. 10'). Jej jasność obserwowana to ok. 7,3m, typ widmowy określa się na F6[4].
Dane astronomiczne
M80 jest jedną z najgęstszych gromad kulistych w Drodze Mlecznej. Jak ustalono przez badania widma, zawiera dużą liczbę tzw. błękitnych maruderów (Blue Stragglers), około dwukrotnie więcej niż inne gromady kuliste badane przez Teleskop Hubble’a. Tak duża ich liczba wskazuje na wyjątkowo częste zderzenia gwiazd w gromadzie[1].
Badania wykazały obecność jedynie dwóch gwiazd podwójnych o ciasnych orbitach. Jest to liczba daleko mniejsza niż wynikałoby z teorii.
Nowa T Scorpii
21 maja 1860 w gromadzie rozbłysła nowa, zmieniając zupełnie jej wygląd na kilka dni. Była to T Scorpii, w momencie odkrycia miała jasność ok. 7m, do 16 czerwca osłabła do 10,5m[1].
Obserwacje
Obserwowana, M80 przypomina słabą kometę bez warkocza. Łatwo ją odnaleźć na niebie – leży mniej więcej w połowie odległości między gwiazdami Antares (α Scorpii) i Acrab (β Scorpii). Jasność powierzchniowa obiektu zmniejsza się w jego zewnętrznych rejonach[1].
Messier wyznaczył średnicę gromady na 2', jednak przez lepsze, średniej wielkości teleskopy można dostrzec ją jako nakrapiany, mgławicopodobny obiekt o promieniu 1,5-2,5', w najlepszym razie słabo rozdzielony. Obserwacje pojedynczych gwiazd umożliwiają większe teleskopy[1].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j k Hartmut Frommert, Christine Kronberg: Messier 80 (ang.). W: The Messier Catalog [on-line]. Students for the Exploration and Development of Space (SEDS), 2007-09-02. [dostęp 2015-10-11].
- ↑ a b Dane według NASA/IPAC Extragalactic Database pobrane ze strony The STScI Digitized Sky Survey.
- ↑ Odległość w parsekach = odległość w latach świetlnych / 3,26
- ↑ William E. Harris: Katalog gromad kulistych Drogi Mlecznej 1996 (rewizja 2010). [dostęp 2015-10-11].
Linki zewnętrzne
- Messier 80 w NASA/IPAC Extragalactic Database (ang.)
- Messier 80 w SEDS.org (ang.)
- Messier 80 w bazie SIMBAD (ang.)
Media użyte na tej stronie
Autor: Oryginalnym przesyłającym był Blueshade z polskiej Wikipedii, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Ta mapa gwiazdozbioru została stworzona przy pomocy programu PP3 autorstwa Torstena Brongera. Tłumaczenia na język polski oraz innych modyfikacji na potrzeby polskiej Wikipedii dokonał Przemysław 'BlueShade' Idzkiewicz. Grafika udostępniona jest na licencji GFDL w wersji 1.2 lub nowszej.
This stellar swarm is M80 (NGC 6093), one of the densest of the 147 known globular star clusters in the Milky Way galaxy. Located about 28,000 light-years from Earth, M80 contains hundreds of thousands of stars, all held together by their mutual gravitational attraction. Globular clusters are particularly useful for studying stellar evolution, since all of the stars in the cluster have the same age (about 12 billion years), but cover a range of stellar masses. Every star visible in this image is either more highly evolved than, or in a few rare cases more massive than, our own Sun. Especially obvious are the bright red giants, which are stars similar to the Sun in mass that are nearing the ends of their lives.