Mexipedium xerophyticum

Mexipedium xerophyticum
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domenaeukarionty
Królestworośliny
Podkrólestworośliny zielone
Nadgromadarośliny telomowe
Gromadarośliny naczyniowe
Podgromadarośliny nasienne
Nadklasaokrytonasienne
KlasaMagnoliopsida
Nadrządliliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rządszparagowce
Rodzinastorczykowate
Podrodzinaobuwikowe
RodzajMexipedium
GatunekMexipedium xerophyticum
Nazwa systematyczna
Mexipedium xerophyticum (Soto Arenas, Salazar & Hágsater) V.A.Albert & M.W.Chase
Lindleyana 7: 174 1992[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]
Status iucn3.1 CR pl.svg

Mexipedium xerophyticum – gatunek rośliny z monotypowego rodzaju Mexipedium z rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Rośliny tego gatunku zebrane zostały po raz pierwszy na terenie stanu Oaxaca w południowym Meksyku w 1985 roku. W 1988 wyprawa na stanowisko potwierdziła istnienie zaledwie 7 roślin tego gatunku[5], który jako Phragmipedium xerophyticum opisany został w 1990 roku[3][6]. Rośliny rosną na wychodni skał wapiennych w lesie tropikalnym, gdzie towarzyszą im kserofity z rodzajów beaucarnea (Beaucarnea), agawa (Agave) i kaktusy[7]. Później odnaleziono trochę więcej roślin doliczając się w dwóch miejscach w sumie 30 i 11 roślin[8]. W 1990 roku zebrano materiał do namnożenia, uzyskano z niego dwa klony, które stały się roślinami macierzystymi wszystkich okazów spotykanych w kolekcjach[5]. W 1992 roku takson został wyodrębniony jako osobny rodzaj wyróżniany w podrodzinie obuwikowych[3].

Morfologia

Pokrój
Bylina (litofit) z ulistnionymi pędami wyrastającymi na końcach wydłużonych, mięsistych kłączy okrytych licznymi łuskami i zawierających po 5–12 węzłów między ulistnionymi pędami. Za sprawą kłączowego wzrostu rośliny tworzą luźne kolonie na powierzchni skał. Korzenie wyrastają z dolnej części ulistnionych pędów (brak ich na kłączu)[5][9].
Liście
Na nagich pędach znajdują się 2–3 łuski u dołu i 5–8 sztywnych liści osiągających długość 12–18 cm i szerokość 1–3 cm. Z wierzchu liście są żywozielone, od spodu jaśniejsze[5][9].
Kwiaty
Białe i nieco zaróżowione, delikatne, osiągają 2–2,5 cm średnicy i mają charakterystyczną dla innych obuwikowych rozdętą warżkę, z brzegami zawiniętymi do jej wnętrza. Płatki zewnętrznego okółka są od zewnątrz pokryte gęstymi, brązowymi włoskami. Górny płatek jest eliptyczny, zaostrzony i pochylony nad warżką. Pozostałe dwa płatki zewnętrznego okółka połączone są za warżką. Boczne listki wewnętrznego okółka są równowąsko-lancetowate, wygięte, na szczycie zaostrzone. Prętosłup jest krótki, zwieńczony jest okazałym znamieniem i tarczowatym prątniczkiem, za którym znajdują się dwa płodne pręciki. Zalążnia jest jednokomorowa, częściowo podzielona. Kwiaty wyrastają sukcesywnie w kwiatostanie składającym się z 1–4 skróconych gron, zawierających po kilka kwiatów. Okwiat zachowuje się podczas kwitnienia przez ok. 2 tygodnie[5][6][9].
Owoce
Cylindryczne torebki[9].

Systematyka

Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG III z 2009)

Jeden z pięciu rodzajów podrodziny obuwikowych Cypripedioideae stanowiącej grupę siostrzaną dla kladu obejmującego storczykowe (Orchidoideae) i epidendronowe (Epidendroideae) w obrębie storczykowatych (Orchidaceae), będących kladem bazalnym w rzędzie szparagowców Asparagales w obrębie jednoliściennych[2].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2012-07-22] (ang.).
  3. ↑ a b c The Plant List (ang.). [dostęp 2012-07-22].
  4. ↑ Mexipedium xerophyticum, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
  5. ↑ a b c d e Stephen Manza: Mexipedium xerophyticum (ang.). W: slipperorchids.info [on-line]. [dostęp 2012-07-22].
  6. ↑ a b Miguel Angel Soto, Gerardo A. Sala zar, Eric Hágsater. Phragmipedium xerophyticum, una nueva especie del sureste de Mexico. „Orquidea (Méx.)”. 12, s. 1–10, 1990 (hiszp.). 
  7. ↑ Eric Hágsater, Vinciane Dumont, Alec M. Pridgeon, IUCN/SSC Orchid Specialist Group: Orchids: Status Survey and Conservation Action Plan. IUCN, 1996, s. 6.
  8. ↑ Kingsley W. Dixon: Orchid conservation. Natural History Publications (Borneo), 2003, s. 2.
  9. ↑ a b c d Mexipedium (ang.). W: Cypripedioideae [on-line]. eMonocot Team Mexipedium. [dostęp 2012-07-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-21)].

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Status iucn3.1 CR pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5