Meteor z 10 sierpnia 1972 roku
Meteor z 10 sierpnia 1972 (US19720810) – meteor należący do rzadkiej grupy meteorów muskających atmosferę. Zjawisko powstało, gdy meteoroid o średnicy od 3 do 14 metrów minął powierzchnię Ziemi w odległości 57 km o 20:29 czasu UTC 10 sierpnia 1972. Wpadł on w atmosferę oświetlonej półkuli Ziemi z prędkością 15 kilometrów na sekundę[1] nad stanem Utah w Stanach Zjednoczonych (14:30 czasu lokalnego) i przeleciał na północ, po czym opuścił atmosferę nad Albertą w Kanadzie.
Został zaobserwowany przez wiele osób i nagrany na taśmie filmowej oraz zarejestrowany przez czujniki w przestrzeni kosmicznej[2].
Opis
Analiza wyglądu i trajektorii meteoroidu ujawniła, że powinien mieć on od około 3 m średnicy, jeśli był to chondryt węglisty, aż do 14 m, jeżeli był zbudowany z kometarnego lodu[3][1]. Należał do rodziny asteroid Apolla poruszających się po orbitach przecinających orbitę Ziemi. Obliczono czas jego powtórnego zbliżenia się do Ziemi na sierpień 1997[2]. W 1994 roku czeski astronom Zdenek Ceplecha powtórnie przeanalizował dane i zasugerował, że przejście przez atmosferę zmniejszyło masę meteoroidu do połowy lub jednej trzeciej jego pierwotnej masy (redukując jego średnicę do od 2 do 10 m)[3].
Trwające 100 sekund przejście meteoroidu przez atmosferę zmniejszyło jego prędkość o około 800 m/s, a jego inklinacja zmieniła się z 15 stopni do 8 stopni[1].
Meteoroid US19720810 został wspomniany we wstępie pierwszego rozdziału The Hammer of God Arthura C. Clarke'a.
Możliwe skutki zderzenia
Gdyby meteoroid nie wpadł do atmosfery pod tak niewielkim kątem, prawdopodobnie straciłby całą swoją prędkość w jej górnych partiach, najpewniej rozpadając się w powietrzu, a szczątki spadłyby na Ziemię z prędkością graniczną. Wejście meteoroidów w atmosferę jest złożone, a dokładne obliczenia wymagają pełnej symulacji, jednak bardzo uproszczone obliczenia można wykonać używając aplikacji internetowej[4][5]. W następującej tabeli przedstawiono, jaki rezultat będzie miało wejście w zależności od kąta i składu meteoru:
| Średnica [m] | Gęstość [g cm-3] | Kąt wejścia [stopnie] | Utracona energia [ kt ] | Wysokość rozpadu [km] | Energia rozpadu [kt] |
|---|---|---|---|---|---|
| 3 | 3,4 | 1° | 1,3 | 43 | 0,7 |
| 3 | 3,4 | 45° | 1,3 | 39 | 0,4 |
| 8 | 0,9 | 1° | 6 | 80 | 0,4 |
| 8 | 0,9 | 45° | 6 | 45 | 2 |
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b c US19720810 (Daylight Earth grazer) Global Superbolic Network Archive, 2000, 'Rozmiar: 5 do 10 m'
- ↑ a b Edward Tagliaferri. Observation of Meteoroid Impacts by Space-Based Sensors. „Mercury”. Astronomical Society of the Pacific. Cytat: (tłumaczenie:) 'Najpierw został wykryty przez satelitę na wysokości około 73 km, śledzono go, jak obniżył lot do około 53 km, a następnie z powrotem wynurzył się z atmosfery', 'obiekt wciąż znajduje się na orbicie wokół Słońca przecinającej orbitę Ziemi i zbliżył się do niej ponownie w sierpniu 1997'.
- ↑ a b Daylight Fireball of August 10, 1972. maa.agleia.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-01-20)]. C. Kronberg, Munich Astro Archive, archiwum wczesnych analiz zebrane przez Gary'ego W. Kronka i publikacja Zdenka Ceplechay dla Astronomy and Astrophysics z 1994 roku, '3 metry dla chondrytu węglistego lub do 14 metrów dla materiału kometarnego', 'po spotkaniu ... 2 do 10 metrów'
- ↑ Robert Marcus, H. Jay Melosh i Gareth Collins. Computing Effects of an Impact on Earth
- ↑ Collins, Gareth S. i inni. Earth Impact Effects Program: A Web-based computer program for calculating the regional environmental consequences of a meteoroid impact on Earth Meteoritics & Planetary Science 40, nr 6, 817–840 (2005) "Zakrzywienie Ziemi jest również pominięte."
Bibliografia
- Abe, S. i inni. (abstrakt) Earth-grazing fireball on March 29, 2006 European Planetary Science Congress 2006. Berlin, Niemcy, 18–22 września 2006, s.486, 'pierwszy i drugi meteor muskający atmosferę zaobserwowany 10 sierpnia 1972 (Jacchia, 1974; Ceplecha, 1979) i 13 października 1990 (Borovicka i Ceplecha, 1992)'
- Abe, Shinsuke i inni. 2006. (PDF). Earth-grazing fireball on March 29, 2006 (szczegóły: orbita, mapy, widma, skład). Dostęp 2008-07-07
Linki zewnętrzne
- US19720810 (Daylight Earth grazer). Charakterystyka orbity z Global Superbolide Network Archive, 2000.
- fireball, meteorite, bolide, meteor, video and photo. Zdjęcia i film autorstwa Lindy Baker.
- Earthgrazer: The Great Daylight Fireball of 1972 w serwisie APOD: Astronomiczne zdjęcie dnia
- Astronomical Society of the Pacific: Observation of Meteoroid Impacts by Space-Based Sensors. astrosociety.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-03)].. Jedno z kilku podobnych zdarzeń.
- Earth Impact Calculator
Media użyte na tej stronie
Autor: Ysogo, Licencja: CC BY-SA 4.0
Trajectory of "1972 Great Daylight Fireball". In red the coordinates of the entry point in the atmosphere, in yellow the ones of the exit point. The black quadrangole denotes the coordinates of the perigee. The map was created cutting the relevant area from File:North America blank map with state and province boundaries.png and adding the trajectory on the basis of the info published in "Earth-grazing daylight fireball of August 10, 1972" di Z. Ceplecha.
