Metoda integralna

Metoda integralna (nazywana też niekiedy podejściem integralnym lub metodą genetyczno-integralną) – metoda badawcza w naukach społecznych zaproponowana przez polskiego socjologa Kazimierza Dobrowolskiego.

Metoda integralna opiera się na założeniu o holistycznym charakterze rzeczywistości społecznej. Ponieważ rzeczywistość ta stanowi nieredukowalną do swoich części całość, należy wypracować metody badawcze pozwalające ją uchwycić w całej różnorodności. Metoda integralna miała dać podstawy metodologiczne integracji nauk społecznych, których parcelacja i specjalizacja traktowano jako problem.

Uchwycenie złożoności zjawisk społecznych ma być możliwe dzięki:

• krzyżowaniu wyników różnych badań – Dobrowolski postulował korzystanie z wielu różnych technik zbierania danych, a następnie porównywaniu ich wyników. Tym samym należy go uznać za prekursora triangulacji;
• podejściu funkcjonalnemu – w analizach zjawisk społecznych należy uwzględniać czynniki o charakterze demograficznym, ekonomicznym, geograficznym, kulturowym, politycznym, technicznym czy psychicznym. Zjawisk społecznych nie można badać ograniczając się jedynie do jednej z tych płaszczyzn;
• podejściu historycznemu – polegać ono miało na badaniu historycznego podłoża zjawisk. Składa się ono z podłoża geograficznego, demograficznego i kulturowego.

Podłoże kulturowe to takie elementy rzeczywistości społecznej, które zostają odziedziczone po przeszłości i przekazane przez poprzednie pokolenia, a więc m.in. wytwory materialne, sposoby porozumiewania się, wiedza, zwyczaje, wierzenia, stereotypy czy organizacja produkcji.

Metoda integralna stała się podstawą badań historyczno-terenowych, łączących socjologię i historię.

Bibliografia

• Kazimierz Dobrowolski: Metoda integralna. Kraków: 1966, seria: Sprawozdania z Posiedzeń Komisji Oddziału PAN w Krakowie.
• Władysław Kwaśniewicz. Metoda integralna Kazimierza Dobrowolskiego. „Etnografia Polska”. V, 1966.