Mezonetowiec we Wrocławiu

Mezonetowiec
Symbol zabytku nr rej. A/6059 z 13 października 2017
Ilustracja
Widok od strony dworca Wrocław Główny
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Wrocław

Adres

ul. Hugona Kołłątaja 9–12
50-004 Wrocław

Typ budynku

zespół mieszkaniowy

Styl architektoniczny

modernizm

Architekt

Miastorpojekt Wrocław, zespół: Jadwiga Grabowska-Hawrylak, Edmund Frąckiewicz, Igor Tawryczewski, Maria Tawryczewska

Kondygnacje

8

Rozpoczęcie budowy

1958

Ukończenie budowy

1960

Położenie na mapie Wrocławia
Mapa konturowa Wrocławia, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Mezonetowiec”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Mezonetowiec”
Ziemia51°06′05,44″N 17°02′09,78″E/51,101510 17,036050

Mezonetowiec (od fr. maisonnette[1] „domek”, ang. maisonette[2] „mieszkanie dwupoziomowe”) − budynek mieszkalny przy ul. Kołłątaja we Wrocławiu, wzniesiony w latach 1958−1960 według projektu Jadwigi Grabowskiej-Hawrylak, Edmunda Frąckiewicza oraz Igora i Marii Tawryczewskich; wpisany do rejestru zabytków w 2017.

Opis

Zrealizowany w latach 1958–1960 budynek mieszkalno-usługowy w miejscu zniszczonych w czasie II wojny światowej kamienic czynszowych był kolejnym etapem zabudowy znajdującej się w bezpośrednim sąsiedztwie ulicy Kołłątaja, która poniosła w czasie działań wojennych duże straty, zajmuje cały odcinek zachodniej pierzei ulicy pomiędzy ulicami Kościuszki i Rejtana. Zespół architektów wrocławskiego Miastoprojektu kierowany przez Jadwigę Grabowską-Hawrylak projektujący ten dom wzorował się w swojej pracy na rozwiązaniach, jakie wprowadzał w swojej twórczości Le Corbusier (zwany papieżem modernizmu), jak i inni zachodni architekci tworzący najlepsze mieszkaniowe realizacje lat pięćdziesiątych. Inspiracje te dotyczyły zarówno układu funkcjonalnego wnętrz, jak i plastycznego kształtowania elewacji.

Budynek ten jest galeriowcem, jego bryła ma kształt wydłużonego prostopadłościanu z dostawionymi od strony zachodniej dwiema przeszklonymi klatkami schodowymi prowadzącymi na galerie poszczególnych kondygnacji mieszkalnych. Konstrukcję budynku tworzy system poprzecznych ścian nośnych. Na parterze znajdują się sklepy i punkty usługowe, do których wejścia znajdują się z poziomu podwyższonego chodnika od strony ul. Kołłątaja. Następne sześć kondygnacji mieszkalnych zajmuje 56 dwupoziomowych mieszkań (mezoneta), w których poszczególne pomieszczenia rozlokowano według następującego układu: dolny poziom to sfera dzienna, która tworzą pokój dzienny i kuchnia, poziom górny to sfera nocna z sypialnią i łazienką. Każde z tych mieszkań ma swoją wyraźnie wyodrębnioną w elewacji wschodniej budynku loggię, w której dodatkowo umieszczono balkon na górnej kondygnacji. Ostatnia siódma kondygnacja mieszkalna to jednopoziomowe mieszkania z tarasami, dla których wygospodarowano część dachu. Jest ona prawie niewidoczna dla obserwatora z poziomu ulicy.

Pierwotna kolorystyka elewacji opierała się na kontraście jaki tworzył naturalny szary kolor betonu elewacji bocznych i ścian poprzecznych dzielących moduły mieszkalne z pomalowanymi na biało ścianami wewnątrz loggii. Podkreślało to jeszcze bardziej podział bryły budynku na moduły mieszkalne. Obecnie po wielu latach bez generalnego remontu budynku pierwotna kolorystyka uległa wypaczeniu. Większość lokatorów odnawiając loggie we własnym zakresie nadało im kolor według własnego uznania.

Jest to pierwszy w Polsce blok mieszkalny z okresu PRL z dwupoziomowymi mieszkaniami, z dwustronnym doświetleniem pomieszczeń i z dwoma balkonami na lokal oraz rzadki przykład budynku, w którym starano się spełnić założenie Le Corbusiera dotyczące funkcjonalności budynku mieszkalnego[3] w tym powierzchni lokali użytkowych[4][5].

Galeria

Zobacz też

Przypisy

  1. dictionnaire.lerobert.com/definition/maisonnette [dostęp 2020-05-31].
  2. Concise English Dictionary. Oksford: Oxford University Press, s. 861. ISBN 978-0-19-960108-0.
  3. Architektura 2/2014
  4. Filip Springer. Jednostka w superjednostce. „Polityka”, 2010-10-13. Warszawa: Polityka Spółdzielnia Pracy. [dostęp 2010-10-31]. 
  5. Filip Springer: Zapomniany unikat. Pierwszy w kraju blok z mieszkaniami dwupoziomowymi powstały w PRL. gazeta.pl. [dostęp 2017-10-14].

Bibliografia

  • Rafał Eysymontt, Jerzy Ilkosz, Agnieszka Tomaszewicz, Jadwiga Urbanik (red.): Leksykon architektury Wrocławia. Wrocław: Via Nova, 2011, s. 520.

Media użyte na tej stronie

Wrocław location map2.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa Wrocławia, Polska
Lower Silesian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of [[:en:Lower Silesian Voivodeship]Lower Silesian Voivodeship]], Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 51.9134 N
  • S: 49.9809 N
  • W: 14.7603 E
  • E: 17.9091 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
POL województwo dolnośląskie flag.svg
Flaga województwa dolnośląskiego
Mezonetowiec przy ul. Kołłątaja we Wrocławiu.jpg
Autor: Badgercopter, Licencja: CC BY-SA 4.0
Budynek mieszkalny przy ul. Kołłątaja, widok z ulicy Kościuszki
Grabowska-Hawrylak photo maisonette house Wrocław Poland west façade 2006-04-25.JPG
Autor: Shaqspeare, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Maisonette house by Jadwiga Grabowska-Hawrylak, Edmund Frąckiewicz, Maria and Igor Tawryczewski. Kołłątaja Street 9-12 in Wroclaw.
Mezonetowiec przyziemie.jpg
Budynek z mieszkaniami dwukondygnacyjnymi przy ul. Kołłątaja.