Metriorynch

Metriorynch
	Metriorhynchus
	von Meyer, 1830
	; Metriorhynchus superciliosus
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Infragromada	archozauromorfy
Nadrząd	krokodylomorfy
(bez rangi)	Mesoeucrocodylia
(bez rangi)	Thalattosuchia
Rodzina	Metriorhynchidae
Rodzaj	metriorynch
Gatunki
	M. geoffroyii von Meyer, 1832 (typowy); M. hastifer (Eudes-Deslongchamps, 1868); M. superciliosus (de Blainville, 1853); ?M. littoreus Sauvage, 1874;
	M. geoffroyii von Meyer, 1832 (typowy); M. hastifer (Eudes-Deslongchamps, 1868); M. superciliosus (de Blainville, 1853); ?M. littoreus Sauvage, 1874;

Metriorynch (Metriorhynchus) – rodzaj morskiego krokodylomorfa z rodziny Metriorhynchidae żyjącego od środkowej do późnej jury. Prawdopodobnie większą część lub całość życia spędzał w wodzie. Nie odnaleziono gniazd lub jaj metriorynchów, dlatego – w przeciwieństwie do innych mezozoicznych gadów morskich, takich jak plezjozaury i ichtiozaury – niewiele wiadomo o ich biologii. Rodzaj Metriorhynchus został opisany w 1830 przez niemieckiego paleontologa Hermanna von Meyera. Jego nazwa oznacza „średni pysk” – od greckich słów metrio („średni”) oraz rhynchos („pysk”)^[1].

Morfologia

Metriorhynchus mierzył około 3 m długości. Jego tułów był bardziej opływowy niż ciała współczesnych krokodyli i prawdopodobnie metriorynch był lepszym niż one pływakiem^[2]. Kończyny przekształcone były w płetwy, a skóra mniej łuskowata i bardziej elastyczna niż u lądowych krokodylomorfów, w celu zwiększenia właściwości hydrodynamicznych. Na końcu ogona znajdowała się pionowa płetwa ułatwiająca pływanie^[3].

Historia odkryć i klasyfikacja

Dwa osobniki Metriorhynchus superciliosus

Skamieniałości metriorynchów odnajdowano w środkowojurajskich osadach na terenie Anglii, Francji, Niemiec oraz Szwajcarii^[4]. Szczątki przedstawicieli gatunków przypisywanych do rodzaju Metriorhynchus odkryto także w datowanych na bajos^[5] i baton^[6] osadach w Ameryce Południowej, m.in. w Argentynie^[7] oraz Chile^[8].

Gatunki należące do rodzaju Metriorhynchus tradycyjnie dzielono na dwie grupy: długopyskie i szerokopyskie. Istnieją jednak rozbieżności co do liczby ważnych gatunków, zwłaszcza żyjących w keloweju. Eudes-Deslongchamps (1867–69) akceptował cztery kelowejskie gatunki: M. superciliosus, M. moreli, M. blainvillei i M. brachyrhynchus^[9]. Andrews (1913) za ważne uznawał siedem gatunków: M. superciliosus, M. moreli, M. brachyrhynchus, M. durobrivensis, M. cultridens, M. leedsi oraz M. laeve^[10]. Adams-Tresman (1987) wykorzystując liniową morfometrię rozróżniła twa typy budowy czaszki i uznała dwa gatunki: M. superciliosus i M. brachyrhynchus^[11]. Vignaud (1997) akceptował trzy kelowejskie gatunki: M. superciliosus, M. brachyrhynchus i M. leedsi^[12].

Do form długopyskich zaliczano M. superciliosus z keloweju-oksfordu Anglii i Francji (M. moreli, M. blainvillei i M. jaekeli to młodsze synonimy), M. leedsi (syn. M. leave) z keloweju Anglii^[10], M. palpebrosus (syn. M. temporalis) z kimerydu Anglii oraz M. hastifer, M. acutus^[13] i M. geoffroyii z kimerydu Francji^[14].

Jako gatunki szerokopyskie klasyfikowano M. brachyrhynchus (syn. M. cultridens) z keloweju-oksfordu i M. durobrivensis z keloweju Francji i Anglii^[10], M. casamiquelai i M. westermanni z keloweju Chile i M. potens z tytonu Argentyny, początkowo opisany jako gatunek typowy rodzaju Purranisaurus. M. westermanni bywał uznawany za synonim M. casamiquelai^[5] lub za ważny gatunek^[15]^[4].

Nowsze analizy filogenetyczne podważają monofiletyczny charakter rodzaju Metriorhynchus^[16]^[17]^[18], jednak sugerują, że niektóre formy długopyskie mogą być kladem^[16]^[18]^[19]. Rodzaje Purranisaurus oraz Suchodus były uznawane za młodsze synonimy Metriorhynchus^[20], jednak w analizie z 2010 roku Mark Young i współpracownicy utrzymali nazwy rodzajowe Purranisaurus i Suchodus, przenosząc do nich gatunki M. potens, M. casamiquelai i M. westermanni (Purranisaurus) oraz M. durobrivensis i M. brachyrhynchus (Suchodus). Autorzy w rodzaju Metriorhynchus pozostawili tylko trzy lub cztery nazwane gatunki: M. geoffroyii, M. hastifer, M. superciliosus i potencjalnie ważny M. littoreus, zaś gatunek M. palpebrosus zsynonimizowali z M. geoffroyii. Pozostałe gatunki zaliczane wcześniej do rodzaju Metriorhynchus przenieśli do rodzajów Eoneustes i Gracilineustes^[4].

Kladogram według Younga i współpracowników (2010)^[4]

Metriorhynchus

M. superciliosus

unnamed

M. geoffroyii

unnamed

	M. sp.

	M. hastifer

Paleobiologia

Nowsze badania skamieniałości przedstawicieli gatunku Metriorhynchus superciliosus wykazały, że dorosłe osobniki miały dobrze wykształcone gruczoły solne^[21]. Oznacza to, że podobnie jak geozaury, metriorynchy były w stanie pić słoną wodę oraz jeść zwierzęta, których ciała miały takie samo stężenie jonów jak woda morska (np. głowonogi) bez ryzyka odwodnienia^[22]. Metriorynch był wszechstronnym, oportunistycznym drapieżnikiem. Mógł polować na opancerzone belemnity, szybko pływające ryby oraz olbrzymie ryby planktonożerne, takie jak Leedsichthys. Niekiedy udawało mu się pochwycić zwierzęta latające, np. pterozaury, mógł także żywić się padliną plezjozaurów na brzegu morza^[23].

Przypisy

↑ Christian Erich Hermann von Meyer. Achte Versammlung der Naturforscher und Aerzte zu Heidelberg im September 1829. „Isis von Oken”. 1830, s. 517–519, 1830. (niem.).
↑ Judy A. Massare. Swimming capabilities of Mesozoic marine reptiles: implications for method of predation. „Paleobiology”. 14 (2), s. 187–205, 1988. (ang.).
↑ Metriorhynchus. Walking with Dinosaurs – Fact Files. [dostęp 2010-05-13]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Mark T. Young, Stephen L. Brusatte, Marcello Ruta, Marco Brandalise de Andrade. The evolution of Metriorhynchoidea (Mesoeucrocodylia, Thalattosuchia): an integrated approach using geometric morphometrics, analysis of disparity, and biomechanics. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 158 (4), s. 801–859, 2010. DOI: 10.1111/j.1096-3642.2009.00571.x. (ang.).
↑ ^a ^b Zulma Gasparini, Patrick Vignaud, Guillermo Chong. The Jurassic Thalattosuchia (Crocodyliformes) of Chile: a paleobiogeographic approach. „Bulletin Société Géologique de France”. 171 (6), s. 657–664, 2000. DOI: 10.2113/171.6.657. (ang.).
↑ Zulma Gasparini, Marcela Cichowolski, Dario G. Lazo. First record of Metriorhynchus (Reptilia: Crocodyliformes) in the Bathonian (Middle Jurassic) of the Eastern Pacific. „Journal of Paleontology”. 79 (4), s. 801–805, 2005. (ang.).
↑ Zulma Gasparini. Revison de?Purranisaurus potens RUSCONI, 1948 (Crocodilia, Thalattosuchia). Los Thalattosuchia como un nuevo Infraorden de los Crocodilia. „Actas del Congreso Geologico Argentino”. 5, s. 423–431, 1975. (hiszp.).
↑ Zulma Gasparini, Guillermo Chong. Metriorhynchus casamiquelai n. sp. (Crocodilia, Thalattosuchia) a marine crocodile from the Jurassic (Callovian) of Chile, South America. „Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie, Abhandlungen”. 153 (3), s. 341–360, 1977. (ang.).
↑ E. Eudes-Deslongchamps: Notes Paléontologiques. Caen i Paryż: 1867–1869, s. 320–392.
↑ ^a ^b ^c Charles W. Andrews: A descriptive catalogue of the marine reptiles of the Oxford Clay, Part Two. Londyn: British Museum (Natural History), 1913, s. 206.
↑ Susan M. Adams-Tresman. The Callovian (Middle Jurassic) marine crocodile Metriorhynchus from Central England. „Palaeontology”. 30 (1), s. 179–194, 1987. (ang.).
↑ Patrick Vignaud. La morphologie dentaire des Thalattosuchia (Crocodylia, Mesosuchia). „Palaeovertebrata”. 26, s. 35–59, 1997. (fr.).
↑ G. Lennier. Description des fossiles du Cap de la Hève. „Bulletin de la Société Géologique de Normandie, Le Harve”. 12, s. 17–98, 1887. (ang.).
↑ Christian Erich Hermann von Meyer: Paleologica zur Geschichte der Erde. Frankfurt nad Menem: 1832, s. 560.
↑ Zulma Gasparini, Ariana Paulina-Carabajal, Guillermo Chong. Un nuevo espécimen de cocodrilo marino del Jurásico Medio del norte de Chile: revalidación de Metriorhynchus westermanni (Crocodyliformes: Metriorhynchidae). „Revista Geológica de Chile”. 35 (2), s. 335–346, 2008. DOI: 10.4067/S0716-02082008000200008. (hiszp.).
↑ ^a ^b Mark T. Young. The evolution and interrelationships of Metriorhynchidae (Crocodyliformes, Thalattosuchia). „Journal of Vertebrate Paleontology”. 27 (3), s. 170A, 2007. (ang.).
↑ Zulma Gasparini, Diego Pol, Luis A. Spalletti. An unusual marine crocodyliform from the Jurassic-Cretaceous boundary of Patagonia. „Science”. 311 (5757), s. 70–73, 2006. DOI: 10.1126/science.1120803. (ang.).
↑ ^a ^b Laura E. Wilkinson, Mark T. Young, Michael J. Benton. A new metriorhynchid crocodilian (Mesoeucrocodylia: Thalattosuchia) from the Kimmeridgian (Upper Jurassic) of Wiltshire, UK. „Palaeontology”. 51 (6), s. 1307–1333, 2008. DOI: 10.1111/j.1475-4983.2008.00818.x. (ang.).
↑ I.J. Mueller-Töwe. Phylogenetic relationships of the Thalattosuchia. „Zitteliana”. A45, s. 211–213, 2005. (ang.).
↑ R. Steel: Crocodylia. Handbuch der Paläoherpetologie, Teil 16. Stuttgart: Gustav Fischer Verlag, 1973, s. 116.
↑ Robert Gandola, Éric Buffetaut, Nigel Monaghan, Gareth Dyke. Salt glands in the fossil crocodile Metriorhynchus. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 26 (4), s. 1009–1010, 2006. (ang.).
↑ Marta Fernández, Zulma Gasparini. Salt glands in the Jurassic metriorhynchid Geosaurus: implications for the evolution of osmoregulation in Mesozoic crocodyliforms. „Naturwissenschaften”. 95 (1), s. 79–84, 2008. DOI: 10.1007/s00114-007-0296-1. (ang.).
↑ Richard Forrest. Evidence for scavenging by the marine crocodile Metriorhynchus on the carcass of a plesiosaur. „Proceedings of the Geologists’ Association”. 114 (4), s. 363–366, 2003. DOI: 10.1016/S0016-7878(03)80037-8. (ang.).

[HvM30-1] Christian Erich Hermann von Meyer. Achte Versammlung der Naturforscher und Aerzte zu Heidelberg im September 1829. „Isis von Oken”. 1830, s. 517–519, 1830. (niem.).

[JAM88-2] Judy A. Massare. Swimming capabilities of Mesozoic marine reptiles: implications for method of predation. „Paleobiology”. 14 (2), s. 187–205, 1988. (ang.).

[fact-3] Metriorhynchus. Walking with Dinosaurs – Fact Files. [dostęp 2010-05-13]. (ang.).

[YBRA10-4] Mark T. Young, Stephen L. Brusatte, Marcello Ruta, Marco Brandalise de Andrade. The evolution of Metriorhynchoidea (Mesoeucrocodylia, Thalattosuchia): an integrated approach using geometric morphometrics, analysis of disparity, and biomechanics. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 158 (4), s. 801–859, 2010. DOI: 10.1111/j.1096-3642.2009.00571.x. (ang.).

[bajos-5] Zulma Gasparini, Patrick Vignaud, Guillermo Chong. The Jurassic Thalattosuchia (Crocodyliformes) of Chile: a paleobiogeographic approach. „Bulletin Société Géologique de France”. 171 (6), s. 657–664, 2000. DOI: 10.2113/171.6.657. (ang.).

[baton-6] Zulma Gasparini, Marcela Cichowolski, Dario G. Lazo. First record of Metriorhynchus (Reptilia: Crocodyliformes) in the Bathonian (Middle Jurassic) of the Eastern Pacific. „Journal of Paleontology”. 79 (4), s. 801–805, 2005. (ang.).

[ZG75-7] Zulma Gasparini. Revison de?Purranisaurus potens RUSCONI, 1948 (Crocodilia, Thalattosuchia). Los Thalattosuchia como un nuevo Infraorden de los Crocodilia. „Actas del Congreso Geologico Argentino”. 5, s. 423–431, 1975. (hiszp.).

[GC77-8] Zulma Gasparini, Guillermo Chong. Metriorhynchus casamiquelai n. sp. (Crocodilia, Thalattosuchia) a marine crocodile from the Jurassic (Callovian) of Chile, South America. „Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie, Abhandlungen”. 153 (3), s. 341–360, 1977. (ang.).

[ED6769-9] E. Eudes-Deslongchamps: Notes Paléontologiques. Caen i Paryż: 1867–1869, s. 320–392.

[CWA13-10] Charles W. Andrews: A descriptive catalogue of the marine reptiles of the Oxford Clay, Part Two. Londyn: British Museum (Natural History), 1913, s. 206.

[AT87-11] Susan M. Adams-Tresman. The Callovian (Middle Jurassic) marine crocodile Metriorhynchus from Central England. „Palaeontology”. 30 (1), s. 179–194, 1987. (ang.).

[V97-12] Patrick Vignaud. La morphologie dentaire des Thalattosuchia (Crocodylia, Mesosuchia). „Palaeovertebrata”. 26, s. 35–59, 1997. (fr.).

[L87-13] G. Lennier. Description des fossiles du Cap de la Hève. „Bulletin de la Société Géologique de Normandie, Le Harve”. 12, s. 17–98, 1887. (ang.).

[HvM32-14] Christian Erich Hermann von Meyer: Paleologica zur Geschichte der Erde. Frankfurt nad Menem: 1832, s. 560.

[GPCC08-15] Zulma Gasparini, Ariana Paulina-Carabajal, Guillermo Chong. Un nuevo espécimen de cocodrilo marino del Jurásico Medio del norte de Chile: revalidación de Metriorhynchus westermanni (Crocodyliformes: Metriorhynchidae). „Revista Geológica de Chile”. 35 (2), s. 335–346, 2008. DOI: 10.4067/S0716-02082008000200008. (hiszp.).

[MTY07-16] Mark T. Young. The evolution and interrelationships of Metriorhynchidae (Crocodyliformes, Thalattosuchia). „Journal of Vertebrate Paleontology”. 27 (3), s. 170A, 2007. (ang.).

[GPS06-17] Zulma Gasparini, Diego Pol, Luis A. Spalletti. An unusual marine crocodyliform from the Jurassic-Cretaceous boundary of Patagonia. „Science”. 311 (5757), s. 70–73, 2006. DOI: 10.1126/science.1120803. (ang.).

[WYB08-18] Laura E. Wilkinson, Mark T. Young, Michael J. Benton. A new metriorhynchid crocodilian (Mesoeucrocodylia: Thalattosuchia) from the Kimmeridgian (Upper Jurassic) of Wiltshire, UK. „Palaeontology”. 51 (6), s. 1307–1333, 2008. DOI: 10.1111/j.1475-4983.2008.00818.x. (ang.).

[MT05-19] I.J. Mueller-Töwe. Phylogenetic relationships of the Thalattosuchia. „Zitteliana”. A45, s. 211–213, 2005. (ang.).

[Steel73-20] R. Steel: Crocodylia. Handbuch der Paläoherpetologie, Teil 16. Stuttgart: Gustav Fischer Verlag, 1973, s. 116.

[salt-21] Robert Gandola, Éric Buffetaut, Nigel Monaghan, Gareth Dyke. Salt glands in the fossil crocodile Metriorhynchus. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 26 (4), s. 1009–1010, 2006. (ang.).

[geozaur-22] Marta Fernández, Zulma Gasparini. Salt glands in the Jurassic metriorhynchid Geosaurus: implications for the evolution of osmoregulation in Mesozoic crocodyliforms. „Naturwissenschaften”. 95 (1), s. 79–84, 2008. DOI: 10.1007/s00114-007-0296-1. (ang.).

[Forrest-23] Richard Forrest. Evidence for scavenging by the marine crocodile Metriorhynchus on the carcass of a plesiosaur. „Proceedings of the Geologists’ Association”. 114 (4), s. 363–366, 2003. DOI: 10.1016/S0016-7878(03)80037-8. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne

Metriorynch

Spis treści

Morfologia

Historia odkryć i klasyfikacja

Paleobiologia

Przypisy

Media użyte na tej stronie